Pan młody (ballada) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pan młody
Жених
Autor

Aleksandr Puszkin

Typ utworu

bajka

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Rosja

Język

rosyjski

Data wydania

1827 (napisana 30 lipca 1825)

Wydawca

"Moskowskij Wiestnik"

Pierwsze wydanie polskie
Przekład

Marian Toporowski

Pan młody, ros. Жених, Żenich – bajka-ballada Aleksandra Puszkina, napisana 30 lipca 1825 roku. Po raz pierwszy została opublikowana w czasopiśmie "Moskowskij Wiestnik" (1927) nr 12 ("Московский вестник"). Przewodnim motywem utworu jest opowieść o dziewczynie i rozbójnikach. Utwór, wprowadzający do literatury pięknej elementy folkloru, wywarł wpływ na romantykach rosyjskich.

Streszczenie

[edytuj | edytuj kod]

Córka kupiecka Natasza na trzy dni przepadła z domu. Po powrocie, mimo usilnych próśb rodziców, nie opowiedziała, gdzie była przez ten czas. Gdy dziewczyna odzyskała spokój ducha, obok jej domu przejeżdżał młodzieniec. Natasza poznała go i przeraziła się. Następnego dnia do jej rodziców przybyła w imieniu młodego człowieka swatka. Ojciec zgodził się na zamążpójście Nataszy, lecz dziewczyna wpadła w panikę. Nie sprzeciwiła się jednak rodzicielskiemu postanowieniu i przyjęła oświadczyny.

Podczas uczty weselnej pan młody zwrócił uwagę na smutek narzeczonej. Natasza więc opowiedziała gościom weselnym swój sen. Zabłądziła w lesie i trafiła na chatkę. Wnętrze jej było bardzo bogate, ale gospodarzy nie zastała. Wnet usłyszała krzyk i tupot kopyt, schowała się więc za piecem. Do izby weszło dwunastu junaków i piękna dziewczyna. Gdy spożywali posiłek i weselili się, ich branka płakała. Najstarszy z przybyłych chwycił dziewczynę za warkocz, zabił i odrąbał jej prawą rękę.

Pan młody przerywał opowieść Nataszy, wieszcząc jej bogate i wesołe życie, lecz dziewczyna odparła, że ma pierścień zabitej na palcu. Pan młody zbladł, a gości weselni schwytali go i uczynili nad nim sąd.

Analiza utworu

[edytuj | edytuj kod]

Utwór ma formę ballady romantycznej. Bajka napisana została techniką narracyjną. Autor zastosował strofę znaną z Lenory Gottfrieda Bürgera. Pod względem stylistyki zawiera charakterystyczne dla tego gatunku frazeologizmy i konstrukcjami folklorystycznymi. Puszkin zatarł granicę pomiędzy słownictwem typowo ludowym a językiem literackim, dzięki temu pisarz wprowadził rosyjski folklor do literatury pięknej jako wartościową poezję o dużych walorach estetycznych. Wpłynęło to także na twórczość późniejszych rosyjskich pisarzy – Michaiła Lermontowa i Nikołaja Niekrasowa.

Wcześniej przypuszczano, że Puszki oparł fabułę na źródłach niemieckich, w szczególności na jednej z baśni braci Grimm, jednak współcześnie uważa się, że za podstawę fabuły posłużyła rosyjska baśń ludowa o dziewczynie i rozbójnikach.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Puszkin A., Wybór wierszy, oprac. B. Galster, Wrocław 1982, s. LV–LVII, 191–197. ISBN 83-04-00257-4.