Ulica Hubska we Wrocławiu – Wikipedia, wolna encyklopedia

ulica Hubska
	Huby
	; Ulica Hubska we Wrocławiu
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Długość	1360 m
Przebieg
	Położenie na mapie Polski ulica Hubska
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego ulica Hubska
	Położenie na mapie Wrocławia ulica Hubska
	51°05′28,14″N 17°02′38,54″E/51,091150 17,044039
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Hubska (do 1945 Huben Strasse, 1945-1948 r. ulica Pionierów Wrocławskich) – ulica we Wrocławiu, niegdyś główna droga/ulica przebiegająca przez wieś Huby (niem. Huben, obecnie osiedle Huby) na trakcie z Wrocławia do Strzelina. Obecnie liczy około 1,34 km długości, biegnie z północnego wschodu na południowy zachód i stanowi początkowy odcinek drogi wojewódzkiej nr 395.

Historia

do połowy XIX wieku

Dawna wieś Huby, od której wywodzi się nazwa ulicy, jest częścią dawnej osady powstałej w 1346 r. określanej łacińską nazwą „Nova villa” (lub polską – „Nowa Wieś”^[1]). Później przyjęło się nazywać ją staroniemieckim mianem Leimgrouben, potem Lehmgruben, tj. „glinianki”. Wieś, która pozostawała własnością zakonu joannitów od XIV wieku aż do sekularyzacji dóbr klasztornych w 1810, rozwijała się głównie w rejonie dzisiejszej ul. Glinianej^[1] (osiedle w tej części miasta nosiło nazwę Glinianki) i w miarę swej rozbudowy sięgnęła aż do okolic dzisiejszej Hubskiej, położonej na wschód od Glinianej; po pewnym czasie wyodrębniła się z niej oddzielna osada, którą określano niemiecką nazwą Huben, czyli „łany”^[a] albo „włóki”^[1].

od połowy XIX w. do 1945 r.

Ulica Hubska od około 1810 do 1850 roku łączyła dzisiejszą ulicę Pułaskiego (dawniej „Zaułek Szubieniczny”, Galgen Gasse, później „ulica Bracka”, Brüder Strasse) z Szosą Strzelińską (niem. Strehlener Chaussee, później Strehlenerstrasse, dziś ciąg ulic: Bardzka-Buforowa). Wybudowana (w latach 40. XIX wieku) linia Kolei Górnośląskiej przecięła ten trakt, a rozbudowa infrastruktury kolejowej i umieszczenie torów na nasypie w połowie XIX wieku spowodowało, że ulica Hubska została odcięta od Brüder Strasse (Pułaskiego)^[b]. Późniejsza budowa Dworca Głównego (który zastąpił zbyt ciasny Dworzec Górnośląski) po kolejnych kilkunastu latach wymusiła potrzebę ponownego odtworzenia tego połączenia drogowego, co zrealizowano w latach 1868–1870 budując wiadukt pod torami (na wschód od starego dworca).

Miejska zabudowa wzdłuż ulicy powstawała od połowy XIX wieku, głównie po włączeniu wsi Huby w granice Wrocławia (1868; wówczas nazwano ją ulicą Hubską^[c]^[1], czyli Huben Strasse) – w okresie 1870-1914, kiedy powstawały kamienice czynszowe wzdłuż pierzei zachodniej. Później, w latach 30. XX wieku, powstało osiedle mieszkaniowe spółdzielni „Dewog” (Deutsche Wohnungsfürsorgegesellschaft)^[d].

Oprócz zabudowy mieszkaniowej od lat 40. XIX wieku budowano przy tej ulicy warsztaty kolejowe związane z powstającym tu zalążkiem węzła Kolei Górnośląskiej i w miarę rozwoju infrastruktury kolejowej postępowała rozbudowa obiektów wspomagających. Miejska linia zabudowy ulicy zatwierdzona została w 1882, a brukowaną nawierzchnię położono tu w 1887 roku^[1]. Zaczęły się pojawiać też obiekty przemysłowe (m.in. od 1894 browar Roberta Haina, późniejszy Browar Mieszczański, obecnie już nieczynny, przy Hubskiej 44).

po roku 1945

Podczas oblężenia Festung Breslau w 1945 zabudowa ulicy w znacznym stopniu legła w gruzach, w znacznym stopniu za sprawą działań tzw. „Brandkommandos”^[f], które przystąpiły do systematycznego niszczenia budynków po wypędzeniu z nich – pod koniec lutego 1945 – wszystkich mieszkańców (o tych działaniach przy ul. Hubskiej wspomina dwukrotnie (ok. 28 lutego i 14 marca) w swoich zapiskach ks. Paul Peikert, autor Kroniki dni oblężenia Wrocławia 22.I – 6.V.1945)^[1].

