Ogrody Szalimar – Wikipedia, wolna encyklopedia

Fort i ogrody Szalimar
w Lahaurze^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
	; Ogrody Szalimar
Państwo	Pakistan
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, II, III
Numer ref.	171
Region	Azja i Pacyfik
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1981; na 5. sesji
	Położenie na mapie Pakistanu Ogrody Szalimar
	31°35′09″N 74°22′55″E/31,585833 74,381944
	Multimedia w Wikimedia Commons
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Ogrody Szalimar^[1] (urdu شالامار باغ, Śalamar Bag, ang. Shalamar Gardens) – kompleks ogrodowy w Lahaurze, stolicy prowincji Pendżab w Pakistanie. Ogrody utworzono w stylu perskim w latach 1641–1642, za panowania władcy Imperium Mogołów Szahdżahana (na którego rozkaz wzniesiono również Tadź Mahal). W 1981 roku Ogrody Szalimar zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO^[2].

Historia

Ogrody Szalimar w Lahaurze zostały utworzone przez rodzinę królewską przede wszystkim jako miejsce do przyjmowania gości, chociaż duża ich część była otwarta dla ogółu społeczeństwa. Budowa ogrodów rozpoczęła się 12 czerwca 1641 roku i trwała 1 rok, 5 miesięcy i 4 dni^[3]. Projektem zarządzał Khalilullah Khan, notabl z dworu Szahdżahana, który współpracował z Mulla Alaul Maulk Tuni^[4]. Ali Mardan Khan zbudował kanał o długości 100 mil doprowadzający wodę do ogrodów^[5].

W czasach państwa Sikhów ogrody zostały ograbione ze znacznej części marmurów, które następnie użyto do dekoracji Złotej Świątyni i pałacu Ram Bagh w Amritsarze, natomiast kosztowny agatowy pawilon został rozebrany i sprzedany^[4].

W 1981 roku Ogrody Szalimar razem z fortem Lahaur wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO^[2].

Opis

Plan Ogrodów Szalimar opiera się na kształcie prostokąta leżącego wzdłuż osi północ-południe. Mają one wielkość 658 na 258 metrów^[3] i zajmują powierzchnię 16 hektarów^[2]. Ogrody leżą na trzech tarasach, przy czym każdy poziom tarasu leży o 4–5 metrów wyżej od poprzedniego. Pierwszy i trzeci taras mają kształt kwadratów, natomiast drugi taras jest wąskim prostokątem^[6].

Główne wejście do ogrodów znajdowało się na najniższym tarasie (Hayat Bakshi), który był otwarty dla szlachty, a czasem dla reszty społeczeństwa. Środkowy taras (Faiz Bakhsh) był ogrodem cesarza i w nim znajdowały się wyszukane instalacje wodne. Z kolei najwyższy taras (Farah Baksh) był zarezerwowany dla haremu cesarza^[6].

W Ogrodach Szalimar umieszczono 410 wodotrysków, z których woda wypływa do szerokich marmurowych basenów^[4]. Rozmieszczenie wodotrysków jest następujące: 105 na najwyższym poziomie, 152 na środkowym i 153 na najniższym. W ogrodach znajduje się 5 kaskad wodnych^[3].