Rajmund II – Wikipedia, wolna encyklopedia

Rajmund II

hrabia Trypolisu
Okres	od 1137 do 1152
Dane biograficzne
Data urodzenia	1115
Data śmierci	1152
Ojciec	Pons z Trypolisu
Matka	Cecylia
Żona	Hodierna z Rethel
Dzieci	Rajmund III, Melisenda
Multimedia w Wikimedia Commons

Rajmund II (ur. 1115, zm. 1152) – hrabia Trypolisu 1137–1152.

Był synem Ponsa, hrabiego Trypolisu, i Cecylii, królewny francuskiej^[1]. Data jego urodzenia jest nieznana, ale Wilhelm z Tyru zauważył, że Raymond był „młodzieńcem”, kiedy zmarł jego ojciec, co oznacza, że w 1137 miał co najmniej piętnaście lat^[2]. On i jego młodszy brat, Filip, byli na tyle dorośli, by podpisać statut ojca na początku lat trzydziestych XII w.^[3] Historyk Kevin J. Lewis twierdzi, że w roku 1137 Raymond „z łatwością mógł mieć dwadzieścia kilka lat”, co sugeruje, że się urodził ok. roku 1116.^[2] Lewis stwierdza również, że już w 1127 roku Raymond był najprawdopodobniej zaręczony z Hodierną z Rethel, młodszą córką Baldwina II – króla Jerozolimy i hrabiego Edessy, oraz jego żony – Morfii z Meliteny^[4].

W 1137 roku odziedziczył Trypolis po śmierci ojca, który poległ w bitwie z wojskami z Damaszku. Rajmund też był obecny w czasie tego starcia, i prawdopodobnie to jemu krzyżowcy zawdzięczali zdradę, która doprowadziła do zabicia Ponsa. Potem Zengi, atabeg Aleppo i Mosulu zaczął oblężenie zamku Barin na terenie hrabstwa Rajmunda. Rajumnd poprosił o pomoc króla Fulka Andegaweńskiego, ale Zengi pokonał armię i wziął Rajmunda do niewoli. Zengi kontynuował oblężenie, ale doszły do niego wieści o zbliżających się wojskach hrabiego Rajmunda z Antiochii, Joscelina II, hrabiego Edessy, i cesarza Jana II Komnena. Oblężeni, którzy nie wiedzieli o odsieczy, zgodzili się oddać zamek pod warunkiem, że Rejmund zostanie wypuszczony.

Bazwāj, mamelucki dowódca Damaszku dokonał najazdu na Trypolis i pokonał Ponsa w bitwie^[5].^[6] Pons uciekł z pola bitwy, ale rdzenni chrześcijanie schwytali go i przekazali Bazwājowi, który dokonał jego egzekucji 25 marca 1137.^[5] Bazwāj zdobył przygraniczny fort, ale wrócił do Damaszku bez atakowania Trypolisu^[7]. Aby zemścić się za śmierć ojca, Rajmund najechał wioski lokalnych chrześcijan w górach Liban i schwytał wielu z nich.^[8][9] Pojmani mężczyźni, kobiety i dzieci zostali zabrani do Trypolisu, gdzie większość była torturowana i stracona^[8]. Wilhelm z Tyru zauważył, że kampania Rajmunda przeciwko miejscowym chrześcijanom była „pierwszą lekcją jego bojowej odwagi”^[10].

Dowiedziawszy się o śmierci Ponsa, Zengi najechał Trypolis w lipcu 1137.^[10] Muzułmański historyk Kamal al-Din twierdził później, że Zengi zaatakował Trypolis dopiero po tym, jak Rajmund zebrał swoje wojska, aby zmusić Zengiego do zniesienia oblężenia Hims^[10]. Lewis podkreśla, że hipoteza Kamala al-Dina jest wątpliwa, ponieważ Bazwāj już praktycznie unicestwił armię Trypolisu, uniemożliwiając Rajmundowi rozpoczęcie głównych kampanii^[10]. Po oblężeniu Montferrand przez Zengiego^[11], Rajmund wysłał gońców do swojego wuja Fulka, króla Jerozolimy, wzywając go, by pospieszył do oblężonej fortecy^[12]. Wkrótce po tym, jak Fulko i jego armia przekroczyli granicę hrabstwa Trypolis, wysłannicy Rajmunda z Poitiers, księcia Antiochii, poinformowali go, że cesarz bizantyjski Jan II Komnen najechał Antiochię^[12].

Fulko i Rajmund z Trypolisu postanowili przypuścić szturm na siły Zengiego przed marszem do Antiochii, ponieważ myśleli, że z łatwością pokonają atabega^[12]. Jednak Zengi przerwał oblężenie Hims i dokonał nieoczekiwanego ataku na zjednoczone siły Jerozolimy i Trypolisu^[12]. Tysiące chrześcijańskich żołnierzy zginęło podczas bitwy, a jeszcze więcej (w tym Rajmund) zostało schwytanych; Fulko i jego orszak uciekli do Montferrand^[12][13]. Zengi ponownie oblegał Montferrand, ale rozpoczął negocjacje z oblężonymi, gdy usłyszał, że dalsze posiłki od Rajmunda z Poitiers, Joscelina II i cesarza Jana Komnena były już w drodze^[13][14]. Oblężeni w twierdzy nie wiedzieli o tych ruchach, ale chętnie zgodzili się przekazać zamek Zengiemu w zamian za bezpieczną podróż i uwolnienie Rajmunda i wszystkich innych chrześcijańskich jeńców^[13][15].

