Notos – Wikipedia, wolna encyklopedia

Notos
Νότος
bóg wiatru południowego
Ilustracja
Notos (Notus, Auster), jedna z rzeźb ogrodzenia pałacu Pod Czterema Wiatrami w Warszawie
Inne imiona

Notus

Występowanie

mitologia grecka

Atrybuty

skrzydła u ramion, naczynie na wodę

Teren kultu

starożytna Grecja

Odpowiednik

Auster (rzymski)

Rodzina
Ojciec

Astrajos

Matka

Eos

Rodzeństwo

Apeliotes,
Boreasz,
Euros,
Zefir,
Kajkias,
Lips,
Skiron,
Fosforos (Hesperos)

Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Notos (także Notus; gr. Νότος Nótos ‘południe’ (strona świata), łac. Notus ‘wiatr południowy’, Auster ‘wiatr południowy’, ‘południe’) – w mitologii greckiej bóg i uosobienie wiatru południowego, utożsamiany z rzymskim Austerem[a][1][2][3].

Opis

[edytuj | edytuj kod]

Uosabiał gorący, wilgotny, silny wiatr, wiejący z południa, niosący deszcze i mgły[2][4][5][6][7]. W starożytnej Grecji jego imieniem oznaczano jedną ze stron świata – południe[2].

Uchodził za syna tytana Astrajosa i tytanidy Eos oraz za brata Fosforosa (Hesperosa; personifikacji planety Wenus)[b], niektórych gwiazd (personifikacji gwiazd)[c], Boreasza, Eurosa, Zefira, przypuszczalnie także Apeliotesa, Kajkiasa, Lipsa, Skirona (personifikacji wiatrów)[8][9].

Kult jego był rozpowszechniony wśród żeglarzy i rolników[10]. Składano mu w ofierze czarnego barana i koguta[10].

W sztuce przedstawiany jest jako młody mężczyzna z wielkimi skrzydłami u ramion, z naczyniem na wodę.

Wyobrażenie o bogu przejawia się w rzeźbie (fryz z I wieku p.n.e. z wizerunkami ośmiu skrzydlatych bogów wiatrów zdobiący Wieżę Wiatrów w Atenach)[d][e][2].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Według Wieży Wiatrów w Atenach, która w starożytności służyła jako wiatrowskaz i zegar miejski. Na każdym boku budowli znajduje się relief z wyobrażeniem jednej z ośmiu greckich personifikacji wiatrów.
  2. ↑ Autorzy hellenistyczni identyfikowali Hesperosa z gwiazdą Fosforos.
  3. ↑ Z pominięciem gwiazd, w które zostali przemienieni niektórzy bohaterowie, stworzenia, istoty, artefakty np. Kastor i Polideukes (Polluks), Plejady, Hiady.
  4. ↑ «Południowa ściana Wieży Wiatrów ozdobiona wizerunkiem Notosa». Roman Agora and Tower of the Winds. stoa.org. [dostęp 2010-08-15]. (ang.).
  5. ↑ «Znaczek pocztowy z wizerunkiem Notosa». Notos. hellenica.de. [dostęp 2010-08-16]. (niem.).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Arystoteles: Meteorologika. O świecie, Księga druga, Rozdział VI, s. 70–74: Róża wiatrów. pbi.edu.pl. [dostęp 2011-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-08)]. (pol.).
  2. ↑ a b c d Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 306. ISBN 80-8046-098-1. (słow.).; polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
  3. ↑ Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 794–795. ISBN 83-01-03529-3.
  4. ↑ Słownik imion, nazw i rzeczy. W: Homer: Odyseja. Warszawa: Biblioteka Klasyki Polskiej i Obcej. Czytelnik, 1972, s. 372.
  5. ↑ Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 253. ISBN 83-04-04673-3.
  6. ↑ Homer: Iliada. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1968, s. 35. Cytat: „Kiedy z rozgniewanego Zeusa chmury wzleci Not z Eurem i na morzu nawałnicę wznieci”.
  7. ↑ Mity o bogach. W: Michał Pietrzykowski: Mitologia starożytnej Grecji. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1979, s. 172–173. ISBN 83-221-0111-2.
  8. ↑ Vojtech Zamarovský, op.cit., s. 72, 261, 306. ISBN 80-8046-098-1.
  9. ↑ Pierre Grimal, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Jerzy Łanowski (red.), Maria Bronarska (tłum.), Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, 2008, s. 94, ISBN 978-83-04-04673-3, OCLC 297685612.
  10. ↑ a b Wiatry. W: Jan Parandowski: Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1989, s. 79. ISBN 83-210-0677-9.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Aaron J. Atsma: Notos. theoi.com. [dostęp 2010-08-16]. (ang.).
  • Notus. mythindex.com. [dostęp 2010-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-19)]. (ang.).
  • Jane E. Harrison, Margaret de G. Verrall, 201–203, Mythology and Monuments of Ancient Athens Being a Translatorium of a Portion of the Attica of Pausanias [online], books.google.com [dostęp 2011-04-12] (ang.).
  • Hezjod: Narodziny bogów (Theogonia); Prace i dni; Tarcza. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1999. ISBN 83-7255-040-9.
  • Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 2003, s. 1414. ISBN 83-7399-022-4.
  • Henry George Liddell, Robert Scott: A Greek-English Lexicon, 1940: νότος. perseus.tufts.edu. [dostęp 2011-08-09]. (ang.).
  • Carlos Parada: Winds. maicar.com. [dostęp 2010-08-16]. (ang.).
  • Harry Thurston Peck: Harpers Dictionary of Classical Antiquities, 1898: Notus. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-03]. (ang.).
  • Harry Thurston Peck: Harpers Dictionary of Classical Antiquities, 1898: Ventus. perseus.tufts.edu. [dostęp 2011-04-11]. (ang.).
  • Οι Αέρηδες. sundials.gr. [dostęp 2010-11-29]. (gr.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Notos&oldid=71094987”