Pitta – Wikipedia, wolna encyklopedia
Pitta | |||||
Vieillot, 1816[1] | |||||
Przedstawiciel rodzaju – kurtaczek tęczowy (Pitta iris) | |||||
Systematyka | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Typ | |||||
Podtyp | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Infragromada | |||||
Rząd | |||||
Podrząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj | Pitta | ||||
Typ nomenklatoryczny | |||||
Turdus triostegus Sparrman, 1786 (= Corvus brachyurus Linnaeus, 1766) | |||||
| |||||
Gatunki | |||||
|
Pitta – rodzaj ptaków z rodziny kurtaczków (Pittidae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce, południowej, południowo-wschodniej i wschodniej Azji oraz Melanezji[13].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 15–28 cm; masa ciała 42–206 g[13].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj zdefiniował w 1816 roku francuski ornitolog Louis Pierre Vieillot w publikacji własnego autorstwa poświęconej ornitologii[1]. Vieillot w oryginalnym opisie nie wymienił żadnej łacińskiej nazwy; gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) kurtaczek bengalski (P. brachyura)[14].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Merula: łac. ‘kos’[15]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Corvus brachyurus Linnaeus, 1766.
- Pitta: nazwa pitta oznaczająca w języku telugu piękną błyskotkę lub zwierzę domowe[16].
- Brachyurus: gr. βραχυς brakhus ‘krótki’; ουρα ourα ‘ogon’[17]. Gatunek typowy: Thunberg wymienił trzy gatunki – Turdus triostegus Sparrman, 1786 (= Corvus brachyurus Linnaeus, 1766), Brachyurus gularis Thunberg, 1821 (= Platyrhynchos melanops Vieillot, 1818) i Brachyurus ruber Thunberg, 1821 (nomen dubium) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Turdus triostegus Sparrman, 1786 (= Corvus brachyurus Linnaeus, 1766)[18].
- Melanopitta: gr. μελας melas, μελανος melanos „czarny”; rodzaj Pitta Vieillot, 1816 (kurtaczek)[19]. Gatunek typowy: Bonaparte wymienił kilka gatunków – Pitta cucullata Hartlaub, 1843, Brachyurus forsteni Bonaparte, 1850, Brachyurus mulleri[d] Bonaparte, 1850, Pitta novae-guineae S. Müller & Schlegel, 1845 i Pitta atricapilla Quoy & Gaimard, 1830 (= Turdus sordidus Statius Müller, 1776) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Pitta cucullata Hartlaub, 1843[20].
- Coloburis: gr. κολοβος kolobos ‘ograniczony, obcięty’; ουρα oura ‘ogon’ (por. κολουρος kolouros, κολουρις kolouris ‘z obciętym ogonem, bez ogona’)[21].
- Cervinipitta: łac. cervinus ‘koloru jelenia’, cervus ‘jeleń’; rodzaj Pitta Vieillot, 1816 (kurtaczek)[22]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Turdus moluccensis Statius Müller, 1776.
- Cyanopitta: gr. κυανος kuanos ‘ciemnoniebieski’; rodzaj Pitta Vieillot, 1816 (kurtaczek)[23]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Brachyurus steerii Sharpe, 1876
- Calopitta: gr. καλος kalos ‘piękny’; rodzaj Pitta Vieillot, 1816 (kurtaczek)[24]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Pitta maxima S. Müller & Schlegel, 1845.
- Galeripitta: łac. galerum ‘czapka’, od galea ‘hełm’; rodzaj Pitta Vieillot, 1816 (kurtaczek)[25]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Turdus sordidus Statius Müller, 1776.
- Pulchripitta: łac. pulcher, pulchra ‘piękny’; rodzaj Pitta Vieillot, 1816 (kurtaczek)[26]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Pitta iris Gould, 1842.
- Austropitta: łac. australis ‘południowy’, od auster, austri ‘południe’; rodzaj Pitta Vieillot, 1816 (kurtaczek)[27].