Przez około 15 lat po kapitulacji Niemiec polska administracja miasta dokonała jedynie rozminowania, wyburzenia obiektów nienadających się do odbudowy, uporządkowania terenu oraz odbudowania budynków, które uznano za nadające się do remontu. Na miejscu wyburzeń w latach 1959–1990 powstały m.in. bloki z wielkiej płyty, m.in. w ramach budowy osiedla mieszkaniowego „Huby”, a także zabudowania handlowe i usługowe oraz produkcyjne: pierwszym powojennym blokiem mieszkalnym był 4-piętrowy budynek wybudowany w 1959 r. na działkach nr 69-81^[1]; na parcelach Hubska 6-16 powstała w czasach PRL dyrekcja kolportażu prasy „Ruch”^[g]; na parcelach Hubska 84-86 znajduje się supermarket „Lidl”, na parcelach Hubska 96-100 zlokalizowano powstałą w 1949 roku Spółdzielnię Inwalidów „Przyszłość”^[h]; na parcelach 102-116^[i] w roku 1996 wybudowany został sklep „Billa”^[j]; na kolejnej posesji, pod numerem 118 przed I wojną światową znajdował się przytułek dla psów^[4], na którego miejscu powstała stacja benzynowa^[5].

Na odcinku od skrzyżowania z ul. Glinianą do końca, do ul. Bardzkiej, środkiem ulicy przebiega dwutorowa linia tramwajowa, której gruntowny remont przeprowadzono w 2018 roku^[6]^[7]^[8]^[9]. Miasto Wrocław zdecydowało, aby linię tramwajową poprowadzić ulicą Hubską jeszcze dalej na północ, od skrzyżowania z Glinianą aż do ulicy Pułaskiego. W związku z tym spółka Wrocławskie Inwestycje przeprowadziła postępowanie przetargowe obejmujące zadanie pod nazwą „Budowa trasy tramwajowej w ul. Hubskiej na odcinku od ul. Glinianej do ul. Dyrekcyjnej we Wrocławiu”^[10]. Roboty zakończyły się w pierwszym półroczu 2019 r.^[11]

Przez nową trasę tramwajową na ulicy Hubskiej przebiega przywrócona w 2019 roku na nowej trasie linia tramwajowa „16”: Tarnogaj–ZOO^[12].

