Piotr Stołypin – Wikipedia, wolna encyklopedia

Piotr Stołypin
Пётр Столыпин
Pełne imię i nazwisko	Piotr Arkadiewicz Stołypin
Data i miejsce urodzenia	14 kwietnia 1862 ; Drezno, Królestwo Saksonii
Data i miejsce śmierci	18 września 1911 ; Kijów, Imperium Rosyjskie
	Przewodniczący Rady Ministrów Imperium Rosyjskiego
Okres	od 21 lipca 1906; do 18 września 1911
Poprzednik	Iwan Goriemykin
Następca	Władimir Kokowcow
	Minister Spraw Wewnętrznych
Okres	od 26 kwietnia 1906; do 18 września 1911
Poprzednik	Piotr Durnowo
Następca	Alekander Makarow
	Gubernator saratowski
Okres	od 15 lutego 1903; do 26 kwietnia 1906
Poprzednik	Aleksander Engelhardt
Następca	Siergiej Tatiszczew
	Gubernator grodzieński
Okres	od 30 maja 1902; do 15 lutego 1903
Poprzednik	Nikołaj Urusow
Następca	Michaił Osorgin
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Piotr Arkadiewicz Stołypin (ros. Пётр Аркадьевич Столыпин; ur. 14 kwietnia 1862 w Dreźnie, zm. 5 września^?/18 września 1911 w Kijowie) – działacz państwowy i polityk rosyjski, 1906–1911 premier i minister spraw wewnętrznych w okresie rządów Mikołaja II.

Życiorys

Pochodził ze starej rodziny szlacheckiej. Ukończył gimnazjum wileńskie^[1], a później studia na Uniwersytecie Petersburskim. Po ukończeniu nauki w 1884 rozpoczął służbę państwową w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Od 1902 gubernator guberni grodzieńskiej, w latach 1903–1906 guberni saratowskiej.

Od 26 kwietnia 1906 minister spraw wewnętrznych, a od 21 lipca jednocześnie przewodniczący Rady Ministrów. Kierował tłumieniem rewolucji 1905–1907, stosował sądy wojskowe w stosunku do rewolucjonistów ze skazywaniem na karę śmierci. Stosował terror w walce z ruchem rewolucyjnym (sznur do wieszania skazanych nazywano „krawatem Stołypina”). Okres jego władzy określany jest jako „reakcja stołypinowska”. W 1907 r. rozwiązał Dumę, zmienił ordynację wyborczą i znacznie ograniczył uprawnienia parlamentu sprowadzając go do instytucji fasadowej.

Jednocześnie Stołypin dążył do modernizacji państwa. Wspólnie z Aleksandrem Kriwoszeinem czy Andrzejem Andrejewiczem Køfødem, przeprowadził zakrojoną na szeroką skalę reformę rolną (pozwolenie na opuszczanie wspólnot wiejskich), w celu utworzenia socjalnego oparcia dla caratu na wsi.

W 1910 wysunął projekt wprowadzenia ziemstw w 6 guberniach (witebskiej, wołyńskiej, kijowskiej, mińskiej, mohylewskiej i podolskiej) przewidujący kurie narodowościowe dla uniknięcia uprzywilejowania polskich ziemian. Wskutek oporu Rady Państwa (przeciwko wystąpił zwłaszcza były minister spraw wewnętrznych Piotr Durnowo) premier nakłonił cara do wprowadzenia projektu w drodze ukazu wydanego na podstawie art. 87 Ustaw Zasadniczych z 1906. Mikołaj II postąpił zgodnie z radą Stołypina 14 marca^?/27 marca 1911, lecz premier utracił monarsze zaufanie.

Stołypin został w Kijowie śmiertelnie raniony w zamachu 1 września^?/14 września 1911 przez mającego powiązania z Ochraną eserowca Dmitrija Bogrowa i zmarł 5 września^?/18 września 1911.

