Staroskrzydłe – Wikipedia, wolna encyklopedia

Staroskrzydłe^[1] (Palaeoptera) – grupa owadów uskrzydlonych, w niektórych systemach wyróżniana w randze infragromady^[2]; nazwa pochodzi od greckich słów παλαιός (palaiós – stary) i πτερόν (pterón – skrzydło).

Entomolog rosyjski Andriej Martynow podzielił podgromadę owadów uskrzydlonych (Pterygota) na dwie grupy:

Palaeoptera Martynov, 1923 (staroskrzydłe), które generalnie nie mogę składać skrzydeł wzdłuż odwłoka;
Neoptera Martynov, 1923 (nowoskrzydłe), posiadające taką umiejętność^[2].

Do staroskrzydłych należą^[2]:

ważki (Odonata) i pokrewne im wymarłe rzędy;
jętki (Ephemeroptera)
wymarły nadrząd Palaeodictyopterida, obejmujący cztery rzędy.

Grupa ta jest czasem (nie zawsze) uznawana za parafiletyczną^[3], więc w takim przypadku w systemach opartych na zasadach kladystyki nie wyróżnia się jej. Większość gatunków owadów należy do nowoskrzydłych.

Przypisy

↑ RyszardR. Szadziewski RyszardR., Podgromada: owady uskrzydlone – Pterygota (Metabola), [w:] CzesławC. Błaszak (red.), Zoologia. Bezkręgowce. Tom 2, część 2: Stawonogi, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 122, ISBN 978-83-01-16108-8 .
↑ ^a ^b ^c F.M.F.M. Carpenter F.M.F.M., Treatise on Invertebrate Paleontology. Part R (Artrhropoda 4), Volume 3 (Superclass Hexapoda), Geological Society of America; University of Kansas, 1992, ISBN 0-8137-3019-8, LCCN 53-12913 (ang.).
↑ SabrinaS. Simon SabrinaS., AlexanderA. Blanke AlexanderA., KarenK. Meusemann KarenK., Reanalyzing the Palaeoptera problem – The origin of insect flight remains obscure, „Arthropod Structure & Development”, 47 (4), Wings and Powered Flight: Core Novelties in Insect Evolution, 2018, s. 328–338, DOI: 10.1016/j.asd.2018.05.002, ISSN 1467-8039 [dostęp 2023-10-28] .

[1] RyszardR. Szadziewski RyszardR., Podgromada: owady uskrzydlone – Pterygota (Metabola), [w:] CzesławC. Błaszak (red.), Zoologia. Bezkręgowce. Tom 2, część 2: Stawonogi, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 122, ISBN 978-83-01-16108-8 .

[:0-2] F.M.F.M. Carpenter F.M.F.M., Treatise on Invertebrate Paleontology. Part R (Artrhropoda 4), Volume 3 (Superclass Hexapoda), Geological Society of America; University of Kansas, 1992, ISBN 0-8137-3019-8, LCCN 53-12913 (ang.).

[3] SabrinaS. Simon SabrinaS., AlexanderA. Blanke AlexanderA., KarenK. Meusemann KarenK., Reanalyzing the Palaeoptera problem – The origin of insect flight remains obscure, „Arthropod Structure & Development”, 47 (4), Wings and Powered Flight: Core Novelties in Insect Evolution, 2018, s. 328–338, DOI: 10.1016/j.asd.2018.05.002, ISSN 1467-8039 [dostęp 2023-10-28] .

[1]

[2]

[3]