Přemysl Šámal – Wikipedia, wolna encyklopedia

Přemysl Šámal
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

4 października 1867
Praga

Data i miejsce śmierci

9 marca 1941
Berlin

Burmistrz Pragi
Okres

od 1918
do 1919

Poprzednik

Karel Groš

Następca

Karel Baxa

Szef Kancelarii Prezydenta Republiki
Okres

od 1919
do 1938

Poprzednik

urząd utworzony

Następca

Jiří Havelka

Odznaczenia
Order Tomáša Garrigue Masaryka I Klasy

Přemysl Šámal ps. „Oráč” (ur. 4 października 1867 w Pradze, zm. 9 marca 1941 w Berlinie) – czeski prawnik i polityk, burmistrz Pragi w latach 1918−1919, szef kancelarii prezydenta Czechosłowacji w latach 1919−1938, poseł do Rewolucyjnego Zgromadzenia Ludowego

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Jego ojciec był radnym miejskim Pragi[1].

Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Karola[2]. Odbył praktykę w kancelarii swojego dziadka i następnie pracował jako prawnik w Nowym Mieście[3]. Jednocześnie pracował też w Muzeum Narodowym w Pradze i Macierzy Czeskiej[2]. Działał w Czeskiej Partii Postępowej, a od 1914 był przewodniczącym tej partii[2].

Po wybuchu I wojny światowej był współzałożycielem czeskiego ruchu oporu Maffia, a po emigracji Edvarda Beneša w 1915 kierował tą organizacją[2]. W 1918 związał się z Czechosłowacką Narodową Demokracją[2]. Po utworzeniu Czechosłowacji w 1918 został wybrany burmistrzem Pragi, jednocześnie był też posłem do Rewolucyjnego Zgromadzenia Ludowego[4].

W 1919 został szefem Kancelarii Prezydenta Republiki i pełnił tę funkcję do 1938[2]. Po wybuchu II wojny światowej kierował organizacją ruchu oporu Centrum Polityczne, używał wtedy pseudonimu „Oráč”[2]. Na przełomie 1939 i 1940 roku został aresztowany przez Gestapo. W maju 1940 trafił do więzienia w dzielnicy Moabit w Berlinie[3]. Z więzienia został zwolniony w stanie krytycznym w marcu 1941 i zmarł w szpitalu 9 marca 1941 roku[3].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

W 1992 roku został pośmiertnie odznaczony Orderem Tomáša Garrigue Masaryka I klasy[5].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Miał żonę Pavlę (siostrzenicę Vladimíra Srba[1]), syna i dwójkę wnuków. Jego żona trafiła do Auschwitz-Birkenau[3]. Jego syn, Jaromir (profesor Politechniki Czeskiej) został rozstrzelany w ramach represji po zamachu na Reinharda Heydricha w 1942, a dwoje wnuków zostało odebranych rodzicom i trafiło do niemieckich rodzin[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Přemysl Šámal: šedá eminence na výsluní. Hlava odbojové Maffie i pozdější kancléř | Lidé [online], Lidovky.cz, 8 stycznia 2018 [dostęp 2023-08-11] (cz.).
  2. a b c d e f g KDO BYL KDO v našich dějinách do roku 1918 [online], web.archive.org, 1 kwietnia 2016 [dostęp 2021-09-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-01].
  3. a b c d e JUDr. Přemysl Šámal (Portál hlavního města Prahy) [online], web.archive.org, 1 marca 2017 [dostęp 2021-09-16] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-01].
  4. JUDr. Přemysl Šámal [online], www.psp.cz [dostęp 2021-09-16].
  5. List of Honoured [online], Prague Castle [dostęp 2022-01-19] (ang.).