Stefan Wojsław – Wikipedia, wolna encyklopedia

Stefan Wojsław lub Wojsław, także Wojisław (Vojslav)^[1] – książę Zahumla w latach 1035–1042.

W 1018 roku po upadku cesarstwa zachodniobułgarskiego Cesarstwo Bizantyńskie podporządkowało sobie ziemie serbskie tworząc nowy okręg administracyjny dla Primorja - tem ze stolicą w Dubrowniku^[2]. Książę Zahumla i Trawunii Stefan Wojsław uznał zwierzchnictwo bizantyńskie, podobnie jak jego wschodni sąsiad duklański Stefan Dobrosław^[3].

Status obydwu władców jest dyskutowany przez uczonych. Wielu z nich uważa, że Primorje znalazło się pod bezpośrednią władzą Bizancjum. Wskazują, że Pop Duklanin mówi o złej sytuacji Dukli pod rządami Bizancjum oraz o rewolcie Dobrosława przeciw Bizancjum, a Skylitzes w swej kronice podaje, że w 1034 roku Serbowie odrzucili władzę grecką, co wydaje się wskazywać na wcześniejszą podległość Bizancjum. Uczeni ci stoją na stanowisku, że nie można mówić o żadnej władzy serbskiej w tym rejonie przed 1035 rokiem. Część uczonych wychodząc od faktu, że Jan Włodzimierz nigdy nie należał do stronnictwa antybizantyńskiego i nie pomagał Bułgarii w wojnie przeciw Bizancjum, przyjmuje że Dukla i Zahumle zachowały status wasalny pod panowaniem bizantyńskim^[4].

Niezależnie od tego jak sytuacja wyglądała, gdy źródła ponownie około połowy lat 30. mówią o Primorju, Zahumlem i Trawunią władał Stefan Wojsław. W 1035 roku^[5] odmówił on złożenia hołdu Bizancjum. Został jednak pokonany w otwartym boju przez bizantyńskiego stratega Dracza i odstawiony jako jeniec do Konstantynopola. W następnym roku zbiegł^[3][6]. Po powrocie schronił się w góry wraz ze stale rosnącą liczbą zwolenników i w krótkim czasie oswobodził znaczną część swego księstwa. Kolejne ekspedycje bizantyńskie kończyły się niepowodzeniem. W jednej z nich zginął bizantyński dowódca. Wojsław nie występował do otwartej walki. Gdy wkraczali Bizantyńczycy, wycofywał się w góry, skąd nękał liczniejszą i lepiej uzbrojoną armię wroga nagłymi wypadami i zasadzkami^[4]. W 1040 roku na wybrzeżu dalmatyńskim rozbił się bizantyński okręt z ładunkiem złota. Wojsław zagarnął ładunek i odmówił wydania go Bizantyńczykom. W 1042 roku rozbił w wąwozach górskich Trawunii armię katepana Dracza, patrycjusza Michała^[3].

Po 1042 roku źródła nie mówią już więcej o Wojsławie, co zdaniem historyków oznacza, że w tym czasie zmarł^[7]. Po jego śmierci władzę nad księstwem Zahumla objął jego syn Ljutowid^[3].

Z uwagi na to że źródła greckie mówią w tym czasie jedynie o Stefanie Wojsławie jako o antagoniście Bizancjum w Serbii, zaś Pop Duklanin w swej relacji opowiada tylko o Dobrosławie, część uczonych utożsamia obydwu władców przyjmując, że Duklanin myli się co do imienia władcy Dukli^[8]

• Ch. Cawley: Medieval Lands. Foundation for Medieval Genealogy, 2006–2007. Brak numerów stron w książce
• John Fine: The Early Medieval Balkans. Warszawa: The University of Michigan Press, 1991. ISBN 0-472-08149-7. Brak numerów stron w książce
• T. Wasilewski: Historia Jugosławii do XVIII wieku. W: W. Felczak, T. Wasilewski: Historia Jugosławii. Wrocław: Ossolineum, 1985. ISBN 83-04-01638-9. Brak numerów stron w książce
• G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2008. ISBN 978-83-01-15268-0. Brak numerów stron w książce
• L. Podhorodecki: Jugosławia. Zarys dziejów. Warszawa: Książka i Wiedza, 1979. Brak numerów stron w książce