Nagoszewo (gmina Ostrów Mazowiecka) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Nagoszewo

wieś
Chata białokurpiowska z wycinanką drewnianą, Nagoszewo
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	ostrowski
Gmina	Ostrów Mazowiecka
Liczba ludności (2011)	373[2][3]
Strefa numeracyjna	29
Kod pocztowy	07-300[4]
Tablice rejestracyjne	WOR
SIMC	0516703[5]
Położenie na mapie Polski Nagoszewo
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Nagoszewo
Położenie na mapie powiatu ostrowskiego Nagoszewo
Położenie na mapie gminy wiejskiej Ostrów Mazowiecka Nagoszewo
52°45′22″N 21°48′15″E/52,756111 21,804167[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Nagoszewo – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrowskim, na skraju gminy Ostrów Mazowiecka^[5][6].

Leży przy drodze krajowej nr 8, na skraju Puszczy Białej.

Nagoszewo to jedna z najstarszych osad w Puszczy Białej, pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z XIII wieku^[7]. W XVI wieku była to wieś czynszowa wchodząca w skład dóbr biskupów płockich. Prywatna wieś duchowna położona była w II połowie XVI wieku w powiecie kamienieckim ziemi nurskiej województwa mazowieckiego^[8]. W XVII wieku w Nagoszewie znajdował się ośrodek bartników. W XVIII wieku osada, wyludniona przez zarazy, została zasiedlona przez przybyszów z Puszczy Zielonej^[7][9]. Na mocy przywileju z 16 lipca 1746 roku, nadanego przez biskupów płockich, włościanie z Nagoszewa mieli wolność dobywania i krugowania gruntów leśnych na pola i łąki oraz wyrabiania barci we wszystkich lasach stanowiących własność biskupią. Przywilej ten został potwierdzony 11 lipca 1753 roku przez biskupa Szembera^[9].

W 1773 roku wieś liczyła 33 zagrody, a w 1827 roku 65 zagród i 407 mieszkańców. W II połowie XIX wieku miejscowość była jedną z największych wsi czynszowych w tej części Puszczy Białej (po Małkini i Osuchowej)^[9]. Liczyła wówczas 110 domów i 714 mieszkańców^[7][9].

2-3 czerwca 1863 roku, podczas powstania styczniowego, pod Nagoszewem rozegrała się bitwa. Zginęło wówczas ponad stu powstańców, w tym miejscowi rolnicy. Poległych pochowano na skraju wsi^[10].

 Osobny artykuł: Bitwa pod Nagoszewem.

Po II wojnie światowej w miejscowości funkcjonowała poczta oraz ośrodek zdrowia^[7]. Istnieje tu Publiczna Szkoła Podstawowa im. Powstańców 1863 Roku^[10].

W 2006 roku miejscowość liczyła 92 domy i 280 mieszkańców^[7].

Do 1868 r. istniała gmina Nagoszewo. Po II wojnie światowej miejscowość była siedzibą Gminnej Rady Narodowej w Nagoszewie^[7]. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Nagoszewo. Od 1 stycznia 1973 roku miejscowość należy do gminy Ostrów Mazowiecka^[11].

• Pomnik powstańców poległych w bitwie pod Nagoszewem z 1917 roku. Obiekt jest postawiony w miejscu zbiorowej mogiły powstańców poległych w bitwie z 1863 roku, przy szosie Ostrów Mazowiecka-Warszawa. Pomnik składa się z granitowej kolumny, na której szczycie znajduje się żelazny krzyż ozdobiony motywem wycinanki kurpiowskiej. W 1963 roku zainstalowano ogrodzenie kamienno-łańcuchowe oraz umieszczono tablicę z inskrypcją. W połowie wysokości kolumny zainstalowano przedstawienie wieńca laurowego ze skrzyżowanymi szablami oraz wizerunek orła powstańczego. Na szczycie ulokowany obraz Matki Boskiej Częstochowskiej^[12][10]. Co roku, 3 czerwca, pod pomnikiem odbywają się uroczystości upamiętniające poległych w bitwie^[10][13][14].
• Pomnik bitwy pod Nagoszewem
• 
• 
• 

• drewniane budynki mieszkalne z przełomu XIX i XX wieku posiadające cechy budownictwa kurpiowskiego^[12].
• Zabudowa Nagoszewa
• 
• 
• 

Miejscowość Nagoszewo zamieszkuje 263 mieszkańców (stan na 31.12.2015 r.)^[12].

We wsi mieści się Publiczna Szkoła Podstawowa. Funkcjonuje biblioteka publiczna (utworzona w 1956 roku), której od 1974 r. powierzono obowiązki Biblioteki Gminnej dla Gminy Ostrów Mazowiecka. Biblioteka posiada cztery filie: w Jasienicy, Jelonkach, Komorowie i Ugniewie^[12].

W miejscowości działa Ochotnicza Straż Pożarna^[12].

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Andrzeja Apostoła w Broku^[15].

• Kazimierz Śladewski – poeta^[7],
• Edward Rowny – amerykański generał, doradca ds. wojskowych w administracji prezydenta USA^[7][9].

• Nagoszewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 876 .