Tycjan – Wikipedia, wolna encyklopedia

Tycjan
	; Autoportret z 1566
Imię i nazwisko	Tiziano Vecelli
Data i miejsce urodzenia	ok. 1488–1490 ; Pieve di Cadore
Data i miejsce śmierci	27 sierpnia 1576 ; Wenecja
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	malarstwo renesansowe
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Tycjan, właśc. Tiziano Vecelli lub Vecellio (ur. ok. 1488–1490^[a] w Pieve di Cadore, zm. 27 sierpnia 1576 w Wenecji) – włoski malarz, czołowy przedstawiciel szkoły weneckiej włoskiego malarstwa renesansowego. Uczeń Giovanniego Belliniego oraz Giorgiona.

Od imienia artysty wywodzi się słowo tycjanowski używane na określenie koloru rudopomarańczowego, często wykorzystywanego w obrazach.

Okres nauki

Urodził się w rodzinie kapitana Gregorio Vecellia. W wieku dziesięciu lat został wysłany razem ze swoim bratem Franceskiem w celu rozwijania zdolności artystycznych do stryja Antonio Vecellego mieszkającego w Wenecji. Młody Tycjan najpierw praktykował u Sebastiana Zuccato specjalizującego się w mozaice, następnie u Gentile Belliniego aby ostatecznie pobierać nauki od Giovanniego Belliniego, twórcy tzw. weneckiej szkoły malarskiej. W warsztacie Belliniego poznał Giorgiona, uznanego już malarza weneckiego. Wpływ Giorgiona widoczny jest we wczesnych dziełach Tycjana. W roku 1508 obaj artyści otrzymali zlecenie ozdobienia gmachu Fondaco dei Tedeschi (domu handlowego kupców niemieckich). Tycjan pokrył malowidłami ściany od strony lądu, natomiast Giorgione od strony Wielkiego Kanału Weneckiego. W roku 1510 Tycjan wyjechał do Padwy, gdzie ozdobił Scuola del Santo trzema freskami przedstawiającymi sceny z życia św. Antoniego. Około roku 1512 powrócił do Wenecji, gdzie w 1516 po śmierci Giovanniego Belliniego objął funkcję państwowego malarza Republiki Weneckiej.

Od 1534 był nadwornym malarzem Karola V i Filipa II. W latach 1545–1546 pracował w Rzymie, dla papieża Pawła III. W okresie 1550–1551 przebywał na dworze cesarskim w Augsburgu. Począwszy od 1556 r. realizował zamówienia Filipa II. Obrazy wysyłane drogą morską ozdobiły rezydencje królewskie w Madrycie i okolicach (Alkazar w Madrycie, Eskurial, El Pardo, Valsaín i Aranjuez)

