French
DeutschPowieść o Róży (manuskrypt Biblioteki Narodowej) – Wikipedia, wolna encyklopedia
_(cropped).jpg) Karta 1r z barwną miniaturą | |
| Oznaczenie | Rps 3760 III |
|---|---|
| Autor | |
| Autor iluminacji | tzw. Mistrz Polikratyka |
| Data powstania | około 1385–1395 |
| Miejsce powstania | |
| Zawartość | Opowieść o Róży, utwory Jeana de Meun |
| Język | |
| Technika | |
| Rozmiary | 30×26 cm |
| Liczba kart | 254 + II |
| Miejsce przechowywania | |
_(cropped).jpg)
Powieść o Róży (fr. Le Roman de la Rose) – średniowieczny manuskrypt, zawierający dzieło Opowieść o Róży, przechowywany w Bibliotece Narodowej w Warszawie.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Manuskrypt powstał we Francji (być może w Paryżu) prawdopodobnie około 1385–1395[1][2]. Na przełomie XV i XVI wieku należał do rodziny d’ Aumont de Guersnay[2]. W pierwszej połowie XIX w. znajdował się w zbiorach Rozalii z Lubomirskich i Wacława Rzewuskiego w Sawraniu, skąd w 1832 został skonfiskowany i wywieziony do Petersburga, gdzie znajdował się w zbiorach Biblioteki Ermitażu i Cesarskiej Biblioteki Publicznej[2][1]. Na mocy traktatu ryskiego z 1921 manuskrypt powrócił do Polski, a następnie trafił do zbiorów Biblioteki Narodowej[2]. W 1939 został ewakuowany do Kanady, skąd wrócił w 1959[2]. Od 2024 manuskrypt prezentowany jest na wystawie stałej w Pałacu Rzeczypospolitej[3].
W zbiorach polskich znajdują się trzy kopie Powieści o Róży, przy czym uznaje się, że egzemplarz Biblioteki Narodowej ma największe walory artystyczne[2]. Egzemplarz nosi obecnie sygnaturę Rps 3760 III (dawniej No 10., 5.2.52., Franc.Q.v.XIV.1., BN akc. 7526 )[4][1].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Iluminowany rękopis w języku francuskim został spisany na pergaminie[2]. Składa się z 254 kart (+ II dodatkowe) o wymiarach 30×26 cm[1][4]. Karty 252–253 są niezapisane[1]. Skórzana oprawa pochodzi z XVIII lub początku XIX wieku[2][1].
Pierwsza część manuskryptu zawiera tekst Powieści o Róży[2]. Dzieło to składa się z dwóch części – pierwszą część napisał Guillaume de Lorris, prawdopodobnie około 1225–1230, zaś drugą dopisał Jean de Meun w latach 1268–1282[2]. Oprócz tego manuskrypt zawiera inne utwory Jeana de Meun: Rondo, Skarbiec i Testament[2].
Tekst Powieści ozdobiony jest 40 miniaturami wykonanymi przez tzw. Mistrza Polikratyka[2]. 39 z nich ujętych jest w ramki ze złotych listew, włączonych w szerokość jednej kolumny tekstu[2]. Wykonane są techniką rysunku piórem lawowanego atramentem i uzupełnione oszczędnymi akcentami barwnymi[2]. Jedyna duża barwna miniatura, znajdująca się na karcie 1r, ma kompozycję dwudzielną, ujętą w ramy z kolumn i attyk z krenelażem i wieżyczkami[2]. Karta ozdobiona jest ramką ze złotych i barwnych listew z wyrastającymi z nich stylizowanymi gałązki głogu ze złotymi listeczkami[2]. W dolnych narożnych medalionach znajdują się groteskowe głowy, zaś na dolnym marginesie herb rodziny d’ Aumont de Guersnay[2].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Opowieść o Róży – egzemplarz z Biblioteki Książąt Czartoryskich
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Inwentarz rękopisów do połowy XVI wieku w zbiorach Biblioteki Narodowej. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2012, s. 104–105. ISBN 978-83-7009-619-9.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Powieść o Róży. W: Nad złoto droższe. Skarby Biblioteki Narodowej (wersja elektroniczna). Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2003. ISBN 83-7009-433-3.
- ↑ Pałac Rzeczypospolitej. Trzy razy otwierana. Najcenniejsze zbiory Biblioteki Narodowej w Pałacu Rzeczypospolitej. Tomasz Makowski (oprac.), Patryk Sapała (współprac.). Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2024, s. 9, 84.
- ↑ a b Le Roman de la Rose. Polona. [dostęp 2021-02-22].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Powieść o Róży w bibliotece Polona