Reforma ortograficzna – Wikipedia, wolna encyklopedia

Reforma ortograficzna, reforma pisowni – zmiana w normach pisowni danego języka, z konieczności rewolucyjna i wprowadzana przez wyższy autorytet[1]. Reforma ortograficzna jest wyrazem regulacji pisemnej formy języka, ale może być powiązana ze zmianami w języku ustnym[2]. Celem reformy ortograficznej bywa zapewnienie większej zgodności między językiem pisanym a mówionym[3][4].

Reforma ortograficzna może wpływać na równowagę między prawidłami systemu pisowni, modyfikując udział reguły morfologicznej i reguły fonologicznej. Zmiany językowe nierzadko prowadzą do rozdziału między pisownią a wymową, gdyż konserwatywna ortografia nie podąża za zmianami w wymowie, w coraz większym stopniu uwydatniając cechy morfologii. Inną motywacją dla reform ortograficznych jest podkreślenie odrębności narodu lub kultury. Czasem reformie ortografii przyświeca idea walki z analfabetyzmem (poprzez uproszczenie systemu pisma) lub ułatwienia komunikacji międzynarodowej (poprzez harmonizację pisowni między pokrewnymi językowo krajami)[4].

Reformy ortograficzne przeprowadzano m.in. w Polsce (1936)[5], na Słowacji (1953)[6] i w Danii (1949)[4]. Niekiedy budzą negatywne reakcje opinii publicznej, np. w Czechach i Niemczech (lata 90. XX w.)[7], zwłaszcza ze strony inteligencji[4]. Nie wywierają istotnego wpływu na funkcjonowanie języka, lecz bywają przedmiotem krytyki purystycznej[8]. Nie zawsze są efektywne, wymagają zmiany przyzwyczajeń[4] i wiążą się z naruszeniem ciągłej tradycji literackiej[9]. Postulaty dotyczące reformy pisowni zgłasza się m.in. w przypadku języka angielskiego, który dysponuje etymologiczną ortografią, znacznie odbiegającą od wymowy[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Ondřej Šefčík, Pravopisné reformy, [w:] Petr Karlík, Marek Nekula, Jana Pleskalová (red.), Nový encyklopedický slovník češtiny, 2017 [zarchiwizowane z adresu 2020-03-16] (cz.).
  2. ↑ Neil Bermel, Linguistic Authority, Language Ideology, and Metaphor: The Czech Orthography Wars, Berlin: Walter de Gruyter, 2008 (Language, Power and Social Process 17), s. 3, DOI: 10.1515/9783110197662, ISBN 978-3-11-019766-2, OCLC 290492567 (ang.).
  3. ↑ a b Bohumil Trnka, Rozbor nynější spisovné angličtiny, Praha: Karolinum Press, 2014, s. 60–61, ISBN 978-80-246-2434-1, OCLC 912325417 (cz.).
  4. ↑ a b c d e A. Neijt, Spelling Reform, [w:] Keith Brown (red.), Encyclopedia of language & linguistics, wyd. 2, t. 12: Spe-Top, Amsterdam: Elsevier, 2006, s. 68–71, DOI: 10.1016/B0-08-044854-2/04574-0, ISBN 978-0-08-044299-0, ISBN 978-0-08-044854-1, OCLC 771916896 (ang.).
  5. ↑ Adolf Kellner, Revise polského pravopisu, „Slovo a slovesnost”, 2 (4), 1936, s. 246–248 (cz.).
  6. ↑ Jozef Mistrík, Encyklopédia jazykovedy, wyd. 1, Bratislava: Obzor, 1993, s. 40, ISBN 80-215-0250-9, OCLC 29200758 (słow.).
  7. ↑ František Čermák, Jazyk a slovník. Vybrané lingvistické studie, Praha: Karolinum Press, 2014, s. 460, ISBN 978-80-246-2660-4, OCLC 912325418 (cz.).
  8. ↑ Nils Langer, The Rechtschreibreform – A Lesson in Linguistic Purism, „German as a foreign language”, 3/2000, University of Bristol, 2000, s. 17–18 [zarchiwizowane z adresu 2020-03-16] (ang.).
  9. ↑ Jana Jůzlová, Nové universum: všeobecná encyklopedie, A-Ž, Praha: Euromedia Group - Knižní klub, 2003, s. 868, ISBN 978-80-242-1069-8, OCLC 55224398 (cz.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Reforma_ortograficzna&oldid=73912518”