Polyzoniida – Wikipedia, wolna encyklopedia

	Polyzoniida
	Cook, 1895
	; Octoglena sierra
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	wije
Gromada	dwuparce
Podgromada	Chilognatha
Infragromada	Helminthomorpha
(bez rangi)	Colobognatha
Rząd	Polyzoniida
	Multimedia w Wikimedia Commons

Polyzoniida – rząd wijów z gromady dwuparców i podgromady Chilognatha. Obejmuje ponad 70 opisanych gatunków.

Opis

Krocionogi te mają grzbietobrzusznie spłaszczone, kopulaste w przekroju ciało o długości poniżej 30 mm długości ciała^[1]^[2]. Dorosłe formy mają powyżej 30 pierścieni zagłowowych. Powierzchnia ciała jest gładka i nieoszczeciniona. Ich tergity nie są zlane z pleurytami, są pozbawione paranota i podłużnej bruzdy grzbietowej^[2]. Widoczna od góry głowa jest mała, stożkowata, silnie wydłużona, w obrysie trójkątna i pozwala na wwiercanie się wija w podłoże^[1]^[2]. Na głowie osadzona jest para dużych oczu prostych, a spomiędzy nasad czułków wyrasta para dużych szczecin^[2]. Samce mają tylne odnóża siódmego i przednie odnóża ósmego pierścienia tułowia przekształcone w gonopody^[1].

Występowanie

Krocionogi te rozsiedlone są kosmopolitycznie. Występują na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy. Zamieszkują większą część Europy. W Azji znane są z Turcji, Nepalu, Chin, Wietnamu, Indonezji, Półwyspu Koreańskiego, Japonii, rosyjskiego Dalekiego Wschodu i Syberii, w tej ostatniej sięgając za północne koło podbiegunowe. W Afryce znane z RPA, Gwinei, Sierra Leone i wysp krainy madagaskarskiej. W Amerykach występują w Stanach Zjednoczonych, Meksyku, Panamie, Trynidadzie, Brazylii i Chile. Ponadto znane są z Australii, Wyspy Północnej Nowej Zelandii oraz niektórych wysp Oceanii^[3].

W Polsce stwierdzono dwa gatunki^[1] (zobacz: Polyzoniida Polski).

Systematyka

Takson ten wprowadzony został w 1895 przez Oratora Fullera Cooka. Należy do niego ponad 70 opisanych gatunków, zgrupowanych w trzech rodzinach^[4]:

Hirudisomatidae Silvestri, 1896
Polyzoniidae Newport, 1844
Siphonotidae Cook, 1895

Według analiz filogenetycznych Enghoffa z 1984 oraz analizy morfologicznej Regiera i innych z 2005 Polyzoniida zajmują pozycję siostrzaną względem Siphonophorida lub Platydesmida^[5]^[6]. Według analizy molekularnej Regiera i Shultza z 2001 są siostrzane względem Platydesmida, jednak w analizie nie uwzględniono Siphonophorida^[7]. Analiza molekularna Regiera i innych z 2005 metodą największej parsymonii umieszcza je jako siostrzane dla Platydesmida, a analiza metodami bayesowskimi jako siostrzane dla kladu obejmującego Platydesmida i Siphonophorida^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Jolanta Wytwer: gromada: dwuparce – Diplopoda. W: Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 29–52.
↑ ^a ^b ^c ^d Descriptions and putative apomorphies of millipede clades. [w:] Milli-PEET: Millipede Systematics [on-line]. Field Museum of Natural History, 26 września 2006. [dostęp 2017-10-10].
↑ Rowland M. Shelley, Sergei I. Golovatch. Atlas of myriapod biogeography. I. Indigenous ordinal and supra-ordinal distributions in the Diplopoda: Perspectives on taxon origins and ages, and a hypothesis on the origin and early evolution of the class. „Insecta Mundi”. 158, s. 1–134, 2011.
↑ WilliamW. Shear WilliamW., Class Diplopoda de Blainville in Gervais, 1844, [w:] Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, „Zootaxa”, 3148, 2011, s. 159–164 [dostęp 2017-10-08] .
↑ H. Enghoff. Phylogeny of millipedes-a cladistic analysis. „Zeitschrift für Zoologische Systematik und Evolutionsforschung”. 22 (1), s. 8-26, 1984.
↑ ^a ^b J.C. Regier, H.M. Wilson, J.W. Shultz. Phylogenetic analysis of Myriapoda using three nuclear protein-coding genes. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 34, s. 147-158, 2005.
↑ J.C. Regier, J.W. Shultz. A phylogenetic analysis of the Myriapoda (Arthropoda) using two nuclear protein-encoding genes. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 132 (4), s. 469-486, 2001.

[Blaszak-1] Jolanta Wytwer: gromada: dwuparce – Diplopoda. W: Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 29–52.

[apo-2] Descriptions and putative apomorphies of millipede clades. [w:] Milli-PEET: Millipede Systematics [on-line]. Field Museum of Natural History, 26 września 2006. [dostęp 2017-10-10].

[Shelley-3] Rowland M. Shelley, Sergei I. Golovatch. Atlas of myriapod biogeography. I. Indigenous ordinal and supra-ordinal distributions in the Diplopoda: Perspectives on taxon origins and ages, and a hypothesis on the origin and early evolution of the class. „Insecta Mundi”. 158, s. 1–134, 2011.

[tax-4] WilliamW. Shear WilliamW., Class Diplopoda de Blainville in Gervais, 1844, [w:] Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, „Zootaxa”, 3148, 2011, s. 159–164 [dostęp 2017-10-08] .

[Enghoff-5] H. Enghoff. Phylogeny of millipedes-a cladistic analysis. „Zeitschrift für Zoologische Systematik und Evolutionsforschung”. 22 (1), s. 8-26, 1984.

[Regier-6] J.C. Regier, H.M. Wilson, J.W. Shultz. Phylogenetic analysis of Myriapoda using three nuclear protein-coding genes. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 34, s. 147-158, 2005.

[RegierShultz-7] J.C. Regier, J.W. Shultz. A phylogenetic analysis of the Myriapoda (Arthropoda) using two nuclear protein-encoding genes. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 132 (4), s. 469-486, 2001.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]