Petrosaviales – Wikipedia, wolna encyklopedia

*Petrosaviales*
	; Japonolirion osense
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	Petrosaviales
	Nazwa systematyczna
	Petrosaviales Takht.; Divers. Classif. Fl. Pl.: 577. 1 Mai 1997
Synonimy
	Miyoshiales Nakai; Petrosavianae Doweld.;
	Miyoshiales Nakai; Petrosavianae Doweld.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Petrosaviales Takhtajan – monotypowy rząd roślin w obrębie okrytonasiennych z jedną rodziną – Petrosaviaceae Hutch. Fam. Fl. Pl. 2: 36. 1934, nom. cons. Jest to stara grupa jednoliściennych (istniejąca od ok. 123 milionów lub według innych obliczeń ok. 100 mln lat^[3]). Jej pozycja systematyczna pozostaje jednak wciąż niejasna. Rośliny te występują w południowo-wschodniej Azji. Należą tu tylko dwa rodzaje (Petrosavia i Japonolirion) z czterema gatunkami^[2]^[3]. Charakterystyczny dla tych roślin jest pierścieniowy układ wiązek przewodzących w łodydze oraz owoc – mieszek^[4].

Morfologia

Pokrój: Rośliny bezzieleniowe (Petrosavia) i zielone byliny (Japonolirion) o cienkim, pokrytym łuskowatymi liśćmi kłączu^[3].

Liście: Skrętoległe, pojedyncze^[5], właściwe łuskowate (Petrosavia) lub równowąskie (Japonolirion)^[3].

Kwiaty: Promieniste, drobne, zebrane zwykle w dość licznokwiatowe grono lub baldachogrono wyrastające na szczycie pędu (Petrosavia) lub z kąta liścia (Japonolirion)^[5]. Przysadki i podwiatki obecne (Petrosavia) lub ich brak (Japonolirion). Okwiat z 6 listków, trwały. Listki okółka wewnętrznego większe od tych zewnętrznych. Pręciki w liczbie 6 przyrośnięte są do listków okwiatu, wyrastają w dwóch okółkach po 3, mają jajowate główki. Zalążnia jest górna (Petrosavia) lub wpół dolna (Japonolirion) i tworzona jest z trzech owocolistków, tylko w dole zrośniętych (Petrosavia) lub wolnych (Japonolirion). Trzy szyjki słupków są krótkie. Zalążnię otaczają miodniki^[3]^[5].

Owoce: Torebki (Japonolirion) lub trzy mieszki, pękające wzdłuż doosiowego szwu (Petrosavia), otoczone trwałym okwiatem^[5]. Nasiona eliptyczne, u Petrosavia oskrzydlone^[3].

Systematyka

W świetle badań molekularnych rośliny tu zaliczane posiadają na tyle odrębne pochodzenie od innych jednoliściennych, że wyłączane są w odrębny rząd (systemy APG)^[2]. W systemie Cronquista (1981) umieszczone były w rzędzie Triuridales w podklasie Alismatidae^[3]. W systemie Takhtajana (2009) rząd Petrosaviales obejmował rodziny: Petrosaviaceae, Japonoliriaceae, kosatkowate Tofieldiaceae i łomkowate Nartheciaceae^[6]. Rodzaje tu należące włączano także w przeszłości do rodziny melantkowatych Melanthiaceae i łomkowatych Nartheciaceae^[3]. Pozycja rodziny Petrosaviaceae pozostaje niejasna. Niektóre analizy wskazują na ich bliskie pokrewieństwo ze storczykowatymi Orchidaceae (sytuowane są względem nich w pozycji siostrzanej)^[7], według innych analiz tę samą pozycję zajmować mają względem grupy komelinowych commelinid^[8].

Pozycja systematyczna według APW (aktualizowany system APG IV z 2016)

Zgodnie z danymi APW (aktualizowana systematyka na bazie systemu APG IV) pozycja Petrosaviales w obrębie kladu jednoliściennych jest następująca^[9]:

←

tatarakowce Acorales

żabieńcowce Alismatales

Petrosaviales

	pochrzynowce Dioscoreales

	pandanowce Pandanales

liliowce Liliales

szparagowce Asparagales

arekowce Arecales

wiechlinowce Poales

	komelinowce Commelinales

	imbirowce Zingiberales

Podział systematyczny^[2]

rodzina Petrosaviaceae Hutch.
- rodzaj: Petrosavia Becc.
- rodzaj: Japonolirion Nakai

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 131-132. ISBN 978-1-84246-634-6.
↑ ColeC. T.CH. ColeC. i inni, Filogeneza roślin okrytozalążkowych – Systematyka Roślin Kwiatowych, Polskie tłumaczenie/Polish version of (2018) Angiosperm Phylogeny Poster – Flowering Plant Systematics [online], 2018 .
↑ ^a ^b ^c ^d Jan Thomas Johansson: Alismatales R. Br. ex Bercht. et J. Presl. [w:] The Phylogeny of Angiosperms [on-line]. [dostęp 2020-10-16].
↑ Armen Takhtajan: Flowering Plants. Springer Netherlands, 2009, s. 596-599. ISBN 978-1-4020-9609-9.
↑ Li, HT., Yi, TS., Gao, LM. i in.. Origin of angiosperms and the puzzle of the Jurassic gap. „Nat. Plants”. 5, s. 461–470, 2019. DOI: 10.1038/s41477-019-0421-0.
↑ Gitzendanner, M. A., Soltis, P. S., Wong, G. K.-S., Ruhfel, B. R., & Soltis, D. E.. Plastid phylogenomic analysis of green plants: A billion years of evolutionary history. „American J. Bot.”. 105, s. 291-301, 2018.
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Petrosaviales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-01-20] (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-01] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-01] (ang.).

[maarten-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 131-132. ISBN 978-1-84246-634-6.

[baranow-4] ColeC. T.CH. ColeC. i inni, Filogeneza roślin okrytozalążkowych – Systematyka Roślin Kwiatowych, Polskie tłumaczenie/Polish version of (2018) Angiosperm Phylogeny Poster – Flowering Plant Systematics [online], 2018 .

[johansson-5] Jan Thomas Johansson: Alismatales R. Br. ex Bercht. et J. Presl. [w:] The Phylogeny of Angiosperms [on-line]. [dostęp 2020-10-16].

[armen-6] Armen Takhtajan: Flowering Plants. Springer Netherlands, 2009, s. 596-599. ISBN 978-1-4020-9609-9.

[Liht-7] Li, HT., Yi, TS., Gao, LM. i in.. Origin of angiosperms and the puzzle of the Jurassic gap. „Nat. Plants”. 5, s. 461–470, 2019. DOI: 10.1038/s41477-019-0421-0.

[8] Gitzendanner, M. A., Soltis, P. S., Wong, G. K.-S., Ruhfel, B. R., & Soltis, D. E.. Plastid phylogenomic analysis of green plants: A billion years of evolutionary history. „American J. Bot.”. 105, s. 291-301, 2018.

[9] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Petrosaviales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-01-20] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]