RWD-16 bis – Wikipedia, wolna encyklopedia

RWD-16 bis

Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	DWL w Warszawie
Konstruktor	inż. Andrzej Anczutin
Historia
Data oblotu	czerwiec 1938
Lata produkcji	1938-1939
Dane techniczne
Napęd	Avia 3
Moc	44 kW (60 KM)
Wymiary
Rozpiętość	11 m
Długość	7,9 m
Wysokość	2,07 m
Powierzchnia nośna	14,95 m²
Masa
Własna	385 kg
Użyteczna	230 kg
Startowa	615 kg
Zapas paliwa	73 l
Osiągi
Prędkość maks.	180 km/h
Prędkość przelotowa	155 km/h
Prędkość minimalna	70 km/h
Wznoszenie maks. w locie poziomym	3,1 m/s
Zasięg	700 km
Rozbieg	140 m
Dane operacyjne
Multimedia w Wikimedia Commons

RWD-16 bis – polski samolot turystyczno-sportowy z wytwórni DWL w Warszawie, konstrukcji inż. Andrzeja Anczutina i współpracującego z nim inż. Tadeusza Chylińskiego, oparty na konstrukcji RWD-16. Wersją rozwojową samolotu był RWD-21.

Na bazie eksperymentalnego RWD-16 powstała na przełomie lat 1937/1938 konstrukcja taniego samolotu dla turystyki lotniczej, która dzięki kolejnym polskim zwycięstwom w zawodach Challange zaczęła zyskiwać na popularności^[1]. W nowej konstrukcji postawiono na dobre własności pilotażowe, większą prędkość oraz wyższy komfort kabiny. Z założenia miał to być też samolot tani – z silnikiem jego cena miała nie przekroczyć 17 000 zł^[2]. Prace nad nową konstrukcją przeciągały się w czasie, zespół konstrukcyjny pracował nad nią dwa lata^[3].

Prototyp, o znakach rejestracyjnych SP-BNM, oblatany został pod koniec czerwca 1938 roku na Okęciu przez Eugeniusza Przysieckiego^[4]. Próby wykazały niewystarczającą sterowność kierunkową samolotu, co wymusiło zmianę kształtu statecznika pionowego. Już w listopadzie tego samego roku powstał drugi egzemplarz o nr. rej. SP-BPC, o nieco zmienionym kształcie okien kabiny. Obydwa egzemplarze napędzane były silnikiem Avia 3^[a] o mocy 44 kW (60 KM), w egzemplarzach seryjnych montowano silniki Walter Mikron II(inne języki) o tej samej mocy^[6].

Latem 1938 roku inż. Andrzej Anczutin i Tadeusz Chyliński dostosowali RWD-16 bis do zabudowy mocniejszego silnika Cirrus Minor o mocy 66 kW (90 KM). Płatowiec ten otrzymał nowe oznaczenie RWD-21^[4].

RWD-16 bis został publicznie zaprezentowany na Okęciu 14 stycznia 1939 roku, samolot pokazano w locie oraz na ziemi. Nowa konstrukcja wzbudziła zainteresowanie Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej^[7]. Instytut Techniczny Lotnictwa pod koniec stycznia wydał pozytywną opinię o samolocie co spowodowało zamówienie przez LOPP w DWL 20 egzemplarzy tego samolotu^[8]. Przyszli właściciele mieli zagwarantowane duże zniżki przy zakupie samolotu. Cena samolotu z silnikiem wynosiła 18 000 zł, ale LOPP sprzedawał go za 9500 zł. Stanowiło to równowartość dwóch samochodów Fiat. Właściciel samolotu bezpłatnie wypożyczał od LOPP silnik, otrzymywał 20% rabatu na płatowiec a reszta płatności była rozłożona na korzystne raty. Osoby nieposiadające licencji pilota mogły bezpłatnie odbyć kurs pilotażu^[9]. Oceniano, że żywotność płatowca wynosi ok. 1500 godzin nalotu, co 500 godzin konieczny był przegląd. Koszt godziny lotu szacowano na 38 zł, a przelotu na odcinku 100 km na 26 zł^[10]. Oceniano, że podróżowanie RWD-16 bis jest ekonomiczniejsze niż podróżowanie samochodem^[11].

