Poniński (herb książęcy) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Poniński

Herb Poniński
Typ herbu	książęcy

Poniński – polski herb książęcy, odmiana herbu Łodzia. Herb własny rodziny Ponińskich^[1].

Juliusz Ostrowski blazonuje herb następująco^[1]:

Opis skonstruowany współcześnie brzmi następująco^[a]:

Na tarczy o polu czerwonym łódź złota.

Całość otacza płaszcz heraldyczny, podbity gronostajem.

Płaszcz zwieńcza mitra książęca.

Herb należy do Ponińskich, rodziny wielkopolskiej, wywodzącej się z Ponina w powiecie kościańskim. Ponińscy nie posiadają książęcych korzeni, jednakże najmłodsza gałąź w osobie Adama Ponińsklego otrzymała od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, tytuł książęcy polski w dniu 19 kwietnia 1773, potwierdzony przez Rzeczpospolitą 26 kwietnia 1774 roku^[1][2][3], w Austrii 12 lipca 1818 r. i 27 stycznia 1821, na co dyplom otrzymali 30 października 1837 r. i 22 maja 1841 roku^[1].

Informacje na temat herbownych w artykule sporządzone zostały na podstawie wiarygodnych źródeł, zwłaszcza klasycznych i współczesnych herbarzy. Należy jednak zwrócić uwagę na częste zjawisko przypisywania rodom szlacheckim niewłaściwych herbów, szczególnie nasilone w czasie legitymacji szlachectwa przed zaborczymi heroldiami, co zostało następnie utrwalone w wydawanych kolejno herbarzach. Identyczność nazwiska nie musi oznaczać przynależności do danego rodu herbowego. Przynależność taką mogą bezspornie ustalić wyłącznie badania genealogiczne.

Pełne listy herbownych nie są dziś możliwe do odtworzenia, także ze względu na zniszczenie i zaginięcie wielu akt i dokumentów w czasie II wojny światowej (m.in. w czasie powstania warszawskiego w 1944 spłonęło ponad 90% zasobu Archiwum Głównego w Warszawie, gdzie przechowywana była większość dokumentów staropolskich)^[4]. Nazwisko znajdujące się w artykule pochodzi z Herbarza polskiego, Tadeusza Gajla^[5]. Występowanie danego nazwiska w artykule nie musi oznaczać, że konkretna rodzina pieczętowała się herbem Poniński. Często te same nazwiska są własnością wielu rodzin reprezentujących wszystkie stany dawnej Rzeczypospolitej, tj. chłopów, mieszczan, szlachtę. Herb Poniński jest herbem własnym, więc do jego używania uprawniona jest zaledwie jedna rodzina: Ponińscy^[6].

• Heraldyka polska
• Ród herbowy
• Lista polskich herbów książęcych

• JerzyJ. Borkowski JerzyJ., Rocznik szlachty polskiej, t. I, Lwów: Dziennik Polski, 1881, s. 621 .
• JuliuszJ. Ostrowski JuliuszJ., Księga herbowa rodów polskich, cz. II, Gł. skł.: Bolcewicz, 1906, s. 388 .
• Polska encyklopedja szlachecka, t. I, Warszawa: Wydawnictwo instytutu kultury historycznej, 1935, s. 374 .
• TadeuszT. Gajl TadeuszT., Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku. Ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów, Gdańsk: L&L, 2007, s. 543, ISBN 978-83-60597-10-1, OCLC 233447252 .

• Tadeusz Gajl: Nazwiska. gajl.wielcy.pl. [dostęp 2021-09-20]. (pol.).
• Dzieje zasobu. agad.gov.pl. [dostęp 2021-09-20]. (pol.).