Szczoteczka (anatomia owadów) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Odnóże samicy z zadrzechniowatych z widoczną szczoteczką na goleni.
Metasoma Megachile fultoni ze szczoteczką brzuszną, typową dla brzuchozbieraczek

Szczoteczka[1][2][3], szczotka[4][3], skopa[5] (łac. scopa, l.mn. scopae) – grupa zmodyfikowanych włosków spotykana na ciele samic niektórych pszczół[6][7].

Szczoteczki składają się z włosków służących przenoszeniu pokarmu (pyłku, czasem również nektaru i olejków roślinnych[8]) do gniazda. U większości gatunków występują tylko na odnóżach tylnej pary, ale u niepasożytniczych miesierkowatych znajdują się ona na sternitach metasomy (odwłoka), a u niektórych lepiarkowatych i smuklikowatych zarówno na tylnych odnóżach jak i spodzie metasomy[6]. Pszczoły ze szczoteczkami na spodzie odwłoka określa się jako brzuchozbieraczki[1], te zbierające pyłek na nogach jako nogozbieraczki[9]. U długojęzyczkowatych (Euglossini), melipon, trzmieli i rodzaju Apis zamiast szczoteczki na powierzchni goleni znajduje się struktura zwana koszyczkiem[4], stanowiąca część aparatu pyłkozbiorczego[6][10] (urządzenia koszyczkowego[1]).

Szczoteczki nie występują u samotek (Hylaeus), Euryglossinae, kleptopasożytów i pasożytów gniazdowych z różnych rodzin oraz u królowych wysoce eusocjalnych przedstawicieli pszczół właściwych[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Józef Banaszak: Rząd: błonkówki — Hymenoptera. W: Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 312.
  2. ↑ M Dylewska, Pszczołowate - Apidae. Podrodzina - Andreninae. Klucze do oznaczania owadów Polski, cz. XXIV, z. 68d, Toruń 2000.
  3. ↑ a b Waldemar Celary, Pszczoły dziko żyjące (Hymenoptera: Appoidea: Apiformes)- klucz do rozpoznawania rodzin i rodzajów pszczół wraz z ich charakterystyką, Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego, 2015, ISBN 978-83-63113-15-5, OCLC 1228833346 [dostęp 2022-04-04].
  4. ↑ a b T. Pawlikowski, W. Celary, Pszczołowate - Apidae. Wstęp i podrodzina lepiarkowate - Colletinae. Klucze do oznaczania owadów Polski, cz. XXIV, z. 68a, Toruń 2003.
  5. ↑ Yury A. Pesenko, Józef Banaszak, Tomasz Cierzniak: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXVI Błonkówki — Hymenoptera. Zeszyt 68b. Pszczołowate — Apidae. Podrodzina: smuklikowate — Halictinae. Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 2002.
  6. ↑ a b c d Charles Duncan Michener: The Bees of the World. Baltimore, London: Johns Hopkins University Press, 2000, s. 52.
  7. ↑ Armand R. Maggenti, Scott Lyell Gardner: Online Dictionary of Invertebrate Zoology. 2005, s. 809.
  8. ↑ Waldemar Celary, A comparative study on the biology of Macropis fulvipes (Fabricius, 1804) and Macropis europea Warncke, 1973 (Hymenoptera: Apoidea: Melittidae), 2004, OCLC 998707754 [dostęp 2022-04-03].
  9. ↑ Marek W Kozłowski, Samotne kuzynki [online], Pasieka24 - portal dla pszczelarzy z pasją [dostęp 2022-04-04] (pol.).
  10. ↑ Tadeusz Pawlikowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXVI Błonkówki — Hymenoptera. Zeszyt 68h. Pszczołowate — Apidae. Podrodzina: Apinae. Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Oficyna Wydawnicza Turpress, 1996.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szczoteczka_(anatomia_owadów)&oldid=73559813”