French
DeutschMolos (rodzaj ssaków) – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Molossus | |||
| É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1805[1] | |||
 Molos aksamitny (M. molossus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | molos | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Vespertilio molossus Pallas, 1766 | |||
| Synonimy | |||
| | |||
| Gatunki | |||
| |||
Molos[9] (Molossus) – rodzaj ssaków z podrodziny molosów (Molossinae) w obrębie rodziny molosowatych (Molossidae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą gatunki obejmujące zasięgiem występowania obszar od Meksyku do północnej Argentyny. Cztery gatunki zamieszkują rozliczne wyspy regionu Karaibów, takie jak np. Portoryko lub Trynidad[10][11][12].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 52–107 mm, długość ogona 28–57 mm, długość ucha 10–19 mm, długość tylnej stopy 7–16 mm, długość przedramienia 33–55 mm; masa ciała 7–45 g[10][13].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj zdefiniował w 1805 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire w artykule o amerykańskich nietoperzach z rodziny molosowatych opublikowanym na łamach Annales du Muséum National d’Histoire Naturelle[1]. Na gatunek typowy Geoffroy Saint-Hilaire wyznaczył (absolutna tautonimia) molosa aksamitnego (M. molossus).
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Molossus (Nolossus, Mollossus, Mollosus, Molosus): gr. Μολοσσος Molossos ‘Molosy’; κύων Μολοσσος cuōn Molossos – rasa psów pasterskich wykorzystywanych do obrony stad przed wilkami[14].
- Dysopes (Dysopus, Disopes): gr. δυσωπεω dysōpeō ‘mieć jedno zmienne oblicze’[15]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Vespertilio molossus J.F. Gmelin, 1788 (= Vespertilio molossus Pallas, 1766).
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące gatunki[16][13][10]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[9] | Podgatunki[11][10][13] | Rozmieszczenie geograficzne[11][10][13] | Podstawowe wymiary[11][13][c] | Status IUCN[17] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Molossus fentoni | Loureiro, B.K. Lim & Engstrom, 2018 | gatunek monotypowy | znany tylko z kilku obszarów w północno-wschodnim Ekwadorze i Gujanie; zasięg niepewny | DC: 5,5–6,2 cm DO: 3–3,7 cm DP: 3,4–3,6 cm MC: 7–14 g | NE | ||
| Molossus alvarezi | González-Ruiz, Ramírez-Pulido & Arroyo-Cabrales, 2011 | molos jukatański | gatunek monotypowy | Meksyk (półwysep Jukatan), Belize i Gwatemala do Kostaryki, przybrzeżna Wenezuela, Trynidad i Tobago (Tobago), region Gujana i południowo-wschodnie Peru | DC: 6,5–8,8 cm DO: 4,1–4,8 cm DP: 4,3–4,7 cm MC: 20–30 g | DD | |
| Molossus verrilli | J.A. Allen, 1908 | gatunek monotypowy | Haiti (włącznie z wyspą Gonâve) i Dominikana | DC: 5,5–8 cm DO: 3–4,6 cm DP: 3,7–4,1 cm MC: 13–20 g | NE | ||
| Molossus tropidorhynchus | J.E. Gray, 1839 | gatunek monotypowy | Kuba (włącznie z wyspą Isla de la Juventud), Kajmany (Wielki Kajman i Cayman Brac) oraz Jamajka | DC: 5,5–7,1 cm DO: 3,2–4,2 cm DP: 3,7–4 cm MC: 13–19 g | NE | ||
 | Molossus molossus | (Pallas, 1766) | molos aksamitny | gatunek monotypowy | od północno-wschodniego Meksyku (Coahuila) na południe do Argentyny i Urugwaju, również południowo-wschodnie Stany Zjednoczone (Floryda), Portoryko i Małe Antyle | DC: 5,4–8 cm DO: 3–4,6 cm DP: 3,6–4,3 cm MC: 9–17 g | LC |
| Molossus paranaensis | Caraballo, Pavé, Argoitia, Schierloh & Chambi Velasque, 2024 | gatunek monotypowy[18] | wschodnia Argentyna (Buenos Aires, Corrientes, Entre Ríos i Santa Fe) | DC: 6–8,2 cm DO: 3–4,1 cm DP: 3,9–4,3 cm MC: 17,3–23,5 g[18] | NE | ||
| Molossus coibensis | J.A. Allen, 1904 | molos leśny | gatunek monotypowy | rozproszony od południowego Meksyku (Chiapas) na południe do północno-wschodniego Ekwadoru, środkowego Peru oraz wschodniej i południowej Brazylii | DC: 5,2–7,8 cm DO: 2,8–4 cm DP: 3,3–3,7 cm MC: 10–18 g | LC | |
| Molossus melini | Montani, Tomasco, Barberis, Romano, Barquez & M.M. Díaz, 2021 | gatunek monotypowy | wschodnia Argentyna (znany tylko z miejsca typowego w pobliżu Melincué w Santa Fe) | DC: 7,3–7,6 cm DO: 4,2–4,8 cm DP: 4,1–4,4 cm MC: 20–23 g | NE | ||