Autor bizantyjski, Teodor Prodrom, pochwalił Jana II Komnena za podporządkowanie Trypolisu na krótko po 1137 r.^[16] Kilkadziesiąt lat później bizantyjski historyk Niketas Choniates również opisywał Rajmunda jako lennika Komnena^[17]. Według Lewisa, oba źródła sugerują, że Rajmund odnowił przysięgę lojalności swoich poprzedników wobec cesarza bizantyjskiego^[16]. Niemniej jednak Rajmund nie brał udziału w kampanii wojskowej Jana II Komnena przeciwko muzułmańskim władcom północnej Syrii w 1138 roku^[18]. Historyk Ralph-Johannes Lilie mówi, że brak wystarczających sił wojskowych uniemożliwił Rajmundowi udzielenia pomocy Bizantyjczykom^[19].

Rajmund przyznał szpitalnikom kilka wiosek wzdłuż wschodnich granic swojego hrabstwa w 1142.^[20][21] Jego darowizna obejmowała „fortecę Kurdów”, która w ciągu następnych dziesięcioleci rozwinęła się w kluczowy zamek krzyżowców - Krak des Chevaliers^[21][22]. Rajmund obiecał również oddać szpitalnikom swoje prawa do miasta Montferrand i Rafaniya, jeśli rycerze tego zakonu będą w stanie je odbić (oba miasta zostały zdobyte przez Zengiego w 1137.)^[20][21] Ustanawiając zakon wojskowy na wschodnich pograniczach, Rajmund chciał tylko zapewnić obronę swojego hrabstwa, ale jego wspaniałomyślna darowizna położyła podwaliny pod państwo kościelne, które było prawie niezależne^[23].

Rajmund był prawnukiem Rajmunda de Saint-Gilles, jednego z przywódców pierwszej krucjaty, który jako pierwszy nazwał się hrabią Trypolisu (nawet przed zdobyciem Trypolisu).^[24] Jednak Rajmund był potomkiem rodu Saint-Gilles przez Bertranda z Tuluzy, którego ślubność była sporna^[25]. Prawowity syn Saint-Gillesa, Alfons-Jordan, urodził się po tym, jak Saint-Gilles zaczął używać tytułu hrabiego Trypolisu, czyniąc go prawowitym spadkobiercą ojca zgodnie z ideą nadawania tytułu porfirogenety^[26].

Alfons-Jordan był jednym z najwyższych dowódców II wyprawy krzyżowej, ale zmarł wkrótce po dotarciu do Ziemi Świętej w kwietniu 1148.^[26][27] Z powodu jego niespodziewanej śmierci, wśród krzyżowców zaczęły krążyć plotki o jego morderstwie^[28],, chociaż najprawdopodobniej zmarł z przyczyn naturalnych, będących konsekwencjami jego długiej podróży przez Morze Śródziemne^[29][30]. Anonimowy kronikarz syryjski oskarżył Rajmunda o zbrodnię, stwierdzając, że otruł Alfonsa-Jordana, ponieważ obawiał się, iż jego wuj przybył, by zająć Trypolis^[26]. Lewis podkreśla, że kronika „nie jest najbardziej wiarygodnym dowodem, więc pewien sceptycyzm wobec zaangażowania Rajmunda w śmierć Alfonsa jest z pewnością wskazany”^[26]. Inny współczesny autor - kontynuator kroniki Sigeberta z Gembloux był przekonany, że szwagierka Rajmunda - Melisanda otruła Alfonsa-Jordana, ponieważ chciała uniemożliwić mu zdobycie Trypolisu^[31].

Rajmund nie brał udziału w zgromadzeniu przywódców krucjaty w Akce 24 czerwca 1148.^[30] Trzymał się także z dala od krzyżowców biorących udział w walkach o Damaszek w 1148^[30]. W przeciwieństwie do Rajmunda, nieślubny syn Alfonsa-Jordana, Bertrand, który przybył w orszaku swojego ojca, brał udział w walkach krzyżowców^[32]. Postanowił zgłosić roszczenia do Trypolisu i objął w posiadanie twierdzę Al-Urajma latem 1149.^[33][29] Po niemożności wyrzucenia Bertranda z fortu, który kontrolował ważne drogi w powiecie Rajmund szukał pomocy u Mu'in ad-Dina, muzułmańskiego władcy Damaszku, a także u syna Zengiego, Nur ad-Dina^[34][35]. Dwaj muzułmańscy władcy zdobyli Al-Urajmę i uwięzili Bertranda wraz z jego rodziną^[35]. Po zniszczeniu zamku zwrócili terytorium Rajmundowi^[36]. Rajmund przyznał ziemię templariuszom po 1150 roku^[37].

