Obuwikowe – Wikipedia, wolna encyklopedia

Obuwikowe
	; Obuwik pospolity
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	storczykowate
Podrodzina	obuwikowe
	Nazwa systematyczna
	Cypripedioideae Lindl. ex Endl.; Gen. Pl.: 220. Jun 1837
	Typ nomenklatoryczny
	Cypripedium L. (1753)
	Zasięg
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Obuwikowe (Cypripedioideae) – podrodzina w obrębie storczykowatych (Orchidaceae). Należy do niej 130 gatunków skupionych w 5 rodzajach^[2]. Rodzaj Cypripedium występuje w strefie umiarkowanej sięgając rejonów subarktycznych na półkuli północnej. Przedstawiciele rodzaju Paphiopedilum rosną w Azji południowo-wschodniej, a zasięg pozostałych przedstawicieli podrodziny obejmuje Amerykę Środkową i Południową^[5].

Cechą wyróżniającą rośliny z podrodziny obuwikowych są kwiaty zawierające pantofelkowo rozdętą warżkę z dwoma wyjściami i dwoma płodnymi pręcikami wykształconymi z wewnętrznego okółka pręcików. Z zewnętrznego okółka pochodzi prątniczek, który u tych roślin jest charakterystycznie spłaszczony i pochylony nad wejściem do warżki. U szeregu gatunków środkowy płatek zewnętrznego okółka okwiatu jest pasiasty, podczas gdy dwa płatki boczne zewnętrznego okółka są zwykle zrośnięte i znajdują się tuż pod warżką. Kwiat jest odwrócony o 180°^[5].

Atrakcyjne kwiaty gatunków z tej podrodziny powodują, że są one uprawiane jako rośliny ozdobne. Owoce dwóch gatunków – Selenipedium chica i S. isabelianum zbierane były jako namiastka wanilii^[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna podrodziny według Angiosperm Phylogeny Website^[2]^[6]

storczykowate

Apostasioideae

waniliowe Vanilloideae

obuwikowe Cypripedioideae

	epidendronowe Epidendroideae

	storczykowe Orchidoideae

Podział systematyczny

Do podrodziny należy pięć rodzajów^[2]^[7]:

Cypripedium L. – obuwik
Mexipedium V. A. Albert & M. W. Chase
Paphiopedilum Pfitzer – pafiopedilum, sabotek
Phragmipedium Rolfe – fragmipedium
Selenipedium Rchb. f.

Mexipedium xerophyticum
Selenipedium palmifolium
Paphiopedilum appletonianum

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-04-16] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-04-16] (ang.).
↑ ^a ^b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – A. [w:] Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium [on-line]. University of Maryland. [dostęp 2012-07-14]. (ang.).
↑ Cypripedioideae. Tropicos.org. [dostęp 2023-04-16].
↑ ^a ^b ^c Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 406–409, seria: Wielka Encyklopedia Przyrody. ISBN 83-7079-779-2.
↑ Mark W. Chase, Kenneth M. Cameron, John V. Freudenstein, Alec M. Pridgeon i inni. An updated classification of Orchidaceae. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 177, s. 151–174, 1 lutego 2015. Linnean Society of London. DOI: 10.1111/BOJ.12234. (ang.).
↑ Cypripedioideae. National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2023-04-16].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-04-16] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-04-16] (ang.).

[rev-3] James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – A. [w:] Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium [on-line]. University of Maryland. [dostęp 2012-07-14]. (ang.).

[tropicos-4] Cypripedioideae. Tropicos.org. [dostęp 2023-04-16].

[encyk-5] Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 406–409, seria: Wielka Encyklopedia Przyrody. ISBN 83-7079-779-2.

[CHASE-6] Mark W. Chase, Kenneth M. Cameron, John V. Freudenstein, Alec M. Pridgeon i inni. An updated classification of Orchidaceae. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 177, s. 151–174, 1 lutego 2015. Linnean Society of London. DOI: 10.1111/BOJ.12234. (ang.).

[NCBI-7] Cypripedioideae. National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2023-04-16].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]