Rewolucja nikaraguańska – Wikipedia, wolna encyklopedia

Rewolucja nikaraguańska

zimna wojna
Nikaragua
Czas	1978–1979
Terytorium	Nikaragua
Przyczyna	opresyjna polityka rządu
Wynik	zwycięstwo rewolucjonistów
Strony konfliktu
Sandinistowski Front Wyzwolenia Narodowego  Kuba siły rządowe  Stany Zjednoczone
Dowódcy
Daniel Ortega Anastasio Somoza Debayle
brak współrzędnych

Rewolucja nikaraguańska^[1] – zbrojne powstanie antyrządowe z 1979 roku, które odsunęło od władzy w Nikaragui reżim Anastasio Somozy Debayle^[1][2].

Od czasów dwudziestolecia międzywojennego Nikaragua była politycznie i gospodarczo zdominowana przez klan Somozów. Pozbawiony poparcia w kraju reżim opierał swoje rządy na poparciu Stanów Zjednoczonych. W 1961 roku utworzony został antysomozistowski Sandinistowski Front Wyzwolenia Narodowego, który przyjął rewolucyjno-militarny charakter^[2][3][4]. Front Wyzwolenia Narodowego pierwsze akcje zbrojne przeciwko rządowi podjął już na początku lat 70.^[5] Pomysł walki zbrojnej postulowany przez sandinistów nie zyskał w tym czasie większej aprobaty ludności. Radykalizacja społeczeństwa związana była ze wzrostem korupcji i pogłębieniem nędzy. Szczególne oburzenie ludności wywołało zachowanie Anastasio Somozy po trzęsieniu ziemi z roku 1972 (w jego wyniku zginęło około 10 tys. osób, a 50 tys. pozostało bez dachu nad głową)^[6], kiedy to dyktator zdefraudował prawie całą pomoc międzynarodową^[7].

Do pierwszej większej i udanej akcji ruchu oporu doszło pod koniec 1974 roku, gdy partyzanci zajęli dom ministra rolnictwa. Po tym, gdy ochrona ministra ostrzelała partyzantów, ci odpowiedzieli ogniem. W wymianie ognia zginął minister, a jako zakładników pojmano kilku krewnych dyktatora i urzędników państwowych^[8]. W 1975 roku rząd wprowadził stan wyjątkowy – zaostrzył cenzurę prasy, a wszystkim przeciwnikom reżimu groziło internowanie i tortury^[9].

Regularną rewolucję poprzedziło morderstwo lidera pokojowej opozycji Pedra Joaquína Chamorro Cardenala w styczniu 1978 roku. Morderstwo wywołało falę strajków i antyrządowych manifestacji oraz nasiliło akcje partyzanckie przeprowadzane przez Sandinistowski Front Wyzwolenia Narodowego. Sukcesy powstańców połączone z coraz większym kryzysem rządów doprowadziły do wstrzymania pomocy dla reżimu nikaraguańskiego ze strony amerykańskiej administracji, a także politycznego i wojskowego wsparcia dla FSLN ze strony Wenezueli, Kostaryki i Panamy^[1]. Sukcesy partyzantów doprowadziły do uruchomienia na początku 1979 roku rozmów międzynarodowych dotyczących zakończenia konfliktu. Do nasilenia walk ponownie doszło w kwietniu tego samego roku. FSLN przy pomocy Kuby, Panamy, Kostaryki i Meksyku znacznie rozbudowały potencjał wojskowy. Rewolucja zakończyła się 19 lipca 1979 roku zwycięstwem wojsk sandinistów w antyrządowym powstaniu i wkroczeniu ich wojsk do stolicy kraju, Managui^[4][1].

Zwycięzcy rewolucjoniści w miejsce dotychczasowego rządu zainstalowali Rząd Odbudowy Narodowej^[1][10]. Sandinistowski Front Wyzwolenia Narodowego stworzył wokół siebie tzw. ruch sandinistowski, który stał się nieformalnym zapleczem rządu rewolucyjnego^[3].