Prace malarskie

We wczesnych swych dziełach pozostawał pod wpływem Giorgiona. Późniejsze płótna wykazują wpływy Palmy il Vecchio, co odzwierciedla się przede wszystkim w kompozycjach Sacra Conversazione, których kilka odnaleźć można w muzeach w Dreźnie, Londynie, w Madrycie, Wiedniu. W latach 1512–1515 powstają takie arcydzieła jak: Amore sacro e profano (Rzym, Borghese), Grosz czynszowy (Drezno) i Trzy epoki życia (Londyn); przejawia się w nich wykształcony już tycjanowski typ piękności kobiecej, pełne nastroju tła krajobrazowe i charakterystyczna harmonia barw. Dalszy etap rozwoju artystycznego Tycjana cechuje się wzmożeniem ruchu w kompozycjach, przeważnie wielofigurowych, przy czym jednak osiąga punkt szczytowy zrównoważenia, do jakiego dążyła sztuka renesansowa. Należą tutaj: Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny (1518, Wenecja), Bachanalia (ok. 1520, Madryt) i Madonna rodziny Pesaro (ok. 1529, Wenecja). W latach 1530–1550 zaznacza się stonowanie kolorytu Tycjana (Wniebowzięcie NMP, 1540 r. w Weronie, Ecce homo z 1543 w Wiedniu), ostatni, zaś okres jest okresem impresjonistycznej niemal swobody i szerokości traktowania, w połączeniu z silnym światłocieniem (Męczeństwo Świętego Wawrzyńca z 1565 roku), kościół jezuitów w Wenecji, Zwiastowanie z ok. 1567, także w San Salvatore, Koronowanie cierniem w Monachium z ok. 1570 roku. Ważną częścią twórczości Tycjana są jego dzieła o tematach mitologicznych, spośród nich zaś obrazy Wenus przyniosły mu sławę najznakomitszego malarza aktów (Wenus (1527) i Wenus i Amor z ok. 1546-1548, oba w Wenecji, 2 inne z Madrytu i Berlina). Akty te są przypuszczalnie portretami dam z arystokracji włoskiej (np. Wenus z Uffizi jest portretem Leonory z Urbino). Portretów dopatrują się też w postaciach alegorycznych, jak Flora (ok. 1515-1516, Florencja), Vanitas, ok. 1528, Monachium, Wenus w futrze (1515, Petersburg). Sławne są także portrety Tycjana, głównie męskie, pełne doskonałej charakterystyki. Najsławniejsze z nich: Mężczyzna z rękawiczką (Paryż), Ariosto (Londyn), Federigo Gonzaga (Madryt, ok. 1523), Autoportret, Portret Karola V z psem i Portret konny Karola V. Duchowym związkiem między przedstawianymi osobami odznaczają się portrety zbiorowe (Papież Paweł III ze swymi nepotami 1545, Neapol, „Generał del Vasto przemawiający do swych wojsk 1541, Madryt). Działalność Tycjana jest przełomowa również na polu krajobrazu, który użyty w obrazach jako tło, stwarza potęgę ich nastroju, np. w Noli me tangere (1512, Londyn), Święty Hieronim (Luwr). Prócz tego wymienić należy Krajobraz z owcami (ok. 1534, Londyn) i rysunki. Znaczenie Tycjana dla malarstwa odpowiada znaczeniu Michała Anioła dla rzeźby, jest niedoścignionym wzorem czystego malarstwa dla każdej epoki i każdego stylu, które po nim nastąpiły. Wpływ jego, widoczny nawet u Rubensa, Antoon van Dycka i Velazqueza, trwa nieprzerwanie po dziś dzień. Tycjan był kolorystą, operował początkowo tonacją ciepłą, z czasem zwrócił się ku chłodnym zestawieniom błękitów i żółcieni. Tematyką płócien Tycjana, jak zresztą również większości ówczesnych malarzy, były sceny religijne i mitologiczne oraz alegorie. Tworzył też portrety, na których przedstawione postacie wyglądają, jakby zanurzone były w półmroku (m.in. portret cesarza Karola V).

Twórczość

Obrazy zapoczątkowane lub stworzone wraz z Giorgionem

Madonna z Dzieciątkiem – ok. 1508 olej na desce 45,7 × 55,9 cm, Metropolitan Museum of Art Waszyngton
Śpiąca Wenus – ok. 1508 – 1510, wraz z Giorgione Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie, Drezno
Koncert wiejski – 1509, olej na desce 110 × 138 cm, Luwr

Obrazy Tycjana^[b]

