Sucha Góra (Bytom) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sucha Góra
	Dzielnica Bytomia
	; Park Grota na Suchej Górze
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Bytom
Data założenia	XVIII wiek
W granicach Bytomia	1975
SIMC	0938858
Powierzchnia	5,07 km²
Wysokość	314–346 m n.p.m.
Populacja (2018); • liczba ludności	; 3704
• gęstość	731 os./km²
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	41-935
Tablice rejestracyjne	SY
	Położenie na mapie Bytomia;
	50°24′12,00″N 18°52′19,82″E/50,403333 18,872172
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sucha Góra (niem. Trockenberg) – miejscowość, będąca częścią miasta Bytomia, przyłączona do Bytomia w 1975. Została założona w 1778 jako kolonia Piekar Rudnych na południowym stoku Suchej Góry (jednego ze wzniesień Garbu Tarnogórskiego). W latach 1822–1951 Sucha Góra była samodzielną gminą, w latach 1954–1972 gromadą, zaś w latach 1973–1975 dzielnicą Radzionkowa^[3].

Nazwa

Nazwa Sucha Góra jest przeniesiona z nazwy góry na kolonię, która stała się samodzielną gminą, a następnie częścią Bytomia. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Suchogóra, oraz nazwą niemiecką Trockenberg^[4].

Historia

Sucha Góra pierwotnie była kolonią pobliskich Piekar Rudnych, przekształconą w XIX wieku w samodzielną wieś. Już od XIII wieku prowadzono tu wydobycie rudy żelaza i galeny. Po wyczerpaniu się zasobów galeny w połowie XVIII wieku rozpoczęto eksploatację złóż galmanu, który wydobywano do początku XX wieku. W roku 1889 uruchomiono w Bobrownikach (w sąsiedztwie Suchej Góry) kopalnię dolomitu „Blachówka”. Miejscowość miała typowo górniczy charakter, ale wydobywano tu rudy metali i dolomit, a nie węgiel kamienny.

Po plebiscycie na Górnym Śląsku Sucha Góra znalazła się w granicach Polski.

W miejscowości istnieje klub sportowy – Czarni Sucha Góra, który został założony w 1920 roku.

Na szczycie Suchej Góry znajdował się główny pruski punkt triangulacyjny.

Topografia i kolonie tworzące Suchą Górę

Centrum Suchej Góry znajduje się dziś przy skrzyżowaniu ul. Strzelców Bytomskich, Niepodległości i 9 Maja. Pierwotnie zabudowa Suchej Góry rozciągała się od obecnych ulic Niepodległości i 9 Maja (gdzie przy obecnej ul. Strzelców Bytomskich stał krzyż, upamiętniający południową granicę pierwotnej kolonii), aż do ulic Holeczków i Kawki, które stanowiły granicę z Bobrownikami. Stąd zabudowania po zachodniej (lewej) stronie tych ulic do lat 70. XX wieku, łącznie z budynkiem dawnej dyrekcji Zakładów Dolomitowych, znajdowały się w Bobrownikach.

Sucha Góra posiadała od końca XIX wieku mały plac targowy przy obecnej poczcie, będący poszerzeniem obecnej ul. Strzelców Bytomskich,

Na obszarze Suchej Góry powstały dwie kolonie, a w jej pobliżu, w Bobrownikach dwie następne oraz nowe osiedle, które ostatecznie weszły w skład obecnej miejscowości:

Ruda (niem. Ruda) – kolonia Suchej Góry, położona w okolicy północnej części ul. Wyszyńskiego; założona w końcu XIX wieku przy skrzyżowaniach obecnych ulic: Wyszyńskiego z 9 Maja i Kadłubka, rozrośnięta w kierunku wschodnim o ul. Kadłubka i północnym o ulice Kokota, Obrońców Westerplatte i Miłą;
Malok (niem. Kolonie Malok) – kolonia Suchej Góry, położona w okolicy środkowej i południowej części ul. Wyszyńskiego; założona na początku XX wieku przy obecnej ul. Wyszyńskiego (posesje 33-39), na północ od skrzyżowania z ul. Galmanową, później rozrosła się na południe, wzdłuż ul. Wyszyńskiego oraz na zachód o ulice: Herdy, Korczaka, Jaskółki i Skargi;
Lazarówka (niem. Lazarowka) – kolonia Bobrownik, położona pierwotnie w środkowej części obecnej ul. Lazarówka, na zachód od skrzyżowania z ul. Holeczków, rozrośnięta o zachodnią część ul. Lazarówka;
Blachówka (niem. Blechowka) – kolonia Bobrownik, położona przy obecnej ul. Blachówka, rozrośnięta o ul. Polną oraz przyległy odcinek ul. Władysława Łokietka w stronę Stolarzowic i sąsiednie ulice: Wiejską, Malinową i Jagodową;
Segiet – współczesne osiedle deweloperskie położone przy ul. Segiet, na dawnym terytorium Bobrownik, między Blachówką a Lazarówką.

Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku zabudowania Rudy połączyły się z Malokiem i odtąd na mapach obie kolonie są oznaczane wspólnie jako Ruda.

Obecnie wszystkie wymienione kolonie wraz z Suchą Górą tworzą jedną część miasta Bytom. Prawie połowę obszaru miejscowości stanowi Las Segiecki z rezerwatem przyrody „Segiet”.

Kalendarium

1778: na polach Piekar Rudnych powstała kolonia fryderycjańska Trockenberg = Sucha Góra
1822: Sucha Góra została samodzielną gminą
1867: Sucha Góra liczyła 956 mieszkańców
1874: w Suchej Górze otwarto szkołę podstawową
1896: przy głównym skrzyżowaniu z szosą bytomską powstała kapliczka ufundowana przez mieszkańców Suchej Góry i karczmarza Jakobowitza, jako przebłaganie za upijanie suchogórzan
1902: w Suchej Górze powstała ochotnicza straż pożarna
1904: Sucha Góra została podłączona do wodociągu z szybu „Adolf”
1920: powstał Klub Sportowy „Czarrni” Sucha Góra
1945: do Suchej Góry i okolicznych miejscowości wkroczyła Armia Czerwona, mordy i prześladowania ludności niemieckojęzycznej
1959: poświęcony został długo oczekiwany kościół na Suchej Górze
1972: Sucha Góra została przyłączona do Radzionkowa
1975: Sucha Góra jako dzielnica Radzionkowa została przyłączona wraz z całym Radzionkowem do Bytomia
2005: suchogórski Klub Sportowy „Budowlani” powrócił do dawnej nazwy „Czarni”
2012: odsłonięcie na suchogórskim cmentarzu płyty upamiętniającej ofiary tragedii górnośląskiej 1945–1948
2012: ustanowienie Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego „Suchogórski Labirynt Skalny”

Zabytki i miejsca historyczne

neogotycka kaplica,
kamienice oraz inne zabudowania przy ul. Strzelców Bytomskich i ul. 9 maja,
dawny kamieniołom dolomitu,
betonowy krzyż przy ul. Strzelców Bytomskich z 1890 roku,
pruski punkt triangulacyjny Sucha Góra (niem. Trockenberg) z 1852 roku.

Atrakcje turystyczne

„Dolomity Sportowa Dolina” – całoroczne centrum sportowo-rekreacyjne w wyrobisku nieczynnej kopalni dolomitu Blachówka
rezerwat leśny „Segiet” (buczyna)
Park Grota

Przypisy

↑ Michał Brzezinka, Wojciech Brol: Prognoza oddziaływania na środowisko projektu strategii rozwoju miasta Bytom 2020+. Bytom: 2014-07, s. 50.
↑ http://44mpa.pl/wp-content/uploads/2018/10/BYTOM_MPA_dokument.pdf
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327
↑ Knie 1830 ↓, s. 788.

Bibliografia

Johann GeorgJ.G. Knie Johann GeorgJ.G., Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 (niem.).
Józef Knosała: Parafia Radzionkowska. Jej dawniejsze i dzisiejsze stosunki. Katowice 1926.
Jarosław A. Krawczyk, Marek Minas, Przemysław Nadolski, Piotr Tyczka, Jarosław Wroński: Radzionków i Sucha Góra 90 lat temu. Radzionków 2001.
Hans Szymanski: Trockenberg. Radzionkau: Druck von A. Frank, 1912.
Hans Szymanski: Merkblatt von Radzionkau O.S. Radzionkau: Druck u. Verlag von A. Frank, 1912.

Linki zewnętrzne

Strona WWW Suchej Góry – Suchogórskie Towarzystwo Społeczne. suchagora.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-01)].
Rezerwat buków „Segiet”. interpc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-11)].
https://geodezjapolska.pl/topics/view/108/slaskie-greenwich-czyli-przywrocic-blask-suchej-gorze

[Brzezinka2014-s50-1] Michał Brzezinka, Wojciech Brol: Prognoza oddziaływania na środowisko projektu strategii rozwoju miasta Bytom 2020+. Bytom: 2014-07, s. 50.

[2] ttp://44mpa.pl/wp-content/uploads/2018/10/BYTOM_MPA_dokument.pdf

[3] Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327

[CITEREFKnie1830788-4] Knie 1830 ↓, s. 788.

[1]

[2]

[3]

[4]