Polska (piosenka) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy piosenkI. Zobacz też: Polska (ujednoznacznienie).

Polska (także Mieszkam w Polsce) – piosenka zespołu Kult. Obok utworów „Piosenka młodych wioślarzy” uznawana za nieformalny hymn młodzieżowy podczas przemian ustrojowych w Polsce na przełomie lat 80. i 90. XX wieku^[1][2].

Muzyka do piosenki powstała podczas jednej prób zespołu w czerwcu 1986 roku. Pierwszym powstałym elementem kompozycji była ścieżka basowa stworzona przez Ireneusza Wereńskiego^[3]. Napisany przez Kazika Staszewskiego tekst piosenki (pt. „Mieszkam w Polsce”) powstał wcześniej^[4].

W lipcu 1986 roku w Chełmie zespół po raz pierwszy wykonał ten utwór na koncercie^[4]. Po raz pierwszy utwór został nagrany w styczniu 1987 roku. W nagrali brali udział: Kazik Staszewski (śpiew, saksofon), Janusz Grudziński (gitara elektryczna), Ireneusz Wereński (gitara basowa), Tadeusz Kisieliński (perkusja), Paweł Szanajca (saksofon)^[5]. Nagrana w 1988 roku wersja koncertowa (pod tytułem „Mieszkam w Polsce”) ukazała się na wydanym rok później albumie Tan^[5][6]. W 1992 roku nagrano wersję studyjną piosenki^[7]. Ukazała się ona jako bonus na reedycji albumu Posłuchaj to do ciebie^[5]. Ponadto „Polska” w innych aranżacjach znalazła się na albumach MTV Unplugged z 2010 roku, Made in Poland z 2017 roku^[5] oraz Live Pol’and’Rock Festival 2019 (pod tytułem „Mieszkam w Polsce”) z 2020 roku^[8].

„Polska” Kultu, obok takich utworów jak „Nie pytaj o Polskę” Obywatela G.C., „Spotkanie z…” Sztywnego Palu Azji, „To wychowanie” T.Love, zalicza się do utworów, będących popularnym w drugiej połowie lat 80. komentarzem artystycznym wobec postrzegania roli Polski jako ojczyzny^[4].

Za kontynuację „Polski” uważa się utwór Kazika Staszewskiego „Jeszcze Polska”^[7][9], stanowiący komentarz wobec polskiej rzeczywistości na początku lat 90. XX wieku^[9].

Piosenka opowiada o Polsce lat 80^[7]. Staszewski w utworze wytyka rodakom alkoholizm, skłonność do przemocy i hipokryzję. Polska jest postrzegana jako kraj brudny i brzydki^[10]. Krytykowany jest również kościół katolicki i jego wierni (Zaczepia mnie pijanych meneli wielu / Jutro spotkają się w kościele)^[5].

Istnieją różne interpretacje refrenu. W niektórych opracowaniach refren jest odbierany jako akceptacja życia w Polsce, pomimo jej wad^[7][10], a krzyk Staszewskiego stanowi podkreślenie, że mimo wszystko nie wstydzi się swojego pochodzenia^[10]. Według interpretacji filozofa Andrzeja Marca ciągłe powtarzanie Mieszkam w Polsce stanowi pokazanie, że Polacy są skazani na życie w Polsce. Marzec podkreśla, że w „Polsce” Kultu oraz w „Nie pytaj o Polskę” Obywatela G.C. jest pokazane pragnienie wyjazdu z Polski, które zostaje odbierane, a następnie ukryte przez samych zainteresowanych^[11].

Utwór zawiera motywy autobiograficzne. Fragment Koncerty popołudniowe / Pełne bezmózgów służby porządkowe / Patrzą wokoło bo swędzą ich ręce / Kochają bić coraz więcej i więcej nawiązujące do pobicia Kazika Staszewskiego przez bramkarzy klubu Stodoła. Fragment Czy byłeś kiedyś w Kutnie na dworcu w nocy / Jest tak brudno i brzydko, że pękają oczy stanowi krytykę wyglądu stacji kolejowej Kutno, na którym Kazik Staszewski wielokrotnie przesiadał się podczas podróży z Torunia (gdzie grał koncerty lub odwiedzał swoją przyszłą żonę) do Warszawy^[5]. Dziennikarz muzyczny Wiesław Weiss stwierdził, że siłą piosenki nie jest wyłącznie wizja literacka, lecz wyraźne piętno przeżyć autora tekstu^[12].

W 1992 roku powstał teledysk reżyserii Yacha Paszkiewicza^[5]. Teledysk nakręcono w Gdańsku. Na nagraniu widać Gdańsk Główny oraz ulicę Długą^[13], a także muzyków, wykonujących swój utwór w domu kultury w gdańskiej Oruni^[5].

Utwór pojawia się w serialu Rojst '97 z 2021 roku^[14].

• Maciej Fic. „Ziemia bez nas da sobie radę Ale my bez niej nie przetrwamy”. Polscy muzycy rockowi jako obrońcy klimatu. „Wieki Stare i Nowe”. 17 (22), 2022. 
• Małgorzata Latoch-Zielińska. Polska i polskość w tekstach kultury popularnej (na przykładzie wybranych piosenek). „Polonistyka. Innowacje”. 11, 2020. 
• Andrzej Marzec. „Nie pytaj mnie, co widzę w niej”–porzucanie Polski we współczesnej muzyce. „Czas Kultury”. 34, 2018. 
• Jan Skaradziński: „Polska” KULT. W: Jan Skaradziński, Konrad Wojciechowski: Piosenka musi posiadać tekst. I muzykę. 200 najważniejszych utworów polskiego rocka. Czerwonak: In Rock, 2017. ISBN 978-83-64373-54-1.
• Artur Mariusz Trudzik. Albumy rockowe z lat 80.–medium w walce z reżimem PRL-u (studium z dziennikarstwa muzycznego). „Kultura–Media–Teologia”. 21, 2015.