Sędzia grodzki – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sędzia grodzki (łac. iudex castri) – w średniowiecznej Polsce urzędnik podporządkowany kasztelanowi. Zastępował kasztelana w sądzeniu. Po zjednoczeniu państwa, powstaniu urzędu starosty i wykształceniu starościńskiego sądu grodzkiego sędzia grodzki sądził w tym właśnie sądzie.

Orzekał w sprawach karnych z tzw. czterech artykułów oraz w sprawach cywilnych wnoszonych do sądu grodzkiego, o ile nie był właściwy sąd ziemski. Orzekał na mocy delegowanej mu władzy przez starostę. W razie swej nieobecności wskazywał zastępcę w osobie podsędka^[1].

Tytuły odojcowskie i odmężowskie

Synom i córkom sędziego przysługiwały tytuły odojcowskie, były to odpowiednio sędzic^[2] i sędzianka^[3]. Żony miały prawo do tytułu odmężowskiego – sędzina^[4].

Przypisy

↑ Michał Pawlikowski: Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej. Strzałków: 2012. ISBN 978-83-933262-1-1.
↑ J. Gasztowt. Pan Sędzic czyli Opowiadanie o Litwie i Żmudzi. 1839
↑ A. Krasiński. Biblioteka Warszawska. Tom III. 1850, str. 243
↑ Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S.J., Nakładem i drukiem Breitkopfa i Haertela, 1841, str. 367

[MP-1] Michał Pawlikowski: Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej. Strzałków: 2012. ISBN 978-83-933262-1-1.

[2] J. Gasztowt. Pan Sędzic czyli Opowiadanie o Litwie i Żmudzi. 1839

[3] A. Krasiński. Biblioteka Warszawska. Tom III. 1850, str. 243

[4] Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S.J., Nakładem i drukiem Breitkopfa i Haertela, 1841, str. 367

[1]

[2]

[3]

[4]