Pierścieniak uprawny – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pierścieniak uprawny

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	pierścieniakowate
Rodzaj	pierścieniak
Gatunek	pierścieniak uprawny
Nazwa systematyczna
Stropharia rugosoannulata Farl. ex Murrill Mycologia 14(3): 139 (1922)
Multimedia w Wikimedia Commons

Pierścieniak uprawny (Stropharia rugosoannulata Farl. ex Murrill) – gatunek grzyba z rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Niektóre synonimy naukowe^[2]:

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był także jako łysiczka uprawna i łysiczka trocinowa^[3].

Kapelusz

Średnicy 6–15, a nawet 20 cm, początkowo stożkowato-wypukły, potem wypukły, na koniec rozpostarty. Brzeg ostry, długo podwinięty. Powierzchnia gładka, naga, matowa, ciemno winno-brązowa, potem jaśnieje i staje się ochrowobrązowa, na koniec kremowa, czasami jednak od samego początku jest kremowożółta z winno-czerwinymi włókienkami. Jest sucha i śliska, w stanie wilgotnym tylko nieco lepka^[4].

Blaszki

Gęste, początkowo jasnoszare, potem szaroliliowe do fioletowoczarnych, z jaśniejszym ostrzem^[5].

Trzon

Wysokość 7–15 cm, grubość 1,5–3 cm, cylindryczny, czasami z rozszerzoną podstawą, biały, z wiekiem żółknący. Pierścień biały, gruby, czasami jego resztki pozostają na brzegu kapelusza i na trzonie. Powierzchnia pokryta długimi włókienkami, ale bez łusek. U podstawy z ryzomorfami^[4].

Wysyp zarodników

Czarnofioletowy. Zarodniki o rozmiarach 10–14 × 6,5–8 µm^[5].

Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji i na Nowej Zelandii^[6]. W Polsce jest gatunkiem synantropijnym i ekspansywnie zwiększającym swój zasięg. Prawdopodobnie na naturalnych siedliskach nie jest rzadki^[3]. Liczne jego stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Jest w nim zaliczony do grzybów chronionych i zagrożonych^[7].

Na naturalnych siedliskach jest spotykany w parkach, ogródkach działkowych, ogrodach botanicznych, na polach, rzadziej w lesie. Pojawia się w miesiącach maj – wrzesień. Rośnie na ziemi^[3], na przegniłej słomie lub odpadach ogrodowych^[5].

Saprotrof^[3]. Grzyb jadalny, jednak niedostatecznie podgrzany może powodować zaburzenia trawienne. Wprowadzony do uprawy (w Polsce w 1970 r.). Smakiem przypomina surowe ziemniaki^[5].

• Stropharia hornemannii, u którego występują na trzonie łuski, a pierścień (o ile pozostał) nie pęka, a cały owocnik jest jaśniejszy. Prawdopodobnie trujący^[5].