French
DeutschPowiat wejherowski – Wikipedia, wolna encyklopedia
| powiat | |||||||
 Wejherowski ratusz, 2018 | |||||||
| |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||
| TERC | 2215 | ||||||
| Siedziba | |||||||
| Starosta | |||||||
| Powierzchnia | 1285,25 km² | ||||||
| Populacja (30.06.2024) • liczba ludności |
| ||||||
| • gęstość | 179,2 os./km² | ||||||
| Urbanizacja | 58,83% | ||||||
| Tablice rejestracyjne | GWE, GWO | ||||||
Adres urzędu: ul. 3 Maja 484-200 Wejherowo | |||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie województwa | |||||||
| Strona internetowa | |||||||
Powiat wejherowski (kaszb. Wejrowsczi kréz) – powiat w północnej Polsce, w województwie pomorskim, utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Wejherowo.
Jest najludniejszym powiatem ziemskim w województwie pomorskim. Biorąc pod uwagę całą Polskę, powiat zajmuje czwartą lokatę wśród powiatów ziemskich pod względem ludności.
Powiat w znacznej części jest zamieszkany przez ludność kaszubską. Dwujęzyczne nazwy miejscowości wprowadzono dotychczas w sześciu gminach powiatu – Linii, Luzinie, Szemudzie, gminie wiejskiej Wejherowo, miasto Wejherowo oraz miasto Reda.
W dwóch gminach – Szemud i Linia – wprowadzono w 2010 język kaszubski jako język pomocniczy.
W skład powiatu wchodzą:
- gminy miejskie (miasta): Wejherowo, Rumia, Reda
- gminy wiejskie: Choczewo, Gniewino, Linia, Luzino, Łęczyce, Szemud, Wejherowo
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[3] powiat zamieszkiwało 217 846 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2020 roku powiat zamieszkiwało 219 457 osób[4].
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Według danych z 1 stycznia 2012 roku powierzchnia powiatu wynosiła 1285,25 km²[5].
Sąsiednie powiaty to: powiat kartuski, powiat lęborski, powiat pucki oraz miasto na prawach powiatu Gdynia.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Według danych z 30 czerwca 2013 r. powiat miał 204 770 mieszkańców[6]. Powiat wejherowski jest powiatem o największej liczbie mieszkańców w woj. pomorskim (nie dotyczy miast na prawach powiatu).
Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2013):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 204 770 | 100 | 103 273 | 50,43 | 101 497 | 49,57 |
| Miasto | 120 462 | 58,83 | 61 781 | 30,17 | 58 681 | 28,66 |
| Wieś | 84 308 | 41,17 | 41 492 | 20,26 | 42 816 | 20,91 |
- Piramida wieku mieszkańców powiatu wejherowskiego w 2014 roku[7].
Ludność w latach
[edytuj | edytuj kod]Powiat wejherowski charakteryzuje się szybkim wzrostem liczby ludności, spowodowanym wysokim przyrostem naturalnym i migracją ludności z Trójmiasta i powiatów ościennych. Trend ten jest szczególnie widoczny w gminach południowo-wschodnich, położonych najbliżej Trójmiasta i najlepiej z nim skomunikowanych.
 |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gminy
[edytuj | edytuj kod]| Herb | Gmina | Liczba ludności (30 czerwca 2023) | Powierzchnia [km²] | Gęstość zaludnienia [osób/km²] |
|---|---|---|---|---|
 | Choczewo | 4 998 | 183,23 | 27,7 |
 | Gniewino | 7 440 | 176,21 | 42,1 |
 | Linia | 6 404 | 119,82 | 53,4 |
 | Luzino | 17 778 | 111,93 | 154,2 |
 | Łęczyce | 12 006 | 232,86 | 51,6 |
 | Reda | 28 588 | 33,46 | 849,6 |
 | Rumia | 52 931 | 30,09 | 1735,5 |
 | Szemud | 21 276 | 176,57 | 115,8 |
 | Wejherowo | 30 509 | 194,08 | 152,5 |
 | Wejherowo | 46 271 | 26,99 | 1740,2 |
Transport
[edytuj | edytuj kod]Przez powiat przebiega droga krajowa nr 6 i pięć dróg wojewódzkich – 100, 213, 216, 218, 224.