Do roku 1516

Tytuł obrazu	Rok powstania	Metoda	Wielkość	Miejsce przechowywania
Święty Piotr z papieżem Aleksandrem VI i biskupem Jacopem Pesaro	ok. 1510	olej na płótnie	145 × 183 cm	Antwerpia
Madonna z Dzieciątkiem, świętym Antonim z Padwy i Rochem	ok. 1510	olej na płótnie	92 × 133 cm	Madryt, Prado
Madonna z Dzieciątkiem *	ok. 1511	olej na płótnie	45,7 × 55,9 cm	Nowy Jork, Metropolitan Museum of Art
Cudowne uzdrowienie nogi *	ok. 1511	olej na płótnie	340 × 207 cm	Padwa, Scuola del Santo
Portret mężczyzny (Ariosto)	ok. 1510 – 1511	olej na płótnie	81,2 × 66,3 cm	National Gallery w Londynie
Cud świętego Antoniego	1511	fresk	320 × 315 cm	Padwa, Scuola del Santo
Portret kobiety (La Schiavona)	ok. 1511	olej na płótnie	118 × 97 cm	National Gallery w Londynie
Św. Marek w otoczeniu św. Kosmy, Damiana, Rocha i Sebastiana	ok. 1510 – 1511	olej na drewnie	230 × 119 cm	Wenecja, Santa Maria della Salute
Noli me tangere	ok. 1511 – 1512	olej na płótnie	107 × 90 cm	National Gallery w Londynie
Koncert	1510	olej na drewnie	109 × 123 cm	Florencja, Galleria Palatina
Dwaj młodzieńcy w krajobrazie*		rysunek piórem		Wiedeń, Albertina
Zazdrosny mąż*	1511	fresk	320 × 315 cm	Padwa, Scula del Santo
Salome z głową Jana Chrzciciela	1512 – 1515	olej na płótnie		Rzym, Galleria Doria
Alegoria życia ludzkiego (Trzy okresy życia)	1512	olej na płótnie	106 × 182 cm	Edynburg, National Gallery of Scotland
Chrzest Chrystusa	ok. 1512	olej na płótnie	115 × 80 cm	Rzym Pinacoteca Capitolina
Madonna cygańska (Madonna z Dzieciątkiem) –	1512 – 1513	olej na płótnie	65,8 × 83,8 cm	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Madonna z Dzieciątkiem i z Św. Katarzyną, Dominikiem i donatorem *	1512 – 1516	olej na płótnie		Parma, Fundacja Magnani-Rocca
Święta rodzina z donatorem	ok. 1513 – 1514	olej na płótnie		Stara Pinakoteka, Monachium
Młoda kobieta podczas toalety	ok. 1514 – 1515	olej na płótnie	96 × 76 cm	Paryż, Luwr
Flora	ok. 1515	olej na płótnie	79 × 63 cm	Florencja, Galeria Uffizi
Święta Rodzina z modlącym się pasterzem	ok. 1515	olej na płótnie	99 × 137 cm	National Gallery w Londynie
Miłość niebiańska i miłość ziemska	1515 – 1516	olej na płótnie		Rzym, Galeria Borghese
Portret kobiety	ok. 1515 – 1516	olej na drewnie	64 × 51 cm	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Tarkwiusz i Lukrecja	1515 – 1516	olej na drewnie	84 × 68 cm	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Ludovico Ariosto	1516	olej na płótnie	59,5 × 45,5 m	Indianapolis John Herron Art Institute
Grosz czynszowy	ok. 1516 – 1518	olej na drewnie	75 × 56 cm	Drezno Gemäldegalerie
Vanity *	1516	olej na płótnie	97 × 81,2 cm	Monachium, Stara Pinakoteka
Madonna z czereśniami	1516 – 1518	olej na płótnie	81 × 99,5 cm	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Assunta	1516 – 1518	olej na drewnie	690 × 360 cm	Wenecja, Santa Maria Gloriosa dei Frari

Od roku 1517 do 1539

Tytuł obrazu	Rok powstania	Metoda	Wielkość	Miejsce przechowywania
Święto Wenery	1518	olej na płótnie	172 × 175 cm	Prado
Bachanalie	1518 – 1519	olej na płótnie	175 × 193 cm	Prado
Adoracja Dzieciątka ze świętymi	ok. 1519	olej na płótnie	100 × 137 cm	Monachium, Stara Pinakoteka
Zwiastowanie	ok. 1519 – 1520	olej na drewnie	199 × 176 cm	Treviso, Kaplica Malchiostro
Madonna z Dzieciątkiem i świętymi	1520	olej na drewnie	313 × 215 cm	Ankona, Museo Civoco
Madonna z Dzieciątkiem i świętym Janem Chrzcicielem	1520	olej na drewnie		Fort Worth, Kimbell Art Museum
Święty Sebastian *	1520-1522	olej na desce	170 × 65 cm	San Nazzaro e Celso
Nazariusz i Celsus *	1520-1522	olej na płycie	170 × 65 cm	San Nazzaro e Celso
Bachus i Ariadna	1520 – 1523	olej na płótnie	176,5 × 191 cm	National Gallery w Londynie
Federico II Gonzaga	ok. 1523	olej na drewnie	125 × 99 cm	Prado
Święty Krzysztof	ok. 1523	fresk	300 × 179 cm	Pałac Dożów
Mężczyzna z rękawiczką	1520	olej na płótnie		Luwr
Lukrecja	ok. 1523			Hampton Court, Royal Collection
Portret Vincenzo Mosti	ok. 1523 – 1525	olej na płótnie obraz przeniesiony z drewna na płótno	85 × 66 cm	Palazzo Pitti
Madonna rodziny Pesaro	1519 – 1526	olej na płótnie	478 × 268 cm	Wenecja, Santa Maria Gloriosa dei Frari
Wenus Anadiomene	ok. 1525 (1520)	olej na płótnie	76 × 57 cm	National Gallery of Scotland
Alfonso I d’Este	ok. 1525 – 1528	olej na płótnie	127 × 99 cm	Metropolitan Museum of Art
Złożenie do grobu	1525,	olej na płótnie	148 × 225 cm	Luwr
Portret mężczyzny z 1528	1528	olej na płótnie	106 × 96,5 cm	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Madonna z Dzieciątkiem, św. Katarzyną i św. Janem	1530	olej na płótnie		National Gallery w Londynie
Madonna z królikiem	1530	olej na płótnie	71 × 87 cm	Paryż
Alegoria Alfonsa d'Avalos	ok. 1530 – 1532	olej na płótnie	345 × 775 cm	Gallerie dell’Accademia
Krajobraz z trzodą	1530	olej na płótnie		Pałac Buckingham
Maria Magdalena	1531 – 1535	olej na drewnie	85 × 68 cm	Palazzo Pitti
Dziewczyna w futrze	1534	olej na płótnie	95 × 63 cm	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Izabela d’Este	1534 – 1536	olej na płótnie	102 × 64 cm	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Portret Karola V z psem	1533	olej na płótnie	192 × 111 cm	Prado
Portret kobiety (La Bella)	1536	olej na płótnie	89 × 75,5 cm	Palazzo Pitti
Prezentacja Marii w świątyni	1534 – 1538	olej na płótnie	335 × 775 cm	Gallerie dell’Accademia
Zwiastowanie*	1535	olej na płótnie		Scuola Grande di San Rocco
Francesco Maria della Rovere, książę Urbino	1536 – 1538	olej na płótnie	345 × 775 cm	Galeria Uffizi
Mężczyzna z sokołem	ok. 1537	olej na płótnie	109 × 94 cm	Omaha, Joslyn Art Museum
Portret Eleonory Gonzaga	1538	olej na płótnie	114 × 102,2 cm	Galeria Uffizi
Wenus z Urbino	1538	olej na płótnie	119 × 165 cm	Galeria Uffizi
Franciszek I	1538	olej na płótnie		Luwr

