Seweryn Bieliński – Wikipedia, wolna encyklopedia

Seweryn Bieliński

Nihad Pasza
Seweryn Biliński
herb Sas
Rodzina	Bilińscy
Ojciec	Franciszek Biliński
Matka	Natalia z Okólskich
Żona	Anna z domu Sandison
Dzieci	dwóch synów i dwie córki, m.in. Ahmed Rüstem Bey (Alfred Bieliński 1862-1935)
Rodzeństwo	Wiktor Biliński

Seweryn Bieliński (albo Biliński, także Nihad Paşa) herbu Sas (ur. 10 maja 1814 w Grodzisku Górnym – zm. 14 marca 1895 w Stambule) – inżynier, poseł na Sejm w Kromieryżu, uczestnik powstania węgierskiego 1848-1849, emigrant polityczny, działacz TDP i Koła we Francji, generał armii tureckiej

Ziemianin, właściciel dóbr Skwarzawa w pow. złoczowskim^[1]. Z wykształcenia inżynier.

Aktywny politycznie w okresie Wiosny Ludów. Poseł do Sejmu Konstytucyjnego w Wiedniu i Kromieryżu (10 lipca 1848 – 7 marca 1849), wybrany 19 czerwca 1848 w galicyjskim okręgu wyborczym Gliniany^[2]. W parlamencie należał do „Stowarzyszenia” skupiającego demokratycznych posłów polskich^[3]. Po rozwiązaniu parlamentu udał się na Węgry, gdzie od maja 1849 był współorganizatorem Legionów Polskich na Węgrzech^[4]. Adiutant dowódcy Legionu gen. Józefa Wysockiego. Po upadku powstania węgierskiego wraz z Legionem przeszedł do Turcji. Był reprezentantem Legionu i gen. Wysockiego wobec władz tureckich oraz dyplomatów francuskich i angielskich. M.in. za jego sprawą i Michała Czajkowskiego – Sadyka Paszy Turcja wsparta przez Anglię i Francję odmówiła wydania uczestników Wiosny Ludów na Węgrzech w ręce Rosji^[4].

Następnie przebywał na emigracji we Francji. Początkowo związany z Towarzystwem Demokratycznym Polskim, potem zbliżył się Koła pod przywództwem Seweryna Elżanowskiego i Ludwika Mierosławskiego zrzeszającego demokratów nie podzielających poglądów Centralizacji TDP na politykę zagraniczną i nastawionych na współpracę z konserwatystami skupionymi wokół Adama Czartoryskiego^[4]. W imieniu tej części emigracji w styczniu 1854 wraz z gen. Wysockim prowadził bezskuteczne rokowania w Turcji o utworzenie legionu polskiego. Po ich fiasku pozostał w Turcji, przeszedł na islam i przyjął imię Nihad-bej. Po zdaniu egzaminu na majora armii tureckiej służył w armii Mustafy Zarif-paszy pod Kars w Anatolii, gdzie m.in. opracowywał plany wybrzeża i budował forty w Redut Kale^[4].

Po wojnie krymskiej pozostał w armii tureckiej, gdzie początkowo służył jako inżynier, przeprowadzając pomiary i kierując budową dróg w Brussie. Jako pułkownik i jednocześnie komisarz rządowy w Smyrnie kierował budową dróg oraz kolei. W 1877 jako dyrektor kolei smyrneńskiej, pod imieniem Nihad-pasza; został mianowany generałem i szefem sztabu armii Abdul Kerima paszy^[4]. Po traktacie berlińskim mianowany komisarzem tureckim w Sofii (1878)^[4].

Pozostając w służbie tureckiej i uważając Turcję za swą drugą ojczyznę opiekował się polskimi emigrantami, m.in. ochotniczym oddziałem polskim pułk. Józefa Jagmina w 1877^[4].

Pochowany w Stambule.

• Polacy w Turcji po upadku rewolucji węgierskiej w r. 1849, Poznań 1852
• [wraz z Sewerynem Elżanowskim] Sprawozdanie z funduszów złożonych przez wychodźców polskich na wystawienie pomnika grobowego ś. p. Tadeuszowi Suchorzewskiemu, jenerałowi dywizji wojsk polskich, Paris 1853
• Des dangers de la paix. Lettre au gen. Wysocki, Constantinople 1855,
• [wraz z Hieronimem Ruszczewskim] Dziennik misji gen. Wysockiego do Turcji 1853-1855, oprac. Marceli Handelsman, Warszawa 1933
• [wraz z Hieronimem Ruszczewskim] Dziennik czynności i wypadków podczas misji generała Wysockiego do Turcji od 11 XII 1853 do 8 II 1855, oprac. Józef Fijałek, Wrocław 1962

Pochodził z rodziny ziemiańskiej, syn Franciszka Bilińskiego właściciela dóbr Grodzisko Górne (w cyrkule rzeszowskim i pow. łańcuckim)^[1][5] i Natalii z Okólskich^[6]. Jego bratem był Wiktor, powstaniec listopadowy i ziemianin, właściciel Spasa, który w imieniu także innych spadkobierców Franciszka rodzinnym Grodziskiem zarządzał w latach 1851-1855^[5][7][6]. Ożenił się w 1854 z Anną z domu Sandison (córką angielskiego konsula w Brussie)^[4]. Mieli dzieci: dwóch synów i dwie córki^[1]. Jego syn Ahmed Rüstem Bey (Alfred Bieliński 1862-1935), był tureckim dyplomatą, m.in.ambasadorem w Waszyngtonie i jednym z najbliższych współpracowników Mustafa Kemala Atatürka^[1].

• Adam Lewak: Bieliński Seweryn. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 56.Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0