Sancygniów – Wikipedia, wolna encyklopedia
wieś | |
Pałac w Sancygniowie Deskurów | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2011) | |
Strefa numeracyjna | 41 |
Kod pocztowy | 28-440[4] |
Tablice rejestracyjne | TPI |
SIMC | 0237601[5] |
Położenie na mapie gminy Działoszyce | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego | |
Położenie na mapie powiatu pińczowskiego | |
50°24′52″N 20°18′57″E/50,414444 20,315833[1] |
Sancygniów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Działoszyce[6][5]. Leży przy DW768.
Części wsi
[edytuj | edytuj kod]SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0237618 | Kopanina | część wsi |
0237624 | Podgaje | część wsi |
0237630 | Pozelów | część wsi |
0237647 | Wierówki | część wsi |
Historia Sancygniowa
[edytuj | edytuj kod]Sancygniów, dawniej Sęczygniew, Sadzignew (1376), Sanczygnyew (1470–1480), Sancygniew (1787), Sancygniów (od 1839). Nazwa wsi pochodzi od staropolskiej nazwy osobowej Sęczygniew.
Wieś stanowiła własność rodu Sancygniowskich herbu Jelita, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie księskim województwa krakowskiego[7]. Miejscowość związana z działalnością braci polskich. W pracy „Szlakiem Braci Polskich” Józef Szymański wspomina o istnieniu w Sancygniowie tajemniczej „figury braci polskich” w postaci ośmiobocznego przełamanego słupa[8].
W 1827 Sancygniów należący do powiatu skalbmierskiego, obwodu miechowskiego i województwa krakowskiego liczył 73 mieszkańców i 22 domy[9]. W 1864 w wyniku uwłaszczenia chłopów przeprowadzonego na mocy ukazu cara Aleksandra II Romanowa mieszkańcy Sancygniowa stali się właścicielami posiadanej ziemi i budynków.
W czasie okupacji niemieckiej, oddział Batalionów Chłopskich dowodzony przez Feliksa Marca 25 lipca 1944 dokonał udanego rozbrojenia posterunku Wehrmachtu, mieszczącego się w budynkach dworskich[10].
Do 1954 istniała gmina Sancygniów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego Według danych z 2003 miejscowość zamieszkiwało 260 osób.
W 2002 w Sancygniowie powstał niezrzeszony klub piłkarski Pałac Sancygniów.
Z Sancygniowa pochodził ks. kardynał Andrzej Maria Deskur bliski przyjaciel papieża Jana Pawła II. Był on odpowiedzialny za współpracę z mediami w zakresie transmisji mszy i pielgrzymek Jana Pawła II, oraz Benedykta XVI.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Kościół pw. św. Piotra i Pawła, wzniesiony w 1400 przez miejscowego dziedzica, Piotra Sancygniowskiego. Parafię wydzielono z sąsiednich parafii w Słaboszowie i Działoszycach. W 1606 włączono do parafii sancygniowskiej sąsiednią podupadłą parafię w Woli Knyszyńskiej. Kościół wybudowano na wzór gotycki z elementami barokowymi i neogotyckimi, świątynię przebudowywano i restaurowano w latach 1783, 1838–1840, 1897, 1949–1951, 1987. W latach 1988–1990 przeprowadzono prace konserwatorskie. W 2008 odrestaurowano południową część kościoła, w którym znajdują się m.in. prezbiterium trójprzęsłowe, zamknięte wielobocznie; nawa szersza od prezbiterium; ołtarz główny o bogatej architekturze i rokokowej dekoracji snycerskiej; ołtarze boczne, dwa przy tęczy i dwa w nawie; rokokowe Epitafia z XVII i XIX w. W archiwum parafialnym przechowywane są księgi metrykalne: ochrzczonych od 1760, zaślubionych od 1890, zmarłych od 1760. Do parafii należą: Sancygniów, Biedrzykowice, Iżykowice, Lipówka, Opatkowice, Halinówka, Dropiówka, Podrózie, Stępocice, Świerczyna, Teodorów, Wola Knyszyńska.
- Wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A/633 z 21.06.1967)[11].
- Zespół pałacowy (nr rej.: A/634/1-6 z 26.10.1956, z 19.12.1957, z 15.04.1967 i z 21.06.1967)[11]:
- Pałac w Sancygniowie z 1882 r.,
- pozostałości obwarowań z II połowy XVI i XVII w.,
- lamus z połowy XVI w., przebudowany w II połowie XVIII w. i 1917 r.,
- park założony w XVI w., przebudowany w II połowie XIX w.,
- brama z herbem Deskur i budynkiem przybramnym z XVI w.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 120694
- ↑ Wieś Sancygniów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-04-24] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1133 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008
- ↑ Józef Szymański, Szlakiem Braci Polskich.Przewodnik turystyczny po Kielecczyźnie., Kielce 1962, s. 152.
- ↑ Praca zbiorowa, Tabella Miast Wsi Osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowey Spraw Wewnętrznych i Policyi.Tom II, Warszawa 1827, s. 161.
- ↑ Kolus 2011 ↓, s. 153.
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024, s. 48 [dostęp 2015-12-22] .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marian Kolus: Miejsca upamiętniające działalność Batalionów Chłopskich w latach 1940-1945 na terenie województwa świętokrzyskiego. Kielce: 2011. ISBN 978-83-88161-39-1.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- oficjalna strona o Sancygniowie
- Sancygniów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 264 .