Srdiecko – Wikipedia, wolna encyklopedia

Srdiecko – wymarły rodzaj karaczanów z rodziny Caloblattinidae. Obejmuje tylko jeden opisany gatunek, S. tri. Żył w jurze na terenie obecnej Azji Środkowej.

Rodzaj i gatunek typowy opisane zostały po raz pierwszy w 2008 roku przez Petera Vršanskiego na łamach Zootaxa. Opisu dokonano na podstawie skamieniałości znalezionej w Formacji Karabastau na stanowisku Karatau-Gałkino^[1]. Datuje się ją na kelowej, oksford lub kimeryd w jurze^[2][1]. Nazwa rodzajowa pochodzi od słowackiego srdiečko oznaczającego „serduszko” i nawiązuje do kształtu przedplecza, zaś epitet gatunkowy oznacza po słowacku „trzy” i nawiązuje do liczby przyoczek^[1].

Karaczan ten miał dość wąskie i wydłużone ciało z wzorem barwnym na głowie, przedpleczu i skrzydle. Cechował się przysadzistą głową o długości i szerokości wynoszącej około 5,8 mm. Oczy złożone były długie i wąskie, a oprócz nich występowały trzy duże przyoczka ułożone niemal liniowo, tylko środkowe umieszczone było nieco wierzchołkowo. Czułki były grube, osadzone w panewkach o średnicy około 1 mm. Aparat gębowy charakteryzował się bardzo dużym nadustkiem, zaopatrzonymi w dwa drobne ząbki, tęgimi żuwaczkami oraz delikatnymi i krótkimi głaszczkami. Sercowatego kształtu przedplecze miało około 7,4 mm długości i 8,3 mm szerokości. Skrzydło tylne osiągało około 18 mm długości, miało wąskie remigium, niezmodyfikowaną żyłkę subkostalną, wyróżnialny sektor radialny i rozbudowaną żyłkę medialną. Odwłok dysponował długimi, wieloczłonowymi przysadkami odwłokowymi^[1].

W osadach formacji Karabastau karaczany są stosunkowo licznie reprezentowane. Znane są z niej również należące do tej samej rodziny Decomposita i Paleovia^[1], należące do Liberiblattinidae Hydrokhoohydra^[3], Kazachiblattina i Liberiblattina^[4] oraz Falcatusiblatta z rodziny Raphidiomimidae^[5] i Skok z rodziny Skokidae^[6]. Z tej samej lokalizacji co Srdiecko, stanowiska Gałkino, znane są także skamieniałości wielu innych owadów, m.in.: skorków z rodzajów Asiodiplatys i Semenovioloides^[7], prostoskrzydłych z rodzaju Aboilus^[8], straszyków z rodzaju Necrophasma^[8], psotników z rodzaju Paramesopsocus^[9], pluskwiaków z rodzaju Asionecta^[10], chrząszczy z rodzajów: Ageratus^[11], Ampliceps^[12], Codemus^[11], Mesocupes^[13], Nanophydes^[14], Omma^[13], Oxycorynoides^[12] i Psacodromeus^[14], wielbłądek z rodzaju Mesoraphidia^[8], błonkówek z rodzajów: Auliserphus^[15], Kulbastavia^[16], Mesohelorus^[8] i Stephanogaster^[17], muchówek z rodzaju Polyanka^[18] czy wojsiłek z rodzaju Protorthophlebia^[8].