Uwagi

↑ Zob. np. łan (miara powierzchni): niem. Lahn lub Hube(inne języki), w dialekcie szwabskim również hueb, huebm, hufe.
↑ Sytuację tę ilustruje plan C. Studta (ryt. Jäger) z 1853 roku, znajdujący się w archiwach Biblioteki Uniwersytetu Wrocławskiego; widać na nim (w kwadratach i7-8), że Rogatkę Strzelińską (Strehlener Barriere) usytuowano na zachód od zabudowań ówczesnego Dworca Górnośląskiego, w sąsiedztwie dawnego cmentarza żydowskiego, który mieścił się przy skrzyżowaniach dzisiejszych ulic Dworcowej i Piłsudskiego oraz Piłsudskiego i Dąbrowskiego. Na planie tym zabudowania Dworca Górnośląskiego i związanej z nim infrastruktury kolejowej oznaczone są numerem 55 (w kwadratach i8-9); ulica Hubska nie jest opisana, ale widoczny jest jej początkowy odcinek przylegający do tych zabudowań od strony południowej.
↑ Pomimo włączenia ulicy w granice miasta długo jeszcze pozostawała ona w zarządzie prowincji śląskiej.
↑ Jeden z najnowocześniejszych zachowanych do dziś kompleksów budynków mieszkalnych z tamtego okresu; projekt arch. Albrecht Jaeger, zob. też m.in. opracowanie Beate Störtkuhl pt. Moderne Architektur in Schlesien 1900 bis 1939: Baukultur und Politik (Oldenbourg Verlag, Monachium 2013).
↑ Na sąsiedniej parceli, pod adresem Hubenstr. 125, jeszcze przed I wojną światową zlokalizowany był Établissement „Wilhelmshöh”, fotografie wnętrz którego zachowały się na archiwalnych pocztówkach.
↑ Dosłownie „Komanda pożarowe” – utworzone przez władze niemieckie oddziały podpalaczy, których zadaniem było wypalanie całych kwartałów budynków Festung Breslau („twierdzy Wrocław”); działania te miały powstrzymać lub utrudnić działania nacierających na miasto wojsk radzieckich.
↑ Od roku 2018 obiekt ten, po gruntownym remoncie i modernizacji, stał się siedzibą Wydziału Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miejskiego Wrocławia oraz Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego dla miasta Wrocławia.
↑ W latach 70. XX wieku przekształcono ją w Elektromechaniczną Spółdzielnię Inwalidów, a w roku 1993 przemianowano na „ELWAT Elektromechaniczna Spółdzielnia Inwalidów”.
↑ W tym miejscu, pod adresem Hubenstasse 104-106, istniał przed II wojną światową Wirtshaus zum Fleischerhof, tawerna podająca m.in. piwo z pobliskiego browaru Roberta Haina.
↑ Później przekształcony został w sklep „Elea”, potem „Simply Market”, ostatnio (od 6.12.2018) „Auchan Supermarket”.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Antkowiak 1970 ↓, s. 70–71.
↑ Établissement „Wilhelmshöh”, pocztówka z 1909 w portalu Herder-Institut für historische Ostmitteleuropaforschung – Institut der Leibniz-Gemeinschaft.
↑ Établissement „Wilhelmshöh”, fotografia z 1913.
↑ Karta pocztowa Hunde Asyl des Vereins der Hundefreunde z 1903 roku.
↑ Stacja benzynowa „Circle K”. fotopolska.eu. [dostęp 2019-03-02]. (pol.).
↑ MK: Tramwaje nie dojadą na Gaj i Tarnogaj. Budowa torów na Hubskiej potrwa do października. Gazeta Wrocławska, 2018-06-15. [dostęp 2019-02-25]. (pol.).
↑ koz: Kolejny etap prac na Hubskiej. Trzy linie tramwajowe zmienią trasy. wyborcza.pl, 2018-10-01. [dostęp 2019-02-25]. (pol.).
↑ Joanna Strutyńska: Tramwaje wracają na wrocławski Tarnogaj. Uwaga, zmiany w organizacji ruchu już od dziś!. eska info, 2018-10-11. [dostęp 2019-02-25].
↑ pk: Do czterech, do pięciu razy sztuka – powrót tramwajów na Gaj i Tarnogaj. transportnews.eu, 2018-10-11. [dostęp 2019-02-25]. (pol.).
↑ OPZ - „Budowa trasy tramwajowej w ul. Hubskiej na odcinku od ul. Glinianej do ul. Dyrekcyjnej we Wrocławiu”. Wrocławskie Inwestycje sp. z o.o., 2019-01-28. [dostęp 2019-02-25]. (pol.).
↑ Janusz Krzeszowski: Na Hubskiej praca wre. wroclaw.pl, 2019-03-13. [dostęp 2019-03-14]. (pol.).
↑ Tomasz Matejuk: Nowa linia tramwajowa połączy Tarnogaj z ZOO. Będą też inne zmiany w MPK. investmap, 2016-12-09. [dostęp 2022-01-30]. (pol.).

Bibliografia

Plan von Breslau nach den neuesten Veränderungen. Erzeichnet v. den C. Studt, Lithogr. v. Jäger, wydanie IV rozszerzone, 1853, J. Urban Kern
Zygmunt Antkowiak: Ulice i place Wrocławia. T. 11. Wrocław: Ossolineum, 1970, s. 70–71, seria: Biblioteka wrocławska.
Encyklopedia Wrocławia, ISBN 83-7023-749-5, wydanie I, Wrocław 2000, s. 286

Linki zewnętrzne

ulica Hubska na starych fotografiach w portalu fotopolska.eu
ulica Hubska na starych fotografiach w portalu Wratislaviae Amici
System Informacji Przestrzennej Wrocławia

[łan-2] Zob. np. łan (miara powierzchni): niem. Lahn lub Hube(inne języki), w dialekcie szwabskim również hueb, huebm, hufe.

[stu-3] Sytuację tę ilustruje plan C. Studta (ryt. Jäger) z 1853 roku, znajdujący się w archiwach Biblioteki Uniwersytetu Wrocławskiego; widać na nim (w kwadratach i7-8), że Rogatkę Strzelińską (Strehlener Barriere) usytuowano na zachód od zabudowań ówczesnego Dworca Górnośląskiego, w sąsiedztwie dawnego cmentarza żydowskiego, który mieścił się przy skrzyżowaniach dzisiejszych ulic Dworcowej i Piłsudskiego oraz Piłsudskiego i Dąbrowskiego. Na planie tym zabudowania Dworca Górnośląskiego i związanej z nim infrastruktury kolejowej oznaczone są numerem 55 (w kwadratach i8-9); ulica Hubska nie jest opisana, ale widoczny jest jej początkowy odcinek przylegający do tych zabudowań od strony południowej.