 | Molossus aztecus | Saussure, 1860 | molos aztecki | gatunek monotypowy | rozproszony w Meksyku (włącznie z wyspą Cozumel), Gwatemali, Hondurasie, Nikaragui, Wenezueli i Brazylii | DC: 5,4–8,9 cm DO: 3,1–4,1 cm DP: 3,5–4,2 cm MC: 12–23 g | LC |
_Figures_32%E2%80%9341.jpg) | Molossus rufus | É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1805 | molos czarny | gatunek monotypowy | Ameryka Południowa na południe do środkowej Brazylii i Boliwii oraz Trynidad i Tobago (Trynidad) | brak danych | LC |
 | Molossus currentium | O. Thomas, 1901 | molos tajemniczy | gatunek monotypowy | środkowo-zachodnia Brazylia, północny Paragwaj, północno-wschodnia Argentyna i Urugwaj; być może wschodnia Boliwia | DC: 6,5–7,5 cm DO: 3,4–4,4 cm DP: 3,8–4,4 cm MC: 13–22 g | LC |
 | Molossus bondae | J.A. Allen, 1904 | gatunek monotypowy | Ameryka Środkowa i północna Ameryka Południowa od Hondurasu do Kolumbii, północno-wschodniej Wenezueli i północnego Ekwadoru | DC: 6,5–8 cm DO: 3,5–4,2 cm DP: 3,8–4,3 cm MC: 10–21 g | LC | |
| Molossus nigricans | G.S. Miller, 1902 | gatunek monotypowy | Ameryka Środkowa od wschodniego i południowego Meksyku do Panamy | DC: 8,1–10,4 cm DO: 3,7–5,7 cm DP: 4,7–5,4 cm MC: 21–45 g | NE | ||
| Molossus pretiosus | G.S. Miller, 1902 | molos zaroślowy | gatunek monotypowy | południowy Meksyk (Guerrero i Oaxaca), wschodni Honduras, Nikaragua, Kostaryka, Kolumbia, Trynidad i Tobago (Trynidad), Gujana, Curaçao i wschodnia Brazylia | DC: 7,2–8 cm DO: 3,9–4,4 cm DP: 4,4–5,1 cm MC: 20–28 g | LC | |
| Molossus fluminensis | Lataste, 1891 | gatunek monotypowy | południowo-wschodnia Brazylia, południowa Boliwia, Paragwaj i północna Argentyna | brak danych | NE | ||
 | Molossus sinaloae | J.A. Allen, 1906 | molos sinaloański | gatunek monotypowy | Meksyk (pólnocna Sinaloa, Nayarit, Jalisco, Colima, Michoacán, Guerrero, Morelos, Puebla i Chiapas) | DC: 7–8,5 cm DO: 4–5,2 cm DP: 4,5–4,9 cm MC: 14–28 g | LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b É. Geoffroy Saint-Hilaire. Sur quelques chauve-souris d’Amerique formant une petite famille sous le noin de molossus. „Annales du Muséum National d’Histoire Naturelle”. 6, s. 151, 1805. Paris. (fr.).
- ↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 122. (łac.).
- ↑ G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 1: Mammalia. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1827, s. Tab. A. (łac.).
- ↑ F. Minà Palumbo. Cataloco dei mammiferi della Sicilia. „Annali di agricoltura Siciliana”. 2 serie. 12, s. 5, 1865. (wł.).
- ↑ H.F.P. Gervais & F. Ameghino: Les Mammifères fossiles de l’Amérique du Sud. Paris: F. Savy, 1880, s. 8. (fr.).
- ↑ A. Weithofer. Über fossile Cheiropteren der franzosischen Phosphorite. „Anzeiger der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 24 (Jahrgang 1887), s. 285, 1887. (niem.).
- ↑ S.D. Durrant. Mammals of Utah. Taxonomy and distribution. „University of Kansas publications, Museum of Natural History”. 6, s. 540, 1952. (ang.).
- ↑ R. Polanco-Ochoa, V. Jaimes & W. Piragua. Los mamıferos del Parque Nacional Natural La Paya, Ama zonia Colombiana. „Revista de la Academia Colombiana de Ciencias Exactas, Físicas y Naturales”. 23 (Suplemento especial), s. 675, 2000. (hiszp.).
- ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 112. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 192–194. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ a b c d P. Taylor, B. Lim, M. Pennay, P. Soisook, T. Kingston, L. Loureiro & L. Moras: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 624–627. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Molossus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-02-17]. (ang.).
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 516–517. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 430.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 247.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-22]. (ang.).
- ↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-18]. (ang.).
- ↑ a b M.A. Chambi Velasquez, R. Pavé, M.A. Argoitia, P. Schierloh, M.G. Piccirilli, V.C. Colombo, F.J. Beltrán, D.M. Cisterna & D.A. Caraballo. Revisiting Molossus (Mammalia, Chiroptera: Molossidae) diversity: Exploring southern limits and revealing a novel species in Argentina. „Vertebrate Zoology”. 74, s. 397–416, 2024. DOI: 10.3897/vz.74.e122822. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).