Stara wieża pośród pól – Wikipedia, wolna encyklopedia

Stara wieża pośród pól

De oude toren ’s avonds

Autor	Vincent van Gogh
Data powstania	1884
Medium	olej na płótnie i na kartonie
Wymiary	35,0 × 47,0 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	kolekcja prywatna
Multimedia w Wikimedia Commons

Stara wieża pośród pól (niderl. De oude toren ’s avonds, ang. The Old Tower in the Fields)^[1] – obraz olejny (nr kat.: F 40, JH 507) namalowany przez Vincenta van Gogha w lipcu 1884 r. podczas jego pobytu w Nuenen. Obraz znajduje się w zbiorach prywatnych, do których został sprzedany 10 grudnia 1969 r. na aukcji w Sotheby’s w Londynie^[2].

Vincent van Gogh po przybyciu do Nuenen poświęcił się całkowicie malarstwu, próbując udoskonalić trzy gatunki malarskie, którymi się dotychczas zajmował: martwą naturę, pejzaż i sceny rodzajowe^[3]. Wśród tematów jego pejzaży znalazła się m.in. stara wieża, stanowiąca frapującą pozostałość po pewnym gotyckim kościele^[4]. Artysta zaczął malować Starą wieżę już w połowie maja 1884, o czym poinformował swojego brata Theo:

Przy okazji – w ostatnim czasie nadal ciężko pracowałem nad dużym obrazem tkacza (...) i zacząłem też płótno z tą małą wieżą, którą znasz^[5].

Stojące nisko na niebie i spowite draperią z mgły słońce wydaje się dodatkiem do tajemniczej, niewyraźnej, ubranej na czarno kobiety, której postać naśladuje kształt wieży. Ciemna, potężna sylwetka wieży, zbudowanej ręką ludzką w celu duchowego wsparcia, tu wzbudza grozę i poczucie bezradności. Poczucie lęku i osamotnienia dopełnia też przedstawiona na obrazie natura. Vincent van Gogh umiejętnie wykorzystał melancholijne elementy, aby stworzyć w pełni romantyczny nastrój, ale zarazem zdystansował się od typowych, romantycznych pejzaży; jego wieża nie ma w sobie nic z elokwentnego detalu, który tak lubił Caspar David Friedrich malując ruiny^[6].

• Ingo F. Walther, Rainer Metzger, Michael Hulse (tłum.): Van Gogh: The Complete Paintings. Vol. I & II. Köln: Taschen, 2010. ISBN 978-3-8365-2299-1. (ang.). Brak numerów stron w książce