Od roku 1540 do 1549

Tytuł obrazu	Rok powstania	Metoda	Wielkość	Miejsce przechowywania
Wenus z Pardo	1540 – 1542	olej na płótnie	196 × 386 cm	Paryż, Luwr
Mowa Alfonsa d'Avalos	ok. 1540	olej na płótnie	223 × 165 cm	Madryt, Prado
Kardynał Pietro Bembo *	ok. 1540	olej na płótnie	94,5 × 76,5 cm	Samuel H. Kress Collection
Św. Jan Chrzciciel*	1540	olej na płótnie	201 × 134 cm	Wenecja, Gallerie dell’Accademia
Clarice Strozzi	1542	olej na płótnie	115 × 98 cm	Berlin, Gemäldegalerie
Ecce homo	1543	olej na płótnie	242 × 361 cm	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Portret papieża Pawła III z odkrytą głową	1543	olej na płótnie	106 × 85 cm	Neapol, Museo di Capodimonte
Portret młodego Anglika	1540 – 1545	olej na płótnie	111 × 96,8 cm	Florencja, Galleria Palatina – Pallazzo Pitti
Portret Ranuccio Farnese *	1542	olej na płótnie	94,5 × 76,5 cm	Samuel H. Kress Collection
Ofiara Izaaka	1542 – 1544	olej na płótnie	328 × 282 cm	Wenecja, Santa Maria della Salute
Dawid i Goliat	1542 – 1544	olej na płótnie	300 × 285 cm	Wenecja, Santa Maria della Salute
Cud zesłania Ducha Świętego	1545	olej na płótnie	570 × 260 cm	Wenecja, Santa Maria della Salute
Portret Pietra Aretina	1545	olej na płótnie	96,7 × 76,6 cm	Florencja, Galleria Palatina – Pallazzo Pitti
Danae	1545 – 1546	olej na płótnie	118,5 × 170 cm	Neapol, Museo di Capodimonte
Portret doży Andrei Grittiego	1545	olej na płótnie	133 × 103,2 cm	Waszyngton, Kress Collection
Portret papieża Pawła III z wnukami Ottavianem i Alessandrem Farnese	1545 – 1546	olej na płótnie	202 × 176 cm	Neapol, Museo di Capodimonte
Święty Jan Ewangelista na Patmos *	ok. 1547	olej na płótnie	237,6 × 263 cm	Samuel H. Kress Collection
Cierniem koronowanie	1546 – 1550	olej na desce	303 × 181 cm	Paryż, Luwr
Męczeństwo św. Wawrzyńca	1548 – 1559	olej na płótnie	493 × 277 cm	Wenecja, Kościół Apostołów
Wenus i organista	ok. 1548	olej na płótnie	136 × 220 cm	Madryt, Prado,
Portret Izabeli Portugalskiej	1548 (lub 1545)	olej na płótnie	117 × 93 cm	Madryt, Prado
Karol V w fotelu	1548	olej na płótnie	80 × 48 cm	Monachium, Stara Pinakoteka
Karol V po bitwie pod Mühlbergiem	1548	olej na płótnie	332 × 279 cm	Madryt, Prado
Organista i Wenus	1548 – 1550	olej na płótnie	115 × 210 cm	Berlin, Gemäldegalerie

