Stefan Sołtyk – Wikipedia, wolna encyklopedia

Stefan Sołtyk

Data i miejsce urodzenia	22 czerwca 1880 Zwoleń
Data i miejsce śmierci	7 maja 1945 KL Dachau
Poseł na Sejm Ustawodawczy (II RP)
Okres	od 1919 do 1922
Przynależność polityczna	Narodowe Zjednoczenie Ludowe
Poseł na Sejm I kadencji (II RP)
Okres	od 1922 do 1927
Przynależność polityczna	Chrześcijański Związek Jedności Narodowej
Senator III kadencji (II RP)
Okres	od 1930 do 1935
Przynależność polityczna	BBWR

Stefan Sołtyk (ur. 22 czerwca 1880 w Zwoleniu, zm. 7 maja 1945 w KL Dachau) – polski nauczyciel, publicysta, zarządca majątku ziemskiego Brześce, poseł do Sejmu Ustawodawczego i Sejmu I kadencji oraz senator III kadencji (II RP). Ojciec profesora Tadeusza Sołtyka, inżyniera i konstruktora lotniczego.

Ukończył w 1901 gimnazjum w Radomiu. Studiował na Wydziale Fizyko-Matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Związany z ruchem socjalistycznym, działał w PPS. Za udział w antycarskich manifestacjach podczas rewolucji 1905 został wyrzucony z uczelni i wcielony do 25 pułku piechoty armii rosyjskiej stacjonującego w Kozienicach.

W 1906 objął posadę nauczyciela w Szkole Handlowej Męskiej w Radomiu. W 1911 utworzył w mieście Szkołę Handlową Żeńską i został jej pierwszym dyrektorem. Po wybuchu I wojny światowej i zajęciu Radomia przez Niemców został wybrany na komendanta Milicji Obywatelskiej. Aresztowany latem 1915 i więziony po ewakuacji w głąb Rosji, został wcielony do wojska rosyjskiego. Tam ukończył oficerską szkołę radiotelegraficzną i otrzymał stopień oficerski, potem kierował nawet szkoleniami radiotelegraficznymi dla podoficerów. W 1917 wstąpił do tworzonych na terenie Rosji polskich oddziałów wojskowych. Był oficerem w I Korpusie Wojska Polskiego pod dowództwem gen. Józefa Dowbór-Muśnickiego od marca 1918 był jego sekretarzem, potem w Związku Polaków w Rosji kierował pracą kulturalno-oświatową. Po rozwiązaniu I Korpusu objął ponownie kierownictwo szkoły w Radomiu.

Od 1919 był prezesem Zarządu Okręgu Związku Ludowo-Narodowego w Radomiu, z jego ramienia został wybrany do Sejmu Ustawodawczego. W sierpniu tego roku przeszedł do nowo powstałego Narodowego Zjednoczenia Ludowego. W Sejmie był sekretarzem prezydium, przewodniczącym Komisji Oświatowej i sekretarzem Komisji Wojskowej. W czasie wojny polsko-bolszewickiej wstąpił do Armii Ochotniczej i został w randze kapitana szefem gabinetu jej dowódcy gen. Józefa Hallera. Jako delegat sejmu z ramienia NZL zasiadał w Radzie Obrony Państwa. W 1922 został ponownie posłem w Sejmie I kadencji. W 1930 z ramienia BBWR uzyskał mandat senatora. Podczas wystąpień w senacie krytykował politykę oświatową sanacji. Piętnował upolitycznienie szkoły i zawodu nauczycielskiego, zarzucał władzom popieranie walki z religią i utrudnianie młodzieży wiejskiej dostępu do szkół.

Po wybuchu II wojny został aresztowany 4 października 1939 przez gestapo. Przebywał w więzieniach w Radomiu, Łodzi, Poznaniu, Głogowie i Berlinie, a od kwietnia 1940 był więźniem obozów koncentracyjnych Sachsenhausen i Buchenwald. W kwietniu 1945 został ewakuowany do Dachau przez wycofujących się Niemców^[1]. Chorował na czerwonkę, zmarł z wycieńczenia 6 lub 7 maja 1945, niedługo po oswobodzeniu obozu przez żołnierzy amerykańskich^[1].

• Stefan Sołtyk na stronie Senatu RP.
• Władysław Macherzyński, Stefan Soltyk [w:] „Znani i nieznani ziemi radomskiej” red. Czesław Tadeusz Zwolski, tom III, wyd. Radom 1990.
• Stefan Sołtyk [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom XL wyd.2000–2001, s. 432.