French
DeutschNowy Wierch – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość | 2009 m n.p.m. |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Tatr  | |
 49°15′00″N 20°11′13″E/49,250000 20,186944 | |
Nowy Wierch (słow. Nový, niem. Höhlenberg, węg. Novy[1]) – wapienny szczyt o wysokości 2009 m w zachodniej części Tatrach Bielskich na Słowacji. Wznosi nad Doliną Nową od północnego wschodu, Doliną Hawranią od północnego zachodu i Doliną Stefanową (odnogą Doliny Jaworowej) od południa[2].
Nowy Wierch wznosi się w grani głównej Tatr Bielskich pomiędzy Muraniem, 1890 m i Hawraniem, 2152 m (nie licząc drobnych skalnych zębów w grani). Ma trzy wierzchołki, spośród których w grani głównej znajduje się najniższy, południowy. Wierzchołek ten jest zwornikiem. Dwa wyższe znajdują się w bocznym grzbiecie, który się od niego odgałęzia ku północy. Różnica wysokości między wierzchołkami wynosi 1–2 m, a oddalone są od siebie o 10–15 m. Najwyższy, północny wierzchołek jest przy tym krańcowym punktem skalistej grani Kominów Zdziarskich, oddzielającej Nową Dolinę od Doliny Hawraniej[2].
Od Murania oddziela go Nowa Przełęcz (1845 m), a od Hawrania – Hawrania Przełęcz (1910 m)[3]. W połowie długości grani opadającej ku Hawraniej Przełęczy znajduje się ostro wcięta przełączka – Nowy Karb. Górna część tej grani jest skalista, dolna – trawiasta. Do Zadniego Stefanowego Żlebu Nowy Wierch opada 60-metrową ścianą, pod którą znajduje się Nowy Upłaz, ograniczony od dołu Nowymi Rzędami. W Nowy Upłaz wcinają się płytkie, trawiaste żlebki, łączące się niżej w Zadni Stefanowy Żleb[2].
Nowy Wierch był odwiedzany początkowo przez pasterzy i kłusowników, później bywali na nim turyści, m.in. Ludwik Chałubiński w 1880 r. Pierwszego znanego wejścia zimowego dokonali Adam Karpiński oraz Zofia i Tadeusz Bernadzikiewiczowie w 1937 r.[1] W okolicach szczytu znajduje się kilkanaście jaskiń, w których odkryto szczątki zwierząt żyjących w czasie ostatniego zlodowacenia. Dziś w tym rejonie żyją liczne pomurniki, a stoki w znacznej mierze porasta las pierwotny. Nazwa pochodzi od pastwisk Nowe[4].
Nowy Wierch odwiedzany był i jest bardzo rzadko. Obecnie cały jego masyw znajduje się na zamkniętym dla turystów i taterników obszarze ochrony ścisłej Tatrzańskiego Parku Narodowego[2].
-
Widok z Doliny Jaworowej -
Widok z Glutowej Polany -
Nowy Wierch widziany z Jaworzyny Tatrzańskiej
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Witold Henryk Paryski, Zofia Radwańska-Paryska, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b c d Władysław Cywiński, Tatry Bielskie, część zachodnia. Przewodnik szczegółowy, tom 4, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 1997, ISBN 83-7104-015-6.
- ↑ Tatry Wysokie i Tatry Bielskie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000, Warszawa: Wydawnictwo Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2006, ISBN 83-87873-26-8.
- ↑ Józef Nyka, Tatry słowackie. Przewodnik, wyd. 2, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 1998, ISBN 83-901580-8-6.