Główną linią kolejową jest linia kolejowa nr 202. Obsługuje ona pociągi pospieszne w kierunku Gdańska i Szczecina.
Innymi czynnymi liniami kolejowymi są linie kolejowe nr 213 relacji Reda – Hel, 228 relacji Rumia – Gdynia Oksywie oraz 250 relacji Rumia – Gdańsk Główny, należąca do trójmiejskiej SKM, która planuje jej wydłużenie do Wejherowa.
Ponadto na terenie powiatu znajdują się dwie aktualnie nieczynne linie kolejowe – 229 oraz 230, na której planowane jest przywrócenie ruchu pasażerskiego na odcinku Wejherowo – Rybno Kaszubskie.
W całości rozebrana została linia kolejowa nr 230A, prowadząca na teren nieukończonej Elektrowni Jądrowej Żarnowiec.
Usługi komunikacyjne na terenie powiatu świadczą:
- PKS Gdynia
- MZK Wejherowo - miasta: Wejherowo, Reda i Rumia, gminy: Wejherowo i Luzino
- ZKM Gdynia - miasta: Rumia, Reda i Wejherowo, gminy: Wejherowo i Szemud
Pojazdy zarejestrowane w powiecie wejherowskim mają tablice rejestracyjne rozpoczynające się od GWE, jednak z powodu kończących się możliwych kombinacji Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju 30 kwietnia 2015 roku dopuściło wyróżnik GWO (ostatnia litera to O, a nie cyfra zero „0”)[8].
Historia powiatu
[edytuj | edytuj kod]Utworzony został w 1818 jako jeden z 21 powiatów w prowincji Prusy Zachodnie. W 1887 jego obszar zmniejszył się w wyniku utworzenia powiatu puckiego. Po 1920 znalazł się w granicach II Rzeczypospolitej w składzie województwa pomorskiego. Odłączony został wówczas Sopot, który włączono w granice Wolnego Miasta Gdańska, oraz kilka gmin, które weszły w skład powiatu lęborskiego w Niemczech. W 1926 z powiatu puckiego przyłączono 14 gmin, a odłączono 9 gmin.
W 1928 połączono powiat pucki i wejherowski, tworząc powiat morski. Siedzibą starosty zostało Wejherowo. W 1929 od powiatu morskiego odłączona została Gdynia, stanowiąca odtąd starostwo grodzkie. Podczas okupacji niemieckiej w 1939 powiat morski został wcielony w skład Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie. W 1945 powiat morski znalazł się w granicach nowo utworzonego województwa gdańskiego.
W 1954 utworzono ponownie powiat pucki. Do powiatu wejherowskiego przyłączono kilka gmin z powiatu lęborskiego. Powiat wejherowski został zlikwidowany w wyniku reformy administracyjnej w 1975. Po kolejnej reformie został ponownie utworzony w 1999 w szerszym kształcie, ponieważ w jego skład weszły gminy Choczewo i Łęczyce (do 1975 w powiecie lęborskim).