W 2006 r. na podstawie dziejów Stołypina nakręcono 14-odcinkowy serial historyczny pt. Stołypin (Столыпин... Невыученные уроки) w reż. Jurija Kuzina.

Przypisy

↑ TomasT. Venclova TomasT., Wilno: przewodnik, Wyd. 2, Vilnius: R. Paknio leidykla, 2002, s. 49, ISBN 978-9986-830-47-4 [dostęp 2024-06-18] .

Bibliografia

Ludwik Bazylow: Ostatnie lata Rosji Carskiej. Rządy Stołypina, 1972
Jarosław Nieścioruk Piotr Stołypin. Życie i działalność polityczna

[1] TomasT. Venclova TomasT., Wilno: przewodnik, Wyd. 2, Vilnius: R. Paknio leidykla, 2002, s. 49, ISBN 978-9986-830-47-4 [dostęp 2024-06-18] .

[1]

Imperium Rosyjskie (1905–1917)	Siergiej Witte (1905–1906) Iwan Goriemykin (1906) Piotr Stołypin (1906–1911) Władimir Kokowcow (p.o., 1911) Władimir Kokowcow (1911–1914) Iwan Goriemykin (1914–1916) Boris Stürmer (1916) Aleksander Trepow (1916–1917) Nikołaj Golicyn (1917)
Republika Rosyjska (1917)	Gieorgij Lwow (1917) Aleksander Kiereński (1917)
Rosyjska FSRR (1917–1991)	Włodzimierz Lenin (1917–1924) Aleksiej Rykow (p.o., 1924) Aleksiej Rykow (1924–1929) Siergiej Syrcow (1929–1930) Daniił Sulimow (1930–1937) Nikołaj Bułganin (1937–1938) Wasilij Wachruszew (1939–1940) Iwan Chochłow (1940–1942) Konstantin Pamfiłow (p.o., 1942–1943) Aleksiej Kosygin (1943–1946) Michaił Rodionow (1946–1949) Boris Czernousow (1949–1952) Aleksandr Puzanow (1952–1956) Michaił Jasnow (1956–1957) Froł Kozłow (1957–1958) Dmitrij Polanski (1958–1962) Giennadij Woronow (1962–1971) Michaił Sołomiencew (1971–1983) Witalij Worotnikow (1983–1988) Aleksandr Własow (1988–1990) Aleksandr Własow (p.o., 1990) Iwan Siłajew (1990–1991) Iwan Siłajew (p.o., 1991) Iwan Siłajew (1991) Oleg Łobow (p.o., 1991) Boris Jelcyn (1991)
Federacja Rosyjska (od 1991)	Boris Jelcyn (1991–1992) Jegor Gajdar (p.o., 1992) Wiktor Czernomyrdin (1992–1996) Wiktor Czernomyrdin (p.o., 1996) Wiktor Czernomyrdin (1996–1998) Siergiej Kirijenko (p.o., 1998) Siergiej Kirijenko (1998) Wiktor Czernomyrdin (p.o., 1998) Jewgienij Primakow (1998–1999) Siergiej Stiepaszyn (p.o., 1999) Siergiej Stiepaszyn (1999) Władimir Putin (p.o., 1999) Władimir Putin (1999–2000) Michaił Kasjanow (p.o., 2000) Michaił Kasjanow (2000–2004) Wiktor Christienko (p.o., 2004) Michaił Fradkow (2004) Michaił Fradkow (p.o., 2004) Michaił Fradkow (2004–2007) Michaił Fradkow (p.o., 2007) Wiktor Zubkow (2007–2008) Wiktor Zubkow (p.o., 2008) Władimir Putin (2008–2012) Wiktor Zubkow (p.o., 2012) Dmitrij Miedwiediew (2012–2018) Dmitrij Miedwiediew (p.o., 2018) Dmitrij Miedwiediew (2018–2020) Dmitrij Miedwiediew (p.o., 2020) Michaił Miszustin (od 2020) Andriej Biełousow (p.o., 2020)