Samolot (korzystne warunki zakupu) wzbudził duże zainteresowanie wśród nabywców. Zamówienia na RWD-16 bis złożyła dr inż. Jadwiga Pitulanka z Aeroklubu Krakowskiego, dr Świętosław Baley z Dubna, H. Hoffman z Warszawy, łódzki przemysłowiec Andrzej Sobczyk oraz właściciel majątku Stemplew Jerzy Gerlicz^[12]. Jerzy Gerlicz w momencie wybuchu II wojny światowej, jako ppor. rez. pil. udał się na wojnę swoim samolotem. Był dowódcą 5 plutonu łącznikowego Armii Karpaty^[13].

Nieznana jest dokładna liczba wyprodukowanych samolotów, najprawdopodobniej żaden z nich nie został ewakuowany w momencie wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939 roku^[7].

Dwumiejscowy samolot sportowo-turystyczny o konstrukcji drewnianej w układzie wolnonośnego dolnopłata.

Kadłub o przekroju prostokątnym, konstrukcji półskorupowej z pracującym pokryciem z sklejki brzozowej. Osłona silnika była wykonana z blachy aluminiowej. Kabina załogi, z miejscami obok siebie, była oddzielona od silnika przegrodą ogniową z blachy stalowej. Wejście do kabiny było możliwe z obu stron. Załoga zajmowała miejsca na wspólnej, niedzielonej kanapie. Tablica przyrządów, rozdwojony drążek sterowy i dwie pary pedałów umożliwiały pilotowanie samolotu przez każdego z członków załogi. Za miejscem załogi był umiejscowiony bagażnik, dostępny podczas lotu. Statecznik pionowy stanowił integralną część kadłuba^[14].

Płat jednoczęściowy o obrysie trapezowym, dwudźwigarowy, kryty sklejką do pierwszego dźwigara, pozostała część płótnem. Wyposażony w lotki szczelinowe i klapy, napęd lotek linkowo-popychaczowy. W płacie, pod kanapą załogi, mieścił się zbiornik paliwa^[15].

Usterzenie poziome dwudzielne, wolnonośne, jednodźwigarowe, o konstrukcji drewnianej. Stateczniki kryte sklejką a stery płótnem. Napęd sterów linkowy^[16].

Podwozie stałe, trójpunktowe z płozą ogonową wykonaną ze stali resorowej. Podwozie główne jednogoleniowe z kołami Dunlop o wymiarach 415 x 155 mm, wyposażone w hamulce i amortyzowane amortyzatorami olejowo-powietrznymi polskiej firmy Avia. Koła osłonięte oprofilowanymi owiewkami z blachy duraluminiowej^[17].

Napęd prototypów stanowił czterocylindrowy, rzędowy, odwrócony, chłodzony powietrzem polski silnik Avia 3, do napędu samolotów seryjnych przewidziano silnik Walter Mikron II. Obydwa silniki miały moc 60 KM^[17].

• Rafał Chyliński: Moja pasja lotnictwo. Życie i działalność Tadeusza Chylińskiego dla Polskiego Lotnictwa w świetle dokumentów. T. 1. Warszawa: Agencja Wydawnicza „Cinderella Books” Andrzej Zasieczny, 2017. ISBN 978-83-7339-166-6. OCLC 1003657231.
• Jerzy B. Cynk: Polish aircraft 1893-1939. London: Putman & Company, 1971. ISBN 0-370-00085-4. OCLC 831346721.
• Leszek Dulęba, Andrej Glass: Samoloty RWD. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1983, seria: Biblioteczka Skrzydlatej Polski. Nr 17. ISBN 83-206-0315-3. OCLC 38307708.
• Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976. OCLC 830596725.
• Feliks Pawłowicz. Samolot turystyczny RWD-16bis. „Skrzydlata Polska”. 3/1958, 15 stycznia 1958. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
• Tadeusz Wasiliew. Lotnictwo popularne. „Skrzydlata Polska”. 6-7/1938, czerwiec-lipiec 1938. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
• RWD-16bis. „Skrzydlata Polska”. 10/1938, październik 1938. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
• L.O.P.P. dla prywatnych nabywców samolotów. „Skrzydlata Polska”. 1/1939, styczeń 1939. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
• Jerzy Osiński. Koszty latania. „Skrzydlata Polska”. 2/1939, luty 1939. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.