Plac Konstytucji w Warszawie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Plac Konstytucji w Warszawie
Śródmieście Południowe
Ilustracja
Plac Konstytucji, widok w kierunku północnym znad hotelu MDM (2022)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Plac Konstytucji w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Plac Konstytucji w Warszawie”
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Plac Konstytucji w Warszawie”
Ziemia52°13′20,0″N 21°00′58,3″E/52,222222 21,016194
Multimedia w Wikimedia Commons
Uroczystość oddania do użytku Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej na placu Konstytucji, 22 lipca 1952
Plac Konstytucji widziany z hotelu MDM, ok. 1975
Tablica MSI na jednym z budynków przy placu Konstytucji

Plac Konstytucji – plac w śródmieściu Warszawy.

Układ

[edytuj | edytuj kod]

Plac znajduje się w osi ulicy Marszałkowskiej. Zbiegają się tutaj ulice:

Spośród siedmiu ciągów komunikacyjnych, które zbiegają się na placu, dwa są jednokierunkowe i wyprowadzają ruch z placu: ul. Śniadeckich i ul. Koszykowa (odcinek na wschód od placu), zaś jeden (ul. Marszałkowska od strony południowej) tylko go wprowadza.

Wzdłuż placu, w ciągu ul. Marszałkowskiej, poprowadzone są tory tramwajowe.

Na placu istnieją trzy rozległe obszary niezwiązane bezpośrednio z ruchem kołowym. Te po zachodniej i wschodniej części stanowią wolną przestrzeń, wykorzystywaną (zwłaszcza strona zachodnia) na potrzeby zgromadzeń publicznych. Obszar w środkowej części placu wykorzystywany jest jako parking samochodowy.

Południowo-zachodniej części placu nadano nazwę Zaułek Braci Pakulskich[1]. Nazwa zaułka wiąże się z rodziną kupców warszawskich, Wacława, Jana i Adama Pakulskich, których jeden ze sklepów filialnych mieścił się w kamienicy przy ul. Marszałkowskiej 57, na rogu z ul. Śniadeckich (kamienica ta znajdowała się w miejscu, gdzie obecnie jest środek placu Konstytucji).

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Plac Konstytucji powstał w 1952 jako centralny element wielkiego socrealistycznego założenia urbanistycznego – Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej (MDM).

 Osobny artykuł: Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa.

Plac był wraz z Pałacem Kultury i Nauki sztandarową inwestycją okresu realizmu socjalistycznego (1949–1956) w Warszawie. Nazwa, nadana 19 lipca 1952[2], upamiętnia Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, uchwaloną przez Sejm Ustawodawczy 22 lipca 1952, tj. w dniu oddania do użytku placu i całego MDM[3].

Plac wytyczono w osi ulicy Marszałkowskiej, w miejscu istniejącej zwartej zabudowy miejskiej. W czasie budowy wyburzono większość zachowanych kamienic. Znacznemu przeobrażeniu uległa siatka ulic w tej części miasta[4]. Przekształcono i przerwano ciągi ulic Koszykowej i Pięknej. Ponadto z placu wyprowadzono nową ulicę Ludwika Waryńskiego, która miała częściowo przejąć ruch z jednokierunkowej na południowym odcinku ulicy Marszałkowskiej.

Plac został obudowany sześcio- i siedmiopiętrowymi budynkami. Na rogu ulic Marszałkowskiej i Waryńskiego powstał hotel MDM, a równolegle do niego trzy wielkie kandelabry[5]. Hotel był pierwszym wzniesionym po wojnie hotelem w odbudowywanej Warszawie[6]. W parterach budynków powstały sklepy i lokale usługowe, m.in. biuro PLL LOT (nr 3), sklepy Centrali Handlu Sprzętu Sportowego i Cepelii (nr 5) oraz kawiarnia „Niespodzianka“ (nr 6)[7].

Na środku placu powstał parking samochodowy[8]. Pierwotnie planowano na nim fontannę[9].

Plac miał być punktem docelowym pochodów pierwszomajowych przechodzących szeroką ul. Marszałkowską[10].

W północnej części placu zaplanowano budowę stacji metra Plac Konstytucji.

Upamiętnienia

[edytuj | edytuj kod]
  • Tablica na budynku nr 6 upamiętniająca kawiarnię „Niespodzianka”, w której w 1989 mieścił się Warszawski Komitet Obywatelski „Solidarność” (odsłonięta w 2019)[11].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Uchwała Nr 88/17/2004 Rady Dzielnicy Śródmieście Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 23 kwietnia 2004 r
  2. ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 66, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”. 
  3. ↑ Karol Małcużyński: Szkice warszawskie. Warszawa: Książka i Wiedza, 1955, s. 157.
  4. ↑ Rafał Bielski, Jakub Jastrzębski: Utracone miasto. Warszawa wczoraj i dziś. Warszawa: Skarpa Warszawska, 2016, s. 102. ISBN 978-83-63842-27-7.
  5. ↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 79–80.
  6. ↑ Zenon Błądek: Dzieje krajowego hotelarstwa od zajazdu do współczesności: fakty, obiekty, ludzie. Poznań-Warszawa: Palladium Architekci, 2003, s. 32. ISBN 83-89284-02-2.
  7. ↑ Tadeusz Podgórski: Zwiedzamy Warszawę. Warszawa: Sport i Turystyka, 1956, s. 182–184.
  8. ↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 80.
  9. ↑ Zygmunt Stępiński: Gawędy warszawskiego architekta. Warszawa: 1984, s. 88. ISBN 83-03-00447-6.
  10. ↑ Dobiesław Jędrzejczyk: Geografia humanistyczna miasta. Warszawa: 2004, s. 298. ISBN 83-88938-77-0.
  11. ↑ Odsłonięcie tablicy pod dawną kawiarnią „Niespodzianka”. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 30 maja 2019. [dostęp 2022-06-22].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Krzysztof Mordyński, Bierut i kandelabry na placu Konstytucji w Warszawie, „Kronika Warszawy”, 2008, nr 1, s. 60–67.
  • Krzysztof Mordyński, Plac Konstytucji w Warszawie – eksperyment „wielkomiejskiego” socrealizmu, „Spotkania z Zabytkami”, 2008, nr 2, s. 3–7.
  • Józef Sigalin, Warszawa 1944–1980. Z archiwum architekta, t. 2, Warszawa 1986, PIW, ISBN 83-06-01187-2, s. 237–288.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plac_Konstytucji_w_Warszawie&oldid=74151335”