Podkolan – Wikipedia, wolna encyklopedia

Podkolan
Ilustracja
Podkolan zielonawy
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

storczykowate

Podrodzina

storczykowe

Rodzaj

podkolan

Nazwa systematyczna
Platanthera (L.) Rich.
Orchideis Eur. Annot. 20, 26, 35. Aug-Sep 1817[3]
Typ nomenklatoryczny

Platanthera bifolia (L.) Rich.[4]

Synonimy

Blephariglottis Raf.
Conopsidium Wallr.
Denslovia Rydb.
Diphylax Hook.f.
Diplanthera Raf.
Fimbriella Farw. ex Butzin
Gymnadeniopsis Rydb.
Limnorchis Rydb.
Lysias Salisb.
Lysiella Rydb.
Mecosa Blume
Perularia Lindl.
Piperia Rydb.
Pseudodiphryllum Nevski
Sieberia Spreng.
Tulotis Raf.[5]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Kwiat podkolana zielonawego
Kwiat podkolana białego

Podkolan (Platanthera Rich.) – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Należą do niego 144 gatunki[6], w szerszych ujęciach ok. 200[7][8]. Rośliny te występują od północno-zachodniej Afryki i Europy, poprzez umiarkowaną Azję po południowo-wschodnią jej część, gdzie rosnąc na obszarach górskich zasięg kilku gatunków sięga Archipelagu Malajskiego i Nowej Gwinei. 31 gatunki rosną także w Ameryce Północnej, nieliczne gatunki sięgają do Ameryki Centralnej[6][8][9]. W Europie rośnie 5 gatunków[9], z czego w Polsce występują dwa – podkolan biały P. bifolia i podkolan zielonawy P. chlorantha[10].

Podkolany są storczykami naziemnymi[8], rosnącymi w różnych siedliskach – w lasach (od tropikalnych po tajgę), na łąkach, torfowiskach i w tundrze[11].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Platanthera takedae
Pokrój
Drobne lub średniej wielkości byliny o pojedynczej łodydze wzniesionej prosto lub podnoszącej się[8], okrągłej na przekroju, bezlistnej lub ulistnionej[7]. Pod ziemią z cienkim kłączem lub bulwami korzeniowymi kształtu wrzecionowatego lub jajowatego[8].
Liście
Skupione w rozecie przyziemnej lub skrętolegle rozmieszczone wzdłuż łodygi. Eliptyczne do równowąskolancetowatych, pochwiastą nasadą obejmujące łodygę[8].
Kwiaty
Zebrane są w szczytowe, luźne lub gęste grona, czasem u dołu wsparte liściopodobną podsadką. Przysadki wspierające poszczególne kwiaty są zielone, lancetowate. Kwiaty są odwrócone (szypułka z zalążnią jest skręcona). Okwiat różnej barwy – zielonkawy, biały, żółty, pomarańczowy lub różowy. Listki zewnętrznego okółka zwykle szersze od wewnętrznego, środkowy z nich często kapturkowaty. Warżka rozpostarta lub zwieszona, całobrzega lub z drobnymi łatkami bocznymi u nasady albo też w różnym stopniu frędzlowata wzdłuż brzegu. Ostroga zwykle długa i wąska, rzadziej krótka i stożkowata. Prętosłup krótki i tęgi, z parą prątniczków u nasady pręcika, pyłkowiny dwie[8].
Owoce
Wzniesione torebki[8].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Plantathera grandiflora
Platanthera ciliaris
Pozycja systematyczna

Rodzaj sklasyfikowany do podplemienia Orchidinae w plemieniu Orchideae, podrodzina storczykowe (Orchidoideae), rodzina storczykowate (Orchidaceae), rząd szparagowce (Asparagales) w obrębie roślin jednoliściennych[12][13][14].

Wykaz gatunków[6][15]
Wykaz hybryd[6][15]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-03] (ang.).
  3. ↑ Platanthera. Tropicos.org. [dostęp 2023-05-01].
  4. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-22].
  5. ↑ Platanthera. e-Monocot.org. [dostęp 2016-03-22].
  6. ↑ a b c d Platanthera Rich.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-24].
  7. ↑ a b Charles J. Sheviak: Platanthera Richard. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-12-24].
  8. ↑ a b c d e f g h Xinqi Chen, Stephan W. Gale & Phillip J. Cribb: Platanthera Richard. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-12-24].
  9. ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 728, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  10. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 135, ISBN 978-83-62975-45-7.
  11. ↑ Dariusz L. Szlachetko, Michał Skakuj, Storczyki polski, Poznań: Sorus, 1996, s. 71-72, ISBN 83-85599-97-5.
  12. ↑ Genus Platanthera Rich.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-12-24].
  13. ↑ Florida Museum of Natural History: Orchid Tree: a phylogeny of epiphytes (mostly) on the tree of life. [dostęp 2010-08-03]. (ang.).
  14. ↑ Platanthera. National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2023-05-01].
  15. ↑ a b Platanthera. [w:] The World Checklist of Vascular Plants [on-line]. Catalogue of Life Checklist. [dostęp 2023-05-01].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Podkolan&oldid=74877151”