Sikory (ptaki) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sikory
Paridae[1]
Vigors, 1825[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – bogatka (Parus major)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

sikory  

Typ nomenklatoryczny

Parus Linnaeus, 1758

Synonimy
Rodzaje

14 rodzajów – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania
Mapa występowania

Sikory[11], sikorowate (Paridae) – rodzina ptaków, należąca do podrzędu śpiewających i rzędu wróblowych.

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Obejmuje gatunki lądowe, nadrzewne, zamieszkujące Eurazję, Amerykę Północną i Afrykę (poza Saharą)[12][13]. Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:

  • osiągają niewielkie rozmiary (średnia długość ciała: 11,5–14 cm, masa ciała: 6–20 g; wyjątek: sikora sułtańska, około 22 cm długości i 40 g[14])
  • mają krótkie skrzydła, ogon stosunkowo długi,
  • w upierzeniu przeważa kolor brązowy, biały, szary i czarny, u części gatunków również żółty; większość charakteryzuje się kontrastowym, najczęściej czarno-białym, ubarwieniem głowy; u niektórych obecny czub[14],
  • mają 10 lotek I rzędu oraz 12 sterówek,
  • mają dość krótki, mocny dziób (odżywiają się zazwyczaj owadami, do tego nasionami i owocami jagodowymi)[14],
  • zazwyczaj zniesienie liczy od 4 do 12 jaj (przedstawiciele gatunków zamieszkujących strefę tropikalnych składają ich przeciętnie mniej), których wysiadywanie trwa 13–14 dni, a młode pozostają w gnieździe przez kolejne 17–20 dni[14]

Są to w większości gatunki o dużej liczebności (przykładowo bogatka zwyczajna jest jednym z najliczniejszych ptaków Polski). Nie są zagrożone wyginięciem, oprócz sikory białokarkowej i sikory rdzawolicej (podgatunek sikory rdzawej, czasem uznawany za odrębny gatunek)[11][13].

Do polskiej awifauny zalicza się 7 gatunków, wszystkie są objęte ścisłą ochroną gatunkową[15].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Do rodziny zaliczane są następujące rodzaje[11]:

  1. Typ nomenklatoryczny: Sylviparus E. Burton, 1836.
  2. Typ nomenklatoryczny: Cephalopyrus Bonaparte, 1854.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Paridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b N.A. Vigors. Observations on the Natural Affinities that connect the Orders and Families of Birds. „Transactions of the Linnean Society of London”. 14, s. 465, 1825. (ang.). 
  3. F. Boie. Generalübersicht der ornithologischen Ordnungen, Familien und Gattungen. „Isis von Oken”. Jahrgang 1826, s. 974, 1826. (niem.). 
  4. C.L. Brehm: Handbuch der Naturgeschichte aller Vögel Deutschlands. Ilmenau: B.F. Voigt, 1831, s. 459. (niem.).
  5. Ch.-L. Bonaparte: Saggio di una distribuzione metodica degli animali vertebrati. Roma: Antonio Boulzaler, 1831, s. 51. (wł.).
  6. W. Swainson: Northern Zoology. W: J. Richardson & W. Swainson: Fauna boreali-americana, or, The zoology of the northern parts of British America: containing descriptions of the objects of natural history collected on the late northern land expeditions under command of Captain Sir John Franklin, R.N.. Cz. 2: The Birds. London: John Murray, 1831, s. 200. (ang.).
  7. Ch.-L. Bonaparte: A geographical and comparative list of the birds of Europe and North America. London: J. Van Voorst, 1838, s. 26. (ang.).
  8. M.A.P.O. Des Murs: Oiseaux. W: J.-Ch. Chenu: Encyclopédie d’histoire naturelle; ou, traité complet de cette science d’après les travaux des naturalistes les plus éminents de tous les pays et de toutes les époques: Buffon, Daubenton, Lacépède, G. Cuvier, F. Cuvier, Geoffroy Saint-Hilaire, Latreille, De Jussieu, Brongniart, etc.. Cz. 4. Paris: Maresq, 1853, s. 100. (fr.).
  9. C.J. Sundevall: Methodi naturalis avium disponendarum tentamen. Försök till fogelklassens naturenliga uppställnung. Stockholm: Samson & Wallin, 1872, s. 17. (szw. • łac.).
  10. H.E. Wolters: Die Vogelarten der Erde. Eine systematische Liste mit Verbreitungsangaben sowie deutschen und englischen Namen. Hamburg und Berlin: Verlag Paul Parey, 1975–1982, s. 383. ISBN 3-490-09118-3. (niem.).
  11. a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko, Rodzina: Paridae Vigors, 1825 – sikory - Tits, chickadees (wersja: 2020-07-21), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2023-07-07].
  12. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy), Waxwings and allies, tits, penduline tits [online], IOC World Bird List (v13.1) [dostęp 2023-07-07] (ang.).
  13. a b Gosler, A., Clement, P. & Bonan, A.: Tits and Chickadees (Paridae). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-03-22].
  14. a b c d Christopher M. Perrins: Sikory. W: redaktor: Christopher Perrins: Ptaki. Wszystkie rodziny świata. Buchmann, 2010, s. 550. ISBN 978-83-7670-263-6.
  15. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]