Od roku 1550 do 1576

Tytuł obrazu	Rok powstania	Metoda	Wielkość	Miejsce przechowywania
Portret szlachcica *	ok. 1550	olej na płótnie		Kassel, Galeria Malarstwa w Kassel
Adam i Ewa *	1550	olej na płótnie	240 × 186 cm	Prado
Elektor Saksonii Jan Fryderyk	1550 – 1551,	olej na płótnie	103 × 83 cm	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Gloria (obraz Tycjana)	1553 – 1554,	olej na płótnie	346 × 240 cm	Madryt, Prado
Autoportret *	1550	olej na płótnie		Gemäldegalerie, Berlin
Wenus i Adonis	1554	olej na płótnie		Madryt, Prado
Danae*	1554	olej na płótnie	128 × 178 cm	Madryt, Prado
Danae*	1553 – 1554	olej na płótnie	120 × 187 cm	Petersburg, Ermitaż
Danae*	1554	olej na płótnie	170 × 186,5 cm	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Matka Bolesna	1554	olej na płótnie	68 × 53 cm	Madryt, Prado
Portret doży Francesco Veniera *'	1554-1556	olej na płótnie	113 × 99 cm	Madryt, Muzeum Thyssen-Bornemisza
Doża Antonio Grimani przed alegorią Wiary	ok. 1555,	olej na płótnie	365 × 500 cm,	Wenecja, Pałac Dożów
Dziewczyna z owocami na tacy	ok. 1555,	olej na płótnie	102 × 82 cm	Berlin, Gemäldegalerie
Wenus z lustrem	ok. 1555,	olej na płótnie	124 × 104 cm	Waszyngton, National Gallery of Art
Wenus z przepiórką *	ok. 1555	olej na płótnie		Florencja, Galeria Uffizi
Portret Lawini	ok. 1555	olej na płótnie	102 × 86 cm	Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
Męczeństwo św. Wawrzyńca	ok. 1556 – 1559	olej na płótnie	500 × 280 cm	Wenecja, Kościół Santa Maria Assunta
Diana i Kallisto * –	1556 – 1559	olej na płótnie	187 × 204,5 cm	Edynburg National Gallery of Scotland
Diana i Akteon	1556 – 1559	olej na płótnie	184,50 × 202,20 cm	Edynburg, National Gallery of Scotland
Diana i Kallisto * –	1559 – 1560	olej na płótnie	183 × 200 cm	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Perseusz i Andromeda * –	1553 – 1559	olej na płótnie	179 × 197 cm	Ermitaż
Ukaranie Akteona (śmierć Akteona) *	1559 – 1560,	olej na płótnie		Londyn, zbiory w Earl of Harewood
Złożenie do grobu	1559,	olej na płótnie		Madryt, Prado
Filip II	1560,	olej na płótnie	193 × 111 cm	Madryt, Prado
Porwanie Europy * –	1559 – 1562	olej na płótnie	185 × 205 cm	Boston Isabella Stewart Gardner Museum
Zwiastowanie	1560 – 1566	olej na płótnie	405 × 235 cm	Palazzo Contarini del Bovolo
Madonna z Dzieciątkiem *	ok. 1561	olej na płótnie		Monachium, Bayerische
Portret mężczyzny z palmą *	ok. 1561	olej na płótnie	138 × 116	Drezno, Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
Autoportret –	ok. 1562	olej na płótnie	96 × 75 cm	Berlin, Gemäldegalerie
Męczeństwo św. Wawrzyńca	1564 – 1567	olej na płótnie
Święty Wincenty Ferrer	1565	olej na płótnie		Rzym, Galeria Borghese
Wenus przewiązuje oczy Amorowi *	1565	olej na płótnie		Rzym, Galeria Borghese
Święta Małgorzata i smok *	ok. 1565	olej na płótnie		Madryt, Prado
Magdalena *	1565	olej na płótnie,	119 × 98 cm	Ermitaż
Autoportret	1565	olej na płótnie	86 × 65 cm	Prado Madryt
Złożenie do grobu	1566	olej na płótnie	130 × 168 cm	Madryt, Prado
Sapientia	ok. 1566	olej na płótnie	176 × 189 cm	Pałac Dożów
Alegoria roztropności	1566	olej na płótnie		National Gallery w Londynie
Zwiastowanie	1568	olej na płótnie		Wenecja, Kościół San Salvador
Portret Jacopa Strady	1567 – 1568	olej na płótnie	125 × 95 cm	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Cierniem koronowanie	1570	olej na płótnie	280 × 182 cm	Monachium, Stara Pinakoteka
Madonna z Dzieciątkiem *	po 1570	olej na płótnie		National Gallery w Londynie
Grzech pierworodny	1570	olej na płótnie	240 × 186 cm	Madryt, Prado
Tarkwiniusz i Lukrecja	ok. 1570 – 1571	olej na płótnie	180 × 141 cm	Cambridge, Fitzwilliam Museum
Pasterz i nimfa	1570	olej na płótnie	149,7 × 187 cm	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Hiszpania śpieszy z pomocą religii *	1575	olej na płótnie		Madryt, Prado
Kain i Abel	1570 – 1576	olej na płótnie		Wenecja, Santa Maria della Salute
Marsjasz	ok. 1570 – 1576	olej na płótnie	212 × 207 cm	Pałac Arcybiskupi w Kromieryżu
Święty Sebastian *	1570 – 1572	olej na płótnie	212 × 116 cm	Ermitaż
Pietà	1570 – 1576	olej na płótnie niedokończony	378 × 374 cm,	Wenecja, Gallerie dell’Accademia

