Nadarzyce (powiat złotowski) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Nadarzyce
wieś
Ilustracja
Fragment zabudowy wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

złotowski

Gmina

Jastrowie

Liczba ludności (2022)

220[2]

Strefa numeracyjna

67

Kod pocztowy

64-915[3]

Tablice rejestracyjne

PZL

SIMC

0526357

Położenie na mapie gminy Jastrowie
Mapa konturowa gminy Jastrowie, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Nadarzyce”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Nadarzyce”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko górnej krawiędzi po lewej znajduje się punkt z opisem „Nadarzyce”
Położenie na mapie powiatu złotowskiego
Mapa konturowa powiatu złotowskiego, blisko lewej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Nadarzyce”
Ziemia53°27′58″N 16°29′42″E/53,466111 16,495000[1]

Nadarzyce (niem. Rederitz[4]) – wieś w Polsce nad rzeką Piławą, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie złotowskim, w gminie Jastrowie.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa pilskiego.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Wieś królewska Nadorycz starostwa wałeckiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie wałeckim województwa poznańskiego[5]. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1586, w 1602 wybudowano młyn na Piławie. W 1641 przy kościele czynna była szkoła. W latach 1930–1934 powstały umocnienia Wału Pomorskiego, a na Piławie zapora i elektrownia zasilająca wielopiętrowe bunkry. W czasie II wojny światowej istniał tu Stalag II F Rederitz, w którym śmiercią głodową zgładzono 12 tysięcy jeńców radzieckich[6]. W trakcie II wojny światowej miejsce najkrwawszych walk stoczonych przez 1 Armię WP o przełamanie Wału Pomorskiego. W dniu 5 lutego 1945 roku frontalne ataki dwóch polskich pułków piechoty (14 pp oraz 18 pp) skończyły się niepowodzeniem, a szczególnie zacięte walki toczyły się o miejscowy cmentarz, który kilka razy przechodził z rąk do rąk. Wieś udało się opanować po trzech dniach, a najdrożej ten sukces okupił 18. Pułk Piechoty, w którym poległo lub zostało rannych 557 żołnierzy i oficerów, czyli ponad połowa stanu jednostki w chwili rozpoczęcia walki o Nadarzyce[7].

 Osobny artykuł: Walki o Nadarzyce.

We wsi znajduje się kościół p.w. św. Wawrzyńca z 1964 r. U ujścia rzeki Piławy z Zalewów Nadarzyckich znajduje się jaz elektrowni wodnej, natomiast na płn.–zach. od miejscowości, za rzeką Piławą, zachowane schrony żelbetonowe – fragment umocnień Wału Pomorskiego.

W pobliżu wsi znajduje się wojskowe lotnisko Nadarzyce i 21 Centralny Poligon Lotniczy.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 85449
  2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 815 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
  5. Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 242.
  6. Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 193, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
  7. Wał pomorski. Hekatomba 1. Armii [online], wyborcza.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).