Trzciniak mariański – Wikipedia, wolna encyklopedia

Trzciniak mariański
Acrocephalus yamashinae[1]
(Taka-Tsukasa, 1931)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

trzciniaki

Rodzaj

Acrocephalus

Gatunek

trzciniak mariański

Synonimy
  • Conopoderas yamashinae Taka-Tsukasa, 1931
  • Acrocephalus luscinius yamashinae (Taka-Tsukasa, 1931)[1]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Trzciniak mariański[3] (Acrocephalus yamashinae) – gatunek małego ptaka z rodziny trzciniaków (Acrocephalidae). Był endemitem wyspy Pagan (Mariany). Po raz ostatni odnotowany w latach 70. XX wieku. Poszukiwania w 1981 i w latach późniejszych zakończyły się fiaskiem; gatunek uznano za wymarły.

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy gatunek opisał Nobusuke Takatsukasa w 1931[4]. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Conopoderas yamashinae[5]. Obecnie (2021) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza go jako odrębny gatunek w rodzaju Acrocephalus[6]. Dawniej klasyfikowany był jako jeden gatunek wraz z trzciniakami: słowiczym (A. luscinius), brunatnym (A. nijoi) i polinezyjskim (A. astrolabii), jednak za ich odrębną klasyfikacją przemawiają badania genetyczne[7][8].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała wynosiła blisko 17 cm[9], masa ciała dla 9 osobników: 24–28 g. Wymiary dla 13 samców i 6 samic: długość skrzydła samców 75–80 mm, samic 73–77 mm; długość ogona samców 65–67 mm, samic 60–65 mm; długość górnej krawędzi dzioba u samców i samic 20–22 mm[10]. Trzciniaki mariańskie przypominały trzciniaki słowicze, wyróżniało je jednak bardziej matowe i brązowe upierzenie. Grzbiet miał mniej rdzawooliwkową barwę, ogon był mniej zaokrąglony (bardziej prostokątnie zakończony). Dziób krótszy, mocniej zagięty[9].

Zasięg

[edytuj | edytuj kod]

Trzciniak mariański był endemitem wyspy Pagan (Mariany, Mikronezja). Przedstawiciele gatunku zamieszkiwali wody słodkie i nadbrzeżną roślinność[11].

Status

[edytuj | edytuj kod]

IUCN uznaje trzciniaka mariańskiego za gatunek wymarły (EX, Extinct). Klasyfikację jako osobny gatunek otrzymał w 2016[11]. W latach 60. XX wieku populacja trzciniaków mariańskich była już znacznie zredukowana. Ostatni raz odnotowano te ptaki w latach 70. XX wieku. W 1981 były już na pewno wymarłe; poszukiwania w terenie nie przyniosły rezultatu[9], ponadto tamtego roku miał miejsce wybuch wulkanu. Wcześniej do wymierania tych trzciniaków przyczyniało się niszczenie środowiska ich życia poprzez osuszanie podmokłych terenów i wypas bydła niszczącego rdzenną roślinność[9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Acrocephalus yamashinae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Acrocephalus yamashinae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Acrocephalidae Salvin, 1882 - trzciniaki - Brush, reed and swamp warblers (wersja: 2021-06-30). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-16].
  4. Nobusuke Takatsukasa. パラオ及びマリアナ群島に産する數種の新しき鳥 / Several new species of birds from Palau and the Mariana Islands. „Dbutsugaku zasshi”. 43, s. 485, 1931. (ang. • jap.). 
  5. Pagan Reed-warbler (Acrocephalus yamashinae). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-10-28].
  6. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-12-16]. (ang.).
  7. Cibois, A., Beadell, J.S., Graves, G.R., Pasquet, É., Slikas, B., Sonsthagen, S.A., Thibault, J.-C. & Fleischer, R.C.. Charting the course of reed-warblers across the Pacific islands. „Journal of Biogeography”. 38 (10), s. 1963–1975, 2011. DOI: 10.1111/j.1365-2699.2011.02542.x. 
  8. Saitoh, T., Cibois, A., Kobayashi, S., Pasquet, É. & Thibault, J.-C.. The complex systematics of the Acrocephalus of the Mariana Islands, western Pacific. „Emu”. 112 (4), s. 343–349, 2012. DOI: 10.1071/MU12012. 
  9. a b c d Julian P. Hume: Extinct Birds. Bloomsbury Publishing, 2017, s. 294. ISBN 978-1-4729-3745-2.
  10. Peter Kennerley, David Pearson: Reed and Bush Warblers. A&C Black, 2010, s. 459.
  11. a b Pagan Reed-warbler Acrocephalus yamashinae. BirdLife International. [dostęp 2017-10-27].