Starostowie wejherowscy
[edytuj | edytuj kod]
- 1818–1830 Franciszek Wejher/Franz von Weiher (1763–1835)
- 1832–1834 Lesse
- 1834–1835 Gratz
- 1835–1862 Ludwig von Platen
- 1863–1866 Paul August von Jordan
- 1866–1867 von Raesfeldt
- 1867–1879 Friedrich Eberhard Bornbaum
- 1880 Wenzel
- 1880–1893 Gumprecht
- 1893–1908 Robert von Keyserlingk
- 1908–1920 Theodor von Baudissin
- 1920 Stefan Dąbrowski
- 1920–1922 Wojciech Lemańczyk
- 1922–1926 Alfons Chmielecki
- 1926–1927 Leon Ossowski
- 1927–1930 Bolesław Lipski
- 1930–1932 Władysław Henszel[9][10]
- 1933–1936 Stefan Wendorff
- 1936–1939 Antoni Potocki
- 1939–1944 Heinz Lorenz
- 1944–1945 Arthur Diethelm
- 1945 Zdzisław Basak
- 1945 Zdzisław Konopka
- 1945–1948 Jan Oderowski
- 1948–1950 Andrzej Zacharski
- 1950–1952 Franciszek Nastały
- 1952–1956 Konrad Szymikowski
- 1956–1961 Bernard Szczęsny
- 1961–1968 Bronisław Rocławski
- 1968–1970 Wojciech Elke
- 1970–1973 Stanisław Żukowski
- 1973–1975 Henryk Pauli
- 1975–1999 – powiat wejherowski nie istniał
- 1998–2002 Grzegorz Szalewski
- 2002-2014 Józef Reszke
- 2014-2024 Gabriela Lisius
- od 2024 Marcin Kaczmarek
Rada Powiatu
[edytuj | edytuj kod]| Ugrupowanie | 2002–2006[11] | 2006–2010[12] | 2010–2014[13] | 2014–2018[14] | 2018–2024[15] |
|---|---|---|---|---|---|
| Samoobrona | 1 | – | – | – | – |
| Sojusz Lewicy Demokratycznej | 4 (SLD-UP) | – | – | – | – |
| Liga Polskich Rodzin | 2 | – | – | – | – |
| Porozumienie dla powiatu „Samorządność” | 16 | – | – | – | – |
| Wspólnota Samorządowa | 6 | 5 | – | – | – |
| Prawo i Sprawiedliwość | – | 5 | 4 | 8 | 8 |
| Platforma Obywatelska | – | 12 | 15 | 13 | – |
| Lepszy Powiat | – | 4 | – | – | – |
| Porozumienie Samorządowe Ziemia Wejherowska | – | 3 | 1 | – | – |
| Wspólny Powiat | – | – | 9 | 8 | – |
| Koalicja Obywatelska | – | – | – | – | 9 |
| Wspólny Powiat Gabrieli Lisius | – | – | – | – | 12 |
Media lokalne
[edytuj | edytuj kod]- Nadmorski24.pl[16]
- Radio Kaszëbë
- Twoja Telewizja Morska (TTM)
- Gryf Wejherowski (piątkowy dodatek do Dziennika Bałtyckiego)
- Goniec Rumski (piątkowy dodatek do Dziennika Bałtyckiego)
- Panorama Powiatu Wejherowskiego
- Express Powiatu Wejherowskiego
- Lesók – miesięcznik gminy Szemud
- Telewizja Wejherowo
- Portal Regionalny Małe Trójmiasto Kaszubskie – male-trojmiasto.pl
- Serwis SportoweKaszuby.pl
- Fakt Wejherowski
- Twoja Gazeta – Małe Trójmiasto Kaszubskie
- Tuba Wejherowa[17]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zarząd Powiatu – Powiat wejherowski [online], powiatwejherowski.pl [dostęp 2024-05-10].
- ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
- ↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2013 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 30 czerwca 2013, ISSN 1734-6118.
- ↑ [1], na podstawie danych GUS.
- ↑ Tablice rejestracyjne w Wejherowie rozpoczną się od GWO. [dostęp 2015-05-27].
- ↑ Zmiany na stanowiskach starostów. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 234 z 2 października 1932.
- ↑ Ruch służbowy. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 19, s. 256, 15 listopada 1932.
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe [online], wybory2002.pkw.gov.pl [dostęp 2017-06-15].
- ↑ Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza [online], wybory2006.pkw.gov.pl [dostęp 2017-06-15].
- ↑ Dituel Sp., Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo pomorskie – Powiat wejherowski [online], wybory2010.pkw.gov.pl [dostęp 2017-06-15].
- ↑ PKW | Samorząd 2014 [online], samorzad2014.pkw.gov.pl [dostęp 2017-06-15].
- ↑ Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2018-12-06].
- ↑ Nadmorski24.pl. nadmorski24.pl. [dostęp 2020-02-02].
- ↑ Tuba Wejherowa. tubawejherowa.pl. [dostęp 2019-08-12].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Serwis internetowy Starostwa Powiatowego w Wejherowie. powiatwejherowo.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-18)].
- Dziedzictwo Kulturowe Północnych Kaszub
