Tarczowcowate – Wikipedia, wolna encyklopedia

Tarczowcowate
	Gerrhosauridae
	Fitzinger, 1843
	; Przedstawiciel rodziny – tarczowiec ryjący (Broadleysaurus major)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Gromada	zauropsydy
Rząd	łuskonośne
Nadrodzina	Scincomorpha
Rodzina	tarczowcowate
	Typ nomenklatoryczny
	Gerrhosaurus Wiegmann, 1828
Synonimy
	Gerrhosauri Fitzinger, 1843; Gerrhosaurinae Fitzinger, 1843;
	Gerrhosauri Fitzinger, 1843; Gerrhosaurinae Fitzinger, 1843;
Podrodziny
	2 podrodziny – zobacz opis w tekście
	2 podrodziny – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tarczowcowate^[2], jaszczurki tarczowate (Gerrhosauridae) – rodzina jaszczurek z nadrodziny Scincomorpha w rzędzie łuskonośnych (Squamata). Obejmuje prawie 40 gatunków zgrupowanych w dwóch podrodzinach i 7 rodzajach^[3]^[4]^[5]. Dawniej często zaliczana jako podrodzina Gerrhosaurinae do szyszkowcowatych (Cordylidae)^[5]^[6].

Zasięg występowania

Afryka Subsaharyjska wraz z Madagaskarem^[5].

Charakterystyka

Długość bez ogona od 5–7 cm u Cordylosaurus i Tetradactylus do 30 cm (Matobosaurus validus), maksymalna długość całkowita do 70 cm. Charakterystyczną cechą tej rodziny jest występowanie na głowie dużej rogowej tarczki zrośniętej z czaszką. Ubarwione na ogół kolorowo. Ogon długi podlegający autotomii. Język pokryty łuskowatymi brodawkami. Na ciele wzdłużne boczne fałdy skórne od karku do nasady tylnych kończyn. Łuski grube bez kolców ułożone w regularne poprzeczne pierścienie podobnie jak jaszczurki pierścieniowate, tworzą rodzaj sztywnego pancerza. Niektóre gatunki mają zredukowaną liczbę palców. Jeden gatunek nie ma w ogóle przednich kończyn.

Ekologia

Zamieszkują sawanny, tereny krzewiaste, obrzeża wilgotnych lasów tropikalnych. Są owadożerne, nieliczne gatunki są wszystkożerne. Prowadzą naziemny tryb życia, niektóre wygrzebują sobie w ziemi kryjówki. Są jajorodne, w złożeniu 2–6 jaj.

Systematyka

Do rodziny należą następujące podrodziny^[3]^[4]:

Gerrhosaurinae Fitzinger, 1843
Zonosaurinae Lang, 1991

Przypisy

↑ ^a ^b L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Vindobonae: Braumüller et Seidel, 1843, s. 21. (łac.).
↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 383. ISBN 83-01-14344-4.
↑ ^a ^b P. Uetz & J. Hallermann: Higher taxa: Gerrhosaurinae. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-25]. (ang.).
↑ ^a ^b P. Uetz & J. Hallermann: Higher taxa: Zonosaurinae. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c R.R. Midtgaard R.R., Family Gerrhosauridae, [w:] RepFocus [online] [dostęp 2024-01-25] (ang.).
↑ Hanna Dobrowolska: Gady. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981. ISBN 83-01-00957-8.

Bibliografia

Włodzimierz Juszczyk: Gady i płazy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986. ISBN 83-214-0464-2.
Family Gerrhosauridae (Plated Lizards). J. Craig Venter Institute. [dostęp 2008-11-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 czerwca 2010)]. (ang.).
Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 383. ISBN 83-01-14344-4.

[fit-1] L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Vindobonae: Braumüller et Seidel, 1843, s. 21. (łac.).

[pwn-2] Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 383. ISBN 83-01-14344-4.

[rd1-3] P. Uetz & J. Hallermann: Higher taxa: Gerrhosaurinae. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-25]. (ang.).

[rd2-4] P. Uetz & J. Hallermann: Higher taxa: Zonosaurinae. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-25]. (ang.).

[repfocus-5] R.R. Midtgaard R.R., Family Gerrhosauridae, [w:] RepFocus [online] [dostęp 2024-01-25] (ang.).

[6] Hanna Dobrowolska: Gady. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981. ISBN 83-01-00957-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]