Nayib Bukele – Wikipedia, wolna encyklopedia

Nayib Armando Bukele Ortez

Data i miejsce urodzenia	24 lipca 1981 San Salvador
Prezydent Salwadoru
Okres	od 1 czerwca 2024
Przynależność polityczna	Nueves Ideas (2017-) FMLN (2012-2017)
Pierwsza dama	Gabriela Rodríguez de Bukele
Poprzednik	Claudia Rodríguez de Guevara (p.o.)
Okres	od 1 czerwca 2019 do 1 grudnia 2023
Poprzednik	Salvador Sánchez Cerén
Następca	Claudia Rodríguez de Guevara (p.o.)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Nayib Armando Bukele Ortez (ur. 24 lipca 1981 w San Salvador) – salwadorski przedsiębiorca i polityk palestyńskiego pochodzenia, w latach 2019–2023 i od 2024 prezydent Salwadoru.

Urodzony 24 lipca 1981 w San Salvador^[1] jako wnuk imigrantów z Palestyny^[2]. Jego dziadkowie z obu stron byli chrześcijanami, ojciec jako dorosły przeszedł na islam^[3], pełniąc społecznie funkcję imama^[4] w pierwszym meczecie w Salwadorze^[5] i będąc sponsorem lewicowej partii FMLN. W młodości pomagał ojcu w prowadzeniu rodzinnej firmy^[6]. Był także m.in. dystrybutorem motocykli. W 2012 wygrał wybory na burmistrza w gminie Nuevo Cuscatlán^[1] i sprawował tę funkcję przez trzy lata. Od 2015 do 2018^[6] był burmistrzem stołecznego San Salvador z ramienia FMLN^[4]. Jako pierwszy polityk w Salwadorze zaczął na szerszą skalę korzystać z mediów społecznościowych do kontaktu z wyborcami^[6]. Jako burmistrz ogłosił plan odzyskania historycznego centrum dla mieszkańców, co sprawiło, że zaczął być nazywany populistą^[1]. Oprócz rewitalizacji zabytkowej dzielnicy jego osiągnięciem były programy antyprzemocowe angażujące młodzież z trudnych środowisk^[6]. Popadł w konflikt z rządem Sancheza Ceréna^[1] i w 2017 został usunięty z FMLN pod zarzutem molestowania podwładnej^[4]. Od 2014 żonaty z psycholog, wychowawczynią i tancerką Gabrielą Rodríguez^[1].

W wyborach prezydenckich w 2019 początkowo chciał wystartować jako przedstawiciel własnej partii, ale ostatecznie ze względu na bliskość terminu wyborów^[1] zdecydował się ubiegać o urząd jako reprezentant prawicowej GANA. Jego postulaty obejmowały rozbudowę infrastruktury i walkę z korupcją^[4]. Ostatecznie uzyskał 54% głosów w pierwszej turze, mimo iż nie brał udziału w debatach, nie odpowiadał na pytania dziennikarzy i zarzucał rywalom próby fałszowania wyborów^[1]. Przez całą kampanię Bukele prowadził w sondażach wyborczych^[6]. Został najmłodszą w historii kraju osobą wybraną na prezydenta^[1] i bywa uważany za pierwszego muzułmanina na tym stanowisku^[4], a także pierwszym od 30 lat zwycięskim kandydatem niewystawionym przez FMLN lub ARENA^[6]. Początek jego pięcioletniej kadencji rozpoczął się 1 czerwca tego samego roku^[6].

W dniu 5 czerwca 2021 r. Bukele ogłosił, że planuje przedstawić Zgromadzeniu Narodowemu projekt ustawy, na mocy której Salwador stanie się pierwszym krajem, uznającym bitcoin jako pełnoprawny środek płatniczy.^[7] Zgromadzenie Narodowe zatwierdziło ustawę, która miała wejść w życie 7 września 2021 r.^[8][9] W dniu 17 czerwca 2021 r. Bank Światowy odrzucił wniosek Salwadoru o pomoc we wdrożeniu, powołując się przy tym na obawy dotyczące przejrzystości oraz negatywny wpływ wydobycia bitcoinów na środowisko.^[10] 24 czerwca 2021 r. przedstawiciele firmy Athena Bitcoin oświadczyli, że ​​zamierzają zainwestować milion dolarów w instalację 1500 bankomatów kryptowalutowych, oferujących wymianę dolarów amerykańskich na bitcoiny i odwrotnie.^[9][11]