Dzieła zniszczone

Śmierć Piotra Męczennika – 1530, do XIX wieku w Brunszwik Herzog-Anton-Ulrich-Museum, spłonął podczas pożaru^[c]
Bitwa pod Cadore – 1537, nie zachowany, zniszczony podczas pożaru w 1577 roku

Dzieła oznaczone (*) nie występują w monografii Tiziano Pallucchiniego

Uwagi

↑ Według innych biografów Anonyma Tizianella, Ridolfiego i samego Tycjana, który o swoim wieku wspomina w liście do króla Fillipa II, urodził się w 1476 lub 1477 roku.
↑ Podział na okresy i wykaz dzieł za „Tycjan”, wyd Arkady Warszawa 1979 Datowanie obrazów za dwu tomową monografią Tiziano R Pallucchini, Firenze 1969.
↑ Obraz przedstawia scenę mordu Piotra przez żołnierza. W alegoryczny sposób przedstawia dwie przeciwstawne postawy – świata idei i brutalnej rzeczywistości.

Bibliografia

Tycjan, Poznań: Oxford Educational, 2006 (Wielka Kolekcja Sławnych Malarzy ; 4), ISBN 83-7425-437-8.
W. Mole, Tycjan, Warszawa: Arkady, 1958.
R. Bergerhoff, Tycjan, Warszawa: Arkady, 1979.
S. Zuffi, Tycjan, Warszawa: HPS, 2007, ISBN 978-83-60688-47-2.
J.A. Crowe, G.B. Cavalcaselle, Titian: His life and times, Londyn 1877.
WładysławW. Tomkiewicz WładysławW., Tycjan, HannaH. Serkowska (tłum.), Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988, ISBN 83-03-02159-1, OCLC 834961858 .
G. Vasari, Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów, Warszawa: PIW, 1980.

Linki zewnętrzne

[1] Według innych biografów Anonyma Tizianella, Ridolfiego i samego Tycjana, który o swoim wieku wspomina w liście do króla Fillipa II, urodził się w 1476 lub 1477 roku.

[2] Podział na okresy i wykaz dzieł za „Tycjan”, wyd Arkady Warszawa 1979 Datowanie obrazów za dwu tomową monografią Tiziano R Pallucchini, Firenze 1969.

[3] Obraz przedstawia scenę mordu Piotra przez żołnierza. W alegoryczny sposób przedstawia dwie przeciwstawne postawy – świata idei i brutalnej rzeczywistości.

[a]

[b]

[c]