Torboraki – Wikipedia, wolna encyklopedia

Torboraki

Peracarida
Calman, 1904
Bathyporeia elegans z rzędu obunogów
prosionek szorstki z rzędu równonogów
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	skorupiaki
Gromada	pancerzowce
Podgromada	pancerzowce właściwe
Nadrząd	torboraki
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Torboraki^[1] (Peracarida) – nadrząd skorupiaków z gromady pancerzowców i podgromady Eumalacostraca. Obejmuje około 40% opisanych gatunków skorupiaków klasyfikowanych do 12 rzędów. Są to na ogół niewielkie zwierzęta (w większości do 2 cm, wyjątkowo do 40 cm) zasiedlające zróżnicowane siedliska wodne i lądowe. Przechodzą rozwój prosty.

Grupa o różnorodnej budowie^[1]. Większość gatunków nie przekracza 2 cm^[2], ale Bathynomus giganteus osiąga ponad 40 cm^[3]. Jeden, rzadziej dwa lub trzy segmenty tułowia zrastają się z głową w głowotułów^[3][1], natomiast pozostałe segmenty tułowia tworzą pereion. Pierwsza para czułków zwykle z trójczłonowym protopoditem. Pomiędzy częścią trącą a gryzącą żuwaczek osadzona jest zwykle żuwka (lacinia mobilis), w postaci ruchomego wyrostka^[3]. Karapaks może być różnie wykształcony do całkiem zanikłego^[1], a jeśli jest obecny to nie zrasta się ze wszystkimi segmentami tułowiowymi^[3]. Charakterystyczną cechą samic torboraków jest występowanie, zwykle po brzusznej stronie ciała, torby lęgowej (marsupium). Otoczona jest ona przez dwie do siedmiu par oostegitów, będących endytami biodrowych członów odnóży tułowiowych^[3][1]. Oostegitów brak jedynie w rzędzie Thermosbaenacea, w którym torba lęgowa wykształcona jest po grzbietowej stronie ciała poprzez rozszerzenie karapaksu^[2].

Zasiedlają wody słone, słodkie i środowiska lądowe. Niektóre gatunki są ektopasożytami^[1]. Przechodzą rozwój wprost, ale w niektórych grupach osobniki świeżo wylęgnięte nie mają ostatniej pary odnóży i określane są jako postlarwa (manca)^[3].

Należy tu około 40% opisanych gatunków skorupiaków^[1]. Torboraki dzieli się na 12 rzędów^[4]:

• Amphipoda – obunogi
• Bochusacea
• Cumacea – pośródki
• Isopoda – równonogi
• Lophogastrida
• Mictacea
• Mysida
• † Pygocephalomorpha
• Spelaeogriphacea
• Stygiomysida
• Tanaidacea – kleszczugi, odsiężnice
• Thermosbaenacea

Część systematyków łączy Mysida i Lophogastrida w jeden rząd: lasonogów (Mysidiacea)^[3]. W systemie Ahyong i innych z 2011 roku przedstawicieli Stygiomysida włączano do rzędu Mysida^[5]. Część autorów wyłącza z torboraków rząd Thermosbaenacea, umieszczając go we własnym nadrzędzie Pancarida^[3][2].