6 września 2021 r. Bukele ogłosił, że rząd Salwadoru zakupił pierwsze 400 bitcoinów.^[12] Następnego dnia weszła w życie ustawa, która uczyniła bitcoin, prawnym środkiem płatniczym w Salwadorze, który stał się przez to pierwszym krajem, honorującym walutę cyfrową.^[13] Tego samego dnia kurs bitcoina gwałtownie się załamał z poziomu 52 000 USD do ok. 43 000 USD, osiągając w pewnym momencie, najniższy poziom od miesiąca. W międzyczasie platformy takie jak Apple i Huawei odmówiły dystrybucji^[14] rządowej aplikacji cyfrowego portfela o nazwie Chivo.^[15][16] Po przejściu serwerów internetowych w tryb offline, w wyniku przeciążenia rejestracją zbyt wielu użytkowników, około tysiąca demonstrantów wyszło na ulice stolicy San Salvador aby wyrazić swój sprzeciw wobec przyjęcia bitcoinów w kraju.^[14][17]

W listopadzie 2021 roku Bukele ogłosił, że planuje zbudować pierwsze na świecie miasto Bitcoin City w południowo-wschodnim regionie La Unión u podstawy wulkanu Conchagua, wykorzystujące energię geotermalną do wydobywania bitcoinów.^[18]

Od listopada 2021 do stycznia 2022 roku cena bitcoina spadła o 45%, co kosztowało skarb państwa 22 milionów dolarów rezerw. Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) wstrzymał rozmowy z rządem w sprawie umowy pożyczki, wzywając Salwador do rezygnacji z przyjęcia bitcoina, z powodu obaw o zmienność i zmniejszoną przejrzystość.^[19][20] Ekonomista Steve Hanke powiedział wówczas: „Salwador ma teraz najbardziej zagrożone zadłużenie państwowe na świecie, a to z powodu bitcoinowego szaleństwa. Rynki myślą, że Bukele oszalał i tak jest w rzeczywistości”.^[21] Od czerwca 2022 r. rząd Salwadoru stracił 56 milionów dolarów w bitcoinach^[22] a niektórzy ekonomiści twierdzili, że kraj prawdopodobnie nie spłaci swojego zadłużenia.^[23] Aby załagodzić obawy rynku, 27 lipca 2022 r Bukele ogłosił, że rząd Salwadoru odkupi obligacje dłużne o wartości 560 milionów dolarów w latach 2023 - 2025. We wrześniu 2022 roku Bukele zakpił z Banku Anglii na Twitterze po tym, gdy funt szterling spadł do najniższego w historii kursu względem dolara amerykańskiego, tweetując: „a nie mówiłem”, nawiązując w ten sposób do tweeta z listopada 2021 roku, w którym skrytykował Bank Anglii za drukowanie pieniędzy z powietrza.^[24] W dniu 24 stycznia 2023 r. minister finansów Alejandro Zelaya, potępiając „kampanię dezinformacyjną” w krajowych i zagranicznych mediach, poinformował o wykupie obligacji zapadających w styczniu 2023 r. za kwotę 800 mln USD wraz z odsetkami.^[25][26]

W styczniu 2023 r. reprezentantka Salwadoru Alejandra Guajardo, wystąpiła w 71 edycji międzynarodowego konkursu piękności Miss Universe w złotym stroju, nawiązującym do przyjęcia bitcoina w jej kraju.^[27][28]

1 grudnia 2023 odszedł ze stanowiska prezydenta, aby skupić się na prowadzeniu kampanii wyborczej^[29].

4 lutego 2024 wygrał wybory prezydenckie omijając zakazany przez salwadorską konstytucję ponowny wybór na ten urząd bezpośrednio po zakończeniu swej kadencji. W trakcie ogłoszenia wyników posłużył się argumentem, że "wszystkie sondaże dawały mu zwycięstwo, co oznacza, że obywatele kraju chcą go mieć za prezydenta".^[30]

1 czerwca 2024 rozpoczął drugą kadencję na stanowisku prezydenta Salwadoru^[31].