USS Grampus (SS-4) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zobacz też: inne jednostki pływające o tej nazwie.

USS Grampus (SS-4)

USS „Grampus” w 1910 r.
Klasa	okręt podwodny
Typ	A
Historia
Stocznia	Union Iron Works(inne języki), San Francisco
Położenie stępki	10 grudnia 1900
Wodowanie	31 lipca 1902
US Navy
Wejście do służby	28 maja 1903
Wycofanie ze służby	16 stycznia 1922
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu	107 ton 123 t
Długość	19,5 m
Szerokość	3,6 m
Zanurzenie	3,2 m
Zanurzenie testowe	25 m
Rodzaj kadłuba	jednokadłubowy
Materiał kadłuba	stal
Napęd
1 silnik benzynowy o mocy 160 KM 1 silnik elektryczny o mocy 70 KM 1 śruba
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu	8 węzłów 7 w.
Zasięg	powierzchnia: 184 Mm przy 8 w. zanurzenie: 21 Mm przy 4 w.
Uzbrojenie
5 torped
Wyrzutnie torpedowe	1 x 450 mm (18")
Załoga	7
Multimedia w Wikimedia Commons

USS Grampus (SS-4) – amerykański okręt podwodny z początku XX wieku i okresu I wojny światowej, trzecia jednostka typu A. Została zwodowana 31 lipca 1902 roku w stoczni Union Iron Works(inne języki) w San Francisco i przyjęta w skład US Navy 28 maja 1903 roku. W listopadzie 1911 roku nazwę okrętu zmieniono na oznaczenie literowo-numeryczne A-3. Okręt skreślono z listy floty 16 stycznia 1922 roku.

USS „Grampus”, zaprojektowany przez inż. Johna Hollanda, stanowił rozwinięcie jego poprzedniego projektu Holland VI – pierwszego okrętu podwodnego zakupionego przez US Navy^[1][2]. Oprócz większych wymiarów i wyporności, na śródokręcie przeniesiono zbiorniki balastowe w celu poprawy manewrowości^[1]. „Grampus”, podobnie jak wszystkie okręty typu A, był jednostką pół-eksperymentalną (m.in. testowano na nim różne rodzaje kiosków i peryskopy^[3]).

„Grampus” był małym okrętem podwodnym o konstrukcji jednokadłubowej. Długość całkowita wykonanej ze stali jednostki wynosiła 19,5 metra, szerokość 3,6 metra i zanurzenie 3,2 metra^[1][2][4]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 107 ton, a w zanurzeniu 123 tony^[1][2][4]. Okręt napędzany był na powierzchni przez 4-cylindrowy silnik benzynowy Otto(inne języki) o mocy 160 koni mechanicznych (KM)^[1][2][5]. Napęd podwodny zapewniał silnik elektryczny prądu stałego o mocy 70 KM^[5][6][a]. Jednośrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 8 węzłów na powierzchni i 7 węzłów w zanurzeniu^[1][2][5]. Zasięg wynosił 184 Mm przy prędkości 8 węzłów w położeniu nawodnym oraz 21 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą^[1]. Energia elektryczna magazynowana była w akumulatorach kwasowo-ołowiowych o zmiennym napięciu od 70 do 160 V, które zapewniały 2 godziny podwodnego pływania przy pełnym obciążeniu^[2][7]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 25 metrów^[8].

Okręt wyposażony był w dziobową wyrzutnię torped kalibru 450 mm (18")^[b], z łącznym zapasem pięciu torped^[1][2]. Załoga okrętu składała się jednego oficera oraz sześciu podoficerów i marynarzy^[1][2][7].

USS „Grampus” (Submarine Torpedo Boat No. 4) zbudowany został w stoczni Union Iron Works(inne języki) w San Francisco^[2][10][11]. Stępkę okrętu położono 10 grudnia 1900 roku^[10], został zwodowany 31 lipca 1902 roku^[2][c], a do służby przyjęto go 28 maja 1903 roku^[10].

Pierwszym dowódcą jednostki został por. mar. Arthur MacArthur(inne języki)^[d]. Przez pierwsze 3,5 roku służby okręt stacjonował w San Francisco, uczestnicząc w próbach i procesie szkolenia^[12]. 18 kwietnia 1906 roku załoga „Grampusa” uczestniczyła w likwidacji skutków trzęsienia ziemi w San Francisco. W okresie 28 listopada 1906 – 13 czerwca 1908 roku był wycofany z czynnej służby^[12]. W styczniu 1910 roku przydzielono go do 1. Dywizjonu Okrętów Podwodnych we Flocie Pacyfiku^[2]. 17 listopada 1911 roku nazwę okrętu zmieniono na oznaczenie literowo-numeryczne A-3, a 28 czerwca 1912 roku jednostka trafiła do rezerwy. 16 lutego 1915 roku A-3 wraz z A-5 na pokładzie węglowca USS „Hector”(inne języki) rozpoczął podróż na Filipiny, osiągając Olongapo 26 marca^[2]. 17 kwietnia okręt ponownie wszedł do służby we Flocie Azjatyckiej^[1]. W okresie I wojny światowej A-3 patrolował wejście do Zatoki Manilskiej^[12]. 17 lipca 1920 roku okręt otrzymał numer identyfikacyjny SS-4^[2][10]. 25 lipca 1921 roku w Cavite SS-4 został wycofany ze służby i przeznaczony na okręt-cel. Z listy floty został skreślony 16 stycznia 1922 roku^[3][2][10].

• Jim Christley, Peter Bull: US submarines, 1900-35. Oxford: Osprey Publishing, 2011. ISBN 978-1-84908-185-6. Brak numerów stron w książce
• Ten artykuł zawiera treści udostępnione w ramach domeny publicznej przez Dictionary of American Naval Fighting Ships. Treści te są umieszczone tutaj.
• Tony DiGiulian: Torpedoes of the United States of America. www.navweaps.com. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
• Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Ivan Gogin: 'A' submarines (1903). Navypedia. [dostęp 2019-01-14]. (ang.).
• Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: HarperCollins, 2001. ISBN 978-0-00-710558-8. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1. Brak numerów stron w książce
• John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.). Brak numerów stron w książce