French
DeutschTojad mocny kosmaty – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | |
| Podgatunek | tojad mocny kosmaty |
| Nazwa systematyczna | |
| Aconitum firmum subsp. maninense (Skalický) Starm. Thaiszia 10: 125 2000-2001 publ. 2001[3] | |
Tojad mocny kosmaty (Aconitum firmum subsp. maninense) – podgatunek tojadu mocnego, rośliny należącej do rodziny jaskrowatych. Endemit Karpat Zachodnich. Występuje w Górach Strażowskich, Tatrach i Rowie Podtatrzańskim. W Polsce występuje w Tatrach nad Morskim Okiem, nad Rybim Potokiem, w Dolinie Pięciu Stawów, na Kobylarzu oraz w Rowie Podtatrzańskim między Murzasichlem a Małym Cichem[4][5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Łodyga
- Wzniesiona, osiąga wysokość do 150 cm[4].
- Liście
- 5-dzielne, złożone z szerokich odcinków[4].
- Kwiaty
- Kwiatostan znajdujący się na górnej części łodygi składa się z grona. Szypułki kwiatowe odstające, gruczołowato owłosione. Podkwiatki lancetowate. Działki kielicha niebieskie. Hełm półkulisty, 1,5 raza wyższy niż szerszy, gruczołowato owłosiony[4].
- Owoc
- Mieszek zawierający liczne drobne nasiona[4].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]- Rozwój
- Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do sierpnia. Liczba chromosomów 2n=32[4].
- Siedlisko
- Występuje w żyznej buczynie karpackiej Dentario galndulosae-Fagetum oraz w ziołoroślach górskich ze związku Adenostylion[5].
Zagrożenia i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Podgatunek umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin (2001 r.) w kategorii VU (narażony); 2014r.: w kategorii EN (zagrożony)[6] oraz na polskiej czerwonej liście w tej samej kategorii[7]. W Czerwonej Księdze Karpat Polskich posiada kategorię VU. Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-09-25] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2013-09-20].
- ↑ a b c d e f Mitka J. 2008. Tojad kosmaty. s. 66-67. W: Czerwona Księga Karpat Polskich, Kraków 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ a b Mitka J. 2001. Tojad maniński. s. 132-133. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001. ISBN 83-85444-85-8.
- ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone.. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.