Ratusz w Tarnowskich Górach – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ratusz w Tarnowskich Górach

nr rej. : - A/1631/96 z 30.04.1996 (woj. katowickie)[1] - A/585/2019 z 09.12.2019 (woj. śląskie)[1]
Ratusz w Tarnowskich Górach
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Tarnowskie Góry (Śródmieście-Centrum)
Adres	Rynek 4
Styl architektoniczny	Neorenesans
Architekt	Herman Guth
Kondygnacje	trzy
Rozpoczęcie budowy	1896
Ukończenie budowy	1898
Właściciel	Urząd Miejski w Tarnowskich Górach
Położenie na mapie Polski Ratusz
Położenie na mapie województwa śląskiego Ratusz
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego Ratusz
Położenie na mapie Tarnowskich Gór Ratusz
50°26′39,19″N 18°51′20,05″E/50,444219 18,855569
Multimedia w Wikimedia Commons

Ratusz w Tarnowskich Górach – górujący nad rynkiem w Tarnowskich Górach zabytkowy obiekt architektoniczny.

Do 1894 r. znajdował się w tym miejscu sąd okręgowy, wcześniej – górnośląska szkoła górnicza, zasłużona dla miasta i regionu placówka edukacyjna. W tymże roku magistrat pod kierownictwem burmistrza Simona Kotitschke zakupił parcelę sądową za 57 tys. marek. Stary budynek sądu wyburzono, a w jego miejsce od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby władz miejskich był berliński architekt Herman Guth (1851–1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych (Jawor, Celle, Spandau, Plauen, Malmö). Pracom budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 wskutek nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40 metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898, nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trójkondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową (zniszczoną w trakcie czyszczenia w 2. poł. XX w.), wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza oraz salę posiedzeń rady miejskiej.

W elewacji ratusza kontrastują trzy zastosowane surowce: czerwona klinkierówka, śląski granit użyty do cokołu oraz piaskowiec (pochodzący z Warty Bolesławieckiej na Dolnym Śląsku), z którego wykonane zostały m.in. herby i godła Donnersmarcków, Hohenzollernów, Śląska, Prus, Rzeszy i Tarnowskich Gór, dłuta Matthiasa Carla Schillinga (1851–1909), nadwornego mistrza kamieniarskiego z Berlina. Do 1957 roku frontową elewację zdobiła figura Jerzego von Hohenzollern-Ansbach. Posąg ten, dzieło wrocławskiego rzeźbiarza Heinricha Kiesewaltera (1854–?), stanął w niszy ratuszowej elewacji w październiku 1899, jako dar władz powiatu tarnogórskiego. Usunięty w 1934 roku, przywrócony (kopia) w czasie okupacji. W 1957 roku został usunięty po raz drugi, a rok później z okazji święta Gwarków na froncie ówczesnego gmachu Miejskiej Rady Narodowej stanęła rzeźba przedstawiająca gwarka^[2].

Sala posiedzeń rady miejskiej, przerabiana podczas gruntownej renowacji ratusza w 1925 roku, wyróżnia się ciekawym wystrojem: boazerią i drewnianym sklepieniem, zbliżonym przekrojem do koniczyny. Jej ozdobą jest też piękne, duże okno. W 1899 roku w niej właśnie odbył się pierwszy w dziejach Tarnowskich Gór zjazd reprezentantów Górnego Śląska. Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta (od aktu założycielskiego Jerzego Hohenzollerna po zajęcie miasta przez armię niemiecką w 1939 roku), wykonane przez miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną zachowała się w klatce schodowej do dziś.

W 1994 roku przeprowadzono remont dachu oraz rekonstrukcję wieży, zaś w 2010 odnowiono fasadę główną ratusza.

• Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, red. Ewa Chojecka, wydawca: Muzeum Śląskie, Katowice 2004, ISBN 83-87455-77-6, s. 184.
• Tarnowskie Góry. Architektura, fot. Jan Renka, tekst Sebastian Rosenbaum, Urząd Miejski w Tarnowskich Górach. Tarnowskie Góry 2007, str. 9-13.

• Ratusz w Jaworze

• Strona Urzędu Miasta
• Portal Powiatu Tarnogórskiego