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące gatunki[28]:
- Pitta reichenowi von Madarász, 1901 – kurtaczek zielonopierśny
- Pitta angolensis Vieillot, 1816 – kurtaczek angolski
- Pitta brachyura (Linnaeus, 1766) – kurtaczek bengalski
- Pitta nympha Temminck & Schlegel, 1850 – kurtaczek blady
- Pitta abbotti Richmond, 1902 – kurtaczek nikobarski
- Pitta sordida (Statius Müller, 1776) – kurtaczek kapturowy
- Pitta forsteni (Bonaparte, 1850) – kurtaczek zielonosterny
- Pitta rosenbergii Schlegel, 1871 – kurtaczek wyspowy
- Pitta novaeguineae S. Müller & Schlegel, 1845 – kurtaczek papuaski
- Pitta megarhyncha Schlegel, 1863 – kurtaczek namorzynowy
- Pitta moluccensis (Statius Müller, 1776) – kurtaczek modroskrzydły
- Pitta vigorsii Gould, 1838 – kurtaczek dwupręgi
- Pitta concinna Gould, 1857 – kurtaczek floreski
- Pitta elegans Temminck, 1836 – kurtaczek ozdobny
- Pitta steerii (Sharpe, 1876) – kurtaczek sinopierśny
- Pitta maxima S. Müller & Schlegel, 1845 – kurtaczek wielki
- Pitta anerythra Rothschild, 1901 – kurtaczek czarnolicy
- Pitta superba Rothschild & E. Hartert, 1914 – kurtaczek wspaniały
- Pitta versicolor Swainson, 1825 – kurtaczek hałaśliwy
- Pitta iris Gould, 1842 – kurtaczek tęczowy
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Młodszy homonim Brachyurus G. Fischer, 1808 (Mammalia).
- ↑ Nowa nazwa dla Pitta Vieillot, 1816 ze względu na puryzm.
- ↑ Nowa nazwa dla Coloburis Cabanis & F. Heine Sr., 1860, ponieważ autor uważał, że jest zajęta przez Colobura Billberg, 1820 (Lepidoptera).
- ↑ Podgatunek P. sordida.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1816, s. 42. (fr.).
- ↑ Młodszy homonim Merula Möhring, 1758 (Turdidae).
- ↑ P. Boddaert: Table des planches enluminéez d’histoire naturelle de M. D'Aubenton: avec les denominations de M.M. de Buffon, Brisson, Edwards, Linnaeus et Latham, precedé d’une notice des principaux ouvrages zoologiques enluminés. Utrecht: 1783, s. 16. (fr.).
- ↑ C.P. Thunberg. Brachyurus, ett nytt Fogel-SIägte. „Kungl. Svenska vetenskapsakademiens handlingar”. Fỏr år 1821 (2), s. 369, 1821. (szw.).
- ↑ Ch.-L. Bonaparte. Conspectus Systematis Ornithologiæ. „Annales des sciences naturelles, Zoologie”. Seria 2. 1, s. 135, 1854. (fr.).
- ↑ J. Cabanis & F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. T. 2: Schreivögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1859–1860, s. 3. (niem.).
- ↑ D.G. Elliot. Remarks on some lately-described Pittae, with a Synopsis of the Family as now known. „Ibis”. Nowa seria. 6, s. 413, 1870. (ang.).
- ↑ J. Gould: Monograph of the Pittidae. London: JPublished by the author, 1880, s. ryc. (8) i tekst. (ang.).
- ↑ P.L. Sclater: Catalogue of the Birds in the British Museum. Cz. 14. 1888, s. 419. (ang.).
- ↑ Elliot 1895 ↓, s. xviii.
- ↑ Elliot 1895 ↓, s. xvii.
- ↑ G.M. Mathews. New generic names, with some notes on others. „Austral Avian Record”. 2, s. 62, 1913-1915. (ang.).
- ↑ a b D.W. Winkler , S.M. Billerman & I.J. Lovette , Pittas (Pittidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2021, DOI: 10.2173/bow.pittid1.01 [dostęp 2021-02-05] (ang.), Pitta.
- ↑ Gray 1855 ↓, s. 43.
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Merula [dostęp 2024-02-16] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Pitta [dostęp 2024-02-16] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Brachyurus [dostęp 2024-02-16] .
- ↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 26. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Melanopitta [dostęp 2024-02-16] .
- ↑ Gray 1855 ↓, s. 144.
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Coloburis [dostęp 2024-02-16] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Cervinipitta [dostęp 2024-02-16] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Cyanopitta [dostęp 2024-02-16] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Calopitta [dostęp 2024-02-16] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Galeripitta [dostęp 2024-02-16] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Pulchripitta [dostęp 2024-02-16] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Austropitta [dostęp 2024-02-16] .
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pittidae Swainson, 1831 – kurtaczki – Pittas (wersja: 2020-12-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-16].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 1–192. (ang.).
- D.G. Elliot: A monograph of the Pittidæ, or family of ant-thrushes. London: B. Quaritch, 1895, s. i–xxiii, ryc. i–l. (ang.).
- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).