Rudnik (powiat raciborski) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Rudnik
wieś
Ilustracja
Pałac w Rudniku
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

raciborski

Gmina

Rudnik

Liczba ludności (2008)

916

Strefa numeracyjna

32

Kod pocztowy

47-411[2]

Tablice rejestracyjne

SRC

SIMC

0220919

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Rudnik”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Rudnik”
Położenie na mapie powiatu raciborskiego
Mapa konturowa powiatu raciborskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Rudnik”
Położenie na mapie gminy Rudnik
Mapa konturowa gminy Rudnik, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Rudnik”
Ziemia50°07′36″N 18°11′15″E/50,126667 18,187500[1]

Rudnik[3] (niem. Rudnick[4]) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Rudnik. Rudnik jest położony w południowej części gminy, najbliżej Raciborza[4]. Ma powierzchnię 9,3 km²[4] oraz ponad dziewięciuset mieszkańców[4].

Nazwa wsi pochodzi prawdopodobnie od istniejących w średniowieczu kopalń rudy bądź od rudego koloru ziem uprawnych[4][5].

W okresie hitlerowskiego reżimu w latach 1936-1945 miejscowość nosiła nazwę Herrenkirch[4].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Wieś jest jedną z najstarszych w powiecie raciborskim, a pierwszy raz została wzmiankowana w 1295 roku w związku z budową drewnianego kościoła[4][5]. Na jego miejscu powstały co najmniej dwa kolejne kościoły drewniane, a w 1892 roku powstał neogotycki kościół murowany św. Katarzyny. W XIX wieku po kasacji kościoła szpitalnego Bożogrobców w Raciborzu przeniesiono do tutejszego kościoła część jego wyposażenia, szczególnie złotnictwo[5].

Po II wojnie światowej w miejscowym pałacu znajdował się PGR[5]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa katowickiego.

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

W 2016 roku w Rudniku ludność w wieku przedprodukcyjnym na 100 mieszkańców wynosiła 17,24, co uplasowało wieś powyżej średniej w gminie (16,95). Natomiast ludność w wieku produkcyjnym wynosiła 66,43 (średnia w gminie – 66,90), a w wieku poprodukcyjnym – 16,33 (średnia w gminie – 16,25). Stosunek mieszkańców w wieku poprodukcyjnym do mieszkańców w wieku produkcyjnym wynosił 25% (średnia w gminie – 24%). Mediana wieku mieszkańców wynosi 48 lat (średnia w gminie - 47,11)[6].

Rok Liczba ludności Gęstość zaludnienia (os./km²)
2004 904[7] 97,2
2011 939[8] 100,9
2016 986[9] 106,02

Religia

[edytuj | edytuj kod]

Rudnik posiada kościół parafialny pw. św. Katarzyny[10].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
Herb von Selchow
  • neogotycki kościół pw. św. Katarzyny z 1892 r. wybudowany według planów Schneidera z Katowic. Obok kościoła znajduje się budynek plebanii z XIX w.[5][11] a przy świątyni krzyż kamienny z drugiej połowy XIX w. z postacią Chrystusa na postumencie z niszą, w której jest figura Matki Boskiej Bolesnej. Na cmentarzu parafialnym jest kaplica z XIX w.[12]
  • piętrowy, neobarokowy pałac wybudowany na planie prostokąta, kryty dachem naczółkowym. Od frontu dwupiętrowy ryzalit, zwieńczony trójkątnym frontonem, zawierający kartusz z herbem[13] rodziny von Selchow[14]. Obok obiektu park, oficyna, a także budynki folwarczne: gorzelnia i obora z XIX w.[5][11].
  • kapliczka domkowa z XVIII/XIX w. przy ul. Sylwestra 41. Kaplica jest murowana z cegły i otynkowana, a w środku znajduje się barokowo-ludowa rzeźba św. Floriana.
  • kapliczka domkowa z XVIII/XIX w. przy ul. Sylwestra 3. Kaplica jest murowana z cegły i otynkowana, a w środku znajduje się barokowo-ludowa, drewniana rzeźba św. Jana Nepomucena[5][12].
  • krzyż z żeliwną pasyjką znajduje się na wylocie ul. Słonecznej w polu[12].
  • trzy budynki mieszkalne z XVIII/XIX w. przy ul. Sylwestra, a także zagroda typu frankońskiego z zachowanym wyłomkiem z XVIII/XIX w.[11]
Lista zabytków[15]
Nr ewidencyjny Obiekt Forma ochrony Adres
12 gorzelnia - teren d. dworu wpis do gminnej ewidencji zabytków ul. Sylwestra
11 oficyna pałacowa - teren d. dworu wpis do gminnej ewidencji zabytków ul. Sylwestra
10 obora - teren d. dworu wpis do gminnej ewidencji zabytków ul. Sylwestra
5 pałac wpis do gminnej ewidencji zabytków ul. Sylwestra
20 kapliczka domkowa, XVIII/XIX w. wpis do gminnej ewidencji zabytków ul. Sylwestra 41
18 kapliczka domkowa, XVIII/XIX w. wpis do gminnej ewidencji zabytków ul. Sylwestra 3
budynki mieszkalne, XIX/XX w. wpis do gminnej ewidencji zabytków ul. Sylwestra 5, 7, 9
2 plebania, XIX/XX w. wpis do gminnej ewidencji zabytków ul. Gawliny
1 kościół parafialny pw. św. Katarzyny, XIX/XX w. wpis do gminnej ewidencji zabytków ul. Sylwestra
4 kaplica cmentarna wpis do gminnej ewidencji zabytków ul. Gawliny
zagroda typu frankońskiego, XIX/XX w. wpis do gminnej ewidencji zabytków ul. Sylwestra 41

We wsi znajduje się dziewięć stanowisk archeologicznych niewpisanych do wojewódzkiego rejestru zabytków. W stanowiskach tych znaleziono ślad osadniczy z pradziejów, epoki kamienia, neolitu, kultury łużyckiej, czasów rzymskich i średniowiecza[12].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 118085
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1113 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  4. a b c d e f g Anna Bindacz: Gmina Rudnik – kraina pałaców i zieleni. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Wydawnicza WAW Grzegorz Wawoczny, 2005, s. 43. ISBN 83-89802-09-0.
  5. a b c d e f g Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 15.
  6. Program rewitalizacji gminy Rudnik na lata 2017-2023. 2017, s. 16.
  7. Urząd Gminy Rudnik: Gmina w liczbach – Gmina Rudnik. [dostęp 2008-09-30]. (pol.).
  8. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rudnik. 2011, s. 12.
  9. Program rewitalizacji gminy Rudnik na lata 2017-2023. 2017, s. 10.
  10. Anna Bindacz: Gmina Rudnik – kraina pałaców i zieleni. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Wydawnicza WAW Grzegorz Wawoczny, 2005, s. 41. ISBN 83-89802-09-0.
  11. a b c Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 28.
  12. a b c d Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 29.
  13. PAŁACE NA TERENIE GMINY RUDNIK. gmina-rudnik.pl. [dostęp 2023-03-16]. (pol.).
  14. Rudnik. palaceslaska.pl. [dostęp 2023-03-16]. (pol.).
  15. Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 19.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013.