[prowin-4] Pomimo włączenia ulicy w granice miasta długo jeszcze pozostawała ona w zarządzie prowincji śląskiej.

[stortkuhl-5] Jeden z najnowocześniejszych zachowanych do dziś kompleksów budynków mieszkalnych z tamtego okresu; projekt arch. Albrecht Jaeger, zob. też m.in. opracowanie Beate Störtkuhl pt. Moderne Architektur in Schlesien 1900 bis 1939: Baukultur und Politik (Oldenbourg Verlag, Monachium 2013).

[h123-6] Na sąsiedniej parceli, pod adresem Hubenstr. 125, jeszcze przed I wojną światową zlokalizowany był Établissement „Wilhelmshöh”, fotografie wnętrz którego zachowały się na archiwalnych pocztówkach.

[brand-9] Dosłownie „Komanda pożarowe” – utworzone przez władze niemieckie oddziały podpalaczy, których zadaniem było wypalanie całych kwartałów budynków Festung Breslau („twierdzy Wrocław”); działania te miały powstrzymać lub utrudnić działania nacierających na miasto wojsk radzieckich.

[pinb-10] Od roku 2018 obiekt ten, po gruntownym remoncie i modernizacji, stał się siedzibą Wydziału Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miejskiego Wrocławia oraz Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego dla miasta Wrocławia.

[elwat-11] W latach 70. XX wieku przekształcono ją w Elektromechaniczną Spółdzielnię Inwalidów, a w roku 1993 przemianowano na „ELWAT Elektromechaniczna Spółdzielnia Inwalidów”.

[h104-12] W tym miejscu, pod adresem Hubenstasse 104-106, istniał przed II wojną światową Wirtshaus zum Fleischerhof, tawerna podająca m.in. piwo z pobliskiego browaru Roberta Haina.

[auch-13] Później przekształcony został w sklep „Elea”, potem „Simply Market”, ostatnio (od 6.12.2018) „Auchan Supermarket”.

[CITEREFAntkowiak197070–71-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Antkowiak 1970 ↓, s. 70–71.

[herder-7] Établissement „Wilhelmshöh”, pocztówka z 1909 w portalu Herder-Institut für historische Ostmitteleuropaforschung – Institut der Leibniz-Gemeinschaft.

[fotop-8] Établissement „Wilhelmshöh”, fotografia z 1913.

[asyl-14] Karta pocztowa Hunde Asyl des Vereins der Hundefreunde z 1903 roku.

[circleK-15] Stacja benzynowa „Circle K”. fotopolska.eu. [dostęp 2019-03-02]. (pol.).

[MK-16] MK: Tramwaje nie dojadą na Gaj i Tarnogaj. Budowa torów na Hubskiej potrwa do października. Gazeta Wrocławska, 2018-06-15. [dostęp 2019-02-25]. (pol.).

[koz-17] z: Kolejny etap prac na Hubskiej. Trzy linie tramwajowe zmienią trasy. wyborcza.pl, 2018-10-01. [dostęp 2019-02-25]. (pol.).

[stru-18] Joanna Strutyńska: Tramwaje wracają na wrocławski Tarnogaj. Uwaga, zmiany w organizacji ruchu już od dziś!. eska info, 2018-10-11. [dostęp 2019-02-25].

[transp-19] : Do czterech, do pięciu razy sztuka – powrót tramwajów na Gaj i Tarnogaj. transportnews.eu, 2018-10-11. [dostęp 2019-02-25]. (pol.).

[wi-20] OPZ - „Budowa trasy tramwajowej w ul. Hubskiej na odcinku od ul. Glinianej do ul. Dyrekcyjnej we Wrocławiu”. Wrocławskie Inwestycje sp. z o.o., 2019-01-28. [dostęp 2019-02-25]. (pol.).

[krz-21] Janusz Krzeszowski: Na Hubskiej praca wre. wroclaw.pl, 2019-03-13. [dostęp 2019-03-14]. (pol.).

[linia16-22] Tomasz Matejuk: Nowa linia tramwajowa połączy Tarnogaj z ZOO. Będą też inne zmiany w MPK. investmap, 2016-12-09. [dostęp 2022-01-30]. (pol.).

[1]

[a]

[b]

[c]

[d]

[e]

[2]

[3]

[f]

[g]

[h]

[i]

[j]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]