Baldwin III przekroczył Trypolis podczas marszu w kierunku północnej Syrii latem 1150 roku^[38]. Chciał spotkać się z cesarzem bizantyjskim Manuelem I, który kupił ostatnie twierdze hrabstwa Edessy^[39]. Z powodu konfliktu między Baldwinem a jego matką Melisandą, jej zwolennicy odmówili towarzystwa królowi, dlatego ten poprosił Rajmunda, aby do niego dołączył^[38][40]. Rajmund zgodził się i towarzyszył Baldwinowi na spotkaniu i wspólnie nadzorowali przekazanie zamków Bizantyjczykom^[38].

Flota Fatymidów splądrowała Trypolis podczas najazdu na miasta przybrzeżne latem 1151^[41][42]. Egipcjanie zniszczyli statki i zabili lub schwytali setki ludzi w porcie^[41][42]. W grudniu wojska krzyżowców zaatakowały Dolinę Bekaa, chwytając więźniów i zdobywając łupy podczas tej kampanii, zanim muzułmański gubernator Baalbek ich rozgromił^[43]. Nur ad-Din najechał hrabstwo w kwietniu lub w maju 1152 i przejął miasto Tartus, pozostawiając tam garnizon^[40][43]. Baldwin III przybył do Trypolisu i odbył „sąd generalny”, w którym uczestniczyli czołowi baronowie Królestwa Jerozolimskiego i hrabstwa Trypolis^[40][43]. Po przybyciu króla, wojska Nur ad-Dina opuściły Tartus, ale zniszczyły fortecę^[43]. Ponieważ jej odbudowa okazała się kosztowna , Rajmund oddał miasto najpierw miejscowemu biskupowi, a następnie templariuszom, którzy przekształcili ją w jedną ze swoich najważniejszych siedzib^[44] .

W międzyczasie, według Wilhelma z Tyru, między Rajmundem i jego żoną pojawiła się „wrogość zrodzona z zazdrości małżeńskiej”^[45]. Jej siostra, Melisanda, która uczestniczyła w zgromadzeniu w Trypolisie, próbowała być mediatorką w tym sporze, ale ich relacje pozostały napięte^[44] . Po zamknięciu zgromadzenia Melisanda i Hodierna wyjechały z Trypolisu do Jerozolimy^[46][47]. Rajmund wyjechał z nimi na krótki dystans, a w drodze powrotnej do Trypolisu został zabity przy południowej bramie do miasta, wraz z dwoma jego rycerzami^[46][47]. Dokonała tego grupa fanatycznych Zamachowców zatrudnionych przez władcę Nizarytów do mordowania swoich wrogów^[48]. Motyw zbrodni jest nieznany^[45]. Ponieważ Nizaryci wcześniej nie zabijali chrześcijańskich władców, współcześni historycy przypuszczają, że ustanowienie garnizonu templariuszy w Tartus mogło ich podburzyć^[45].

Dokładna data ślubu Rajmunda i Hodierny nie jest znana^[4]. Jedna z przypuszczalnych dat to rok 1137 lecz według historyka Petera Locka miało to miejsce wiosną 1133 roku, po tym jak szwagier Hodierny, Fulko V, udzielił pomocy wojskowej ojcu Rajmunda przeciwko Zengiemu^[49]. Para miała razem dwoje dzieci: Rajmunda III, hrabiego Trypolisu (1140–1187) i Melisendę z Trypolisu (1143–1161). Ich syn - Rajmund III - był jeszcze niepełnoletni, kiedy zastąpił swojego ojca w 1152.^[50] Córka Rajmunda i Hodierny, Melisenda, słynęła ze swojej urody, ale jej delikatne zdrowie i plotki o możliwej niewierności matki uniemożliwiły jej małżeństwo z cesarzem bizantyjskim Manuelem I^[51].

• Malcolm Barber: The Crusader States. Yale University Press, 2012. ISBN 978-0-300-11312-9.
• Farhad Daftary: The Ismāʿı̄lı̄s: Their History and Doctrines. Wyd. 2. Cambridge: Cambridge University Press, 2007. ISBN 978-0-521-61636-2.
• Jean Dunbabin: France in the Making, 843-1180. Oxford University Press, 2000. ISBN 0-19-820846-4.
• Kevin James Lewis: The Counts of Tripoli and Lebanon in the Twelfth Century: Sons of Saint-Gilles. Routledge, 2017. ISBN 978-1-4724-5890-2.
• Ralph-Johannes Lilie: Byzantium and the Crusader States 1096-1204. Oxford University Press, 1993. ISBN 0-19-820407-8.
• Peter Lock: The Routledge Companion to the Crusades. Routledge, 2006. ISBN 9-78-0-415-39312-6.
• Steven Runciman: A History of the Crusades, Volume II: The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East, 1100-1187. Cambridge University Press, 1989. ISBN 0-521-06163-6.