Wielka Sowa – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wielka Sowa

Wielka Sowa od strony Rościszowa
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Położenie	Pieszyce
Pasmo	Sudety Środkowe, Góry Sowie
Wysokość	1015[1] m n.p.m.
Wybitność	485 m
Położenie na mapie Sudetów Wielka Sowa
50°40′48,57″N 16°29′07,79″E/50,680158 16,485497
Multimedia w Wikimedia Commons

Wielka Sowa

Wielka Sowa (niem. Hohe Eule, po 1945 przez krótki okres pol. Góra Sowia^[2], 1015 m n.p.m.) – najwyższy szczyt Gór Sowich w Sudetach Środkowych, w województwie dolnośląskim^[1]; należy do Korony Gór Polski oraz Korony Gór Dolnego Śląska^[3].

Góra leży w dorzeczu Odry, a dokładniej na granicy między dorzeczami jej dopływów – Bystrzycy i Nysy Kłodzkiej.

Góra zbudowana jest ze skał metamorficznych z prekambru^[1].

Zbocza Wielkiej Sowy są znakomitymi terenami narciarskimi^[1]. Wokół Wielkiej Sowy dostępnych jest mnóstwo szlaków turystycznych, tras rowerowych oraz sowiogórskich tras do narciarstwa biegowego. Znajdujący się tu wyciąg orczykowy i trasy zjazdowe są nieczynne od 2011 roku^[4]. Dzierżawca terenu stara się o rozbudowę i uruchomienie stacji narciarskiej z prawdziwego zdarzenia.

Na szczycie Wielkiej Sowy znajduje się betonowa wieża widokowa wybudowana w roku 1906^[1]. Z racji położenia w środkowej części Sudetów jest wspaniałym punktem widokowym^[1]. W drugiej połowie XIX wieku zainicjowano budowę pierwszej drewnianej wieży widokowej na wierzchołku góry. Jej uroczyste oddanie do użytku odbyło się w lipcu 1885 roku^[1]. Konstrukcja ta znajdowała się około 30 metrów na południe od miejsca, gdzie obecnie stoi żelbetowa wieża. Drewniana konstrukcja przetrwała jednak tylko do 1904 roku^[1]. Jeszcze w tym samym roku powstał plan wzniesienia nowej, drewnianej konstrukcji. Ostatecznie stało się inaczej. Prezes dzierżoniowskiego Towarzystwa Sowiogórskiego Richard Tamm przeforsował ideę budowy trwałej kamienno-żelbetowej wieży. Prace przy jej wznoszeniu rozpoczęły się w lipcu 1905 roku, a uroczyste otwarcie, które odbyło się 24 maja 1906 roku, zgromadziło tłumy ludzi. Wieży nadano wówczas imię Ottona von Bismarcka (Bismarckturm)^[1]. Miała ona 25 m wysokości, średnicę 8 m u podstawy i 4 m u góry, a we wnętrzu, oświetlonym 3 oknami z kolorowymi witrażami przedstawiającymi sceny z życia Bismarcka, można było podziwiać popiersie kanclerza autorstwa Harro Magnussena(inne języki)^[5].

Na tarasie widokowym podziwiano panoramy od Śnieżnika po Śnieżkę oraz od Wzgórz Trzebnickich po Broumovské stěny. Tuż po II wojnie światowej wieży nadano imię Władysława Sikorskiego, a 27 września 1981 polskiego turysty i krajoznawcy Mieczysława Orłowicza^[1], lecz nazwy te nie przyjęły się. Wieża była jedną z atrakcji Gór Sowich, jednak nie remontowana popadała w ruinę. Już w połowie lat 60. XX w. żelazne schody wewnątrz konstrukcji groziły zawaleniem^[6], a z czasem ze względów bezpieczeństwa wieża została zamknięta. Stan taki trwał do 2005 r.

Dopiero gdy zarządcą wieży i otaczającego ją terenu została Gmina Pieszyce udało się wykonać generalny remont wieży i w dniu 24 maja 2006 r. na nowo udostępnić obiekt turystom^[7]. Wizerunek wieży stał się symbolem Pieszyc, znajduje się w herbie tego miasta^[8]. Ponowny remont wieży rozpoczął się w sierpniu 2021 r.^[9] Planowane zamknięcie wieży dla turystów potrwa do 2023 r.

Główne szlaki na szczyt prowadzą z Przełęczy Jugowskiej, Sokolej i Walimskiej, jednak istnieje wiele alternatywnych szlaków^[10]. Masyw położony jest w Parku Krajobrazowym Gór Sowich^[1].

Piesze na szczyt^[11][12]:

• z przełęczy Sokolej (↑ 1 godz, ↓ 0:40 godz),
• z przełęczy Jugowskiej przez Przełęcz Kozie Siodło (↑ 1:30 godz, ↓ 1:10 godz),
• z Kamionek (↑ 2:15 godz, ↓ 1:40 godz)
• i z Kamionek (↑ 2:15 godz, ↓ 1:40 godz)
• i z Rościszowa przez Przełęcz Walimską (↑ 3:20 godz, ↓ 2:50 godz)
• i z Lasocina przez Starą Jodłę (↑ 1:45 godz, ↓ 1:25 godz)
• z Pieszyc (↑ 3:05 godz, ↓ 2:15 godz)
• z Walimia (↑ 1:55 godz, ↓ 1:10 godz)
• z przełęczy Walimskiej (↑ 1 godz, ↓ 0:40 godz)
• z Przełęczy Woliborskiej przez Leśny Dworek i Trzy Buki
• z Sokolca przez schronisko Sowa (↑ 1:20 godz, ↓ 0:50 godz).
• Wielka Sowa – Polana Potoczkowa – Przełęcz Walimska – Jelenia Polana – Przełęcz Sokola^[13]

Rowerowy:

• z przełęczy Jugowskiej na przełęcz Sokola

Narciarski:

• czerwony do Andrzejówki.

• Carl Wiesen
• Wieża widokowa na Wielkiej Sowie
• Schronisko Sowa
• Schronisko „Orzeł”

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1995, ISBN 83-85773-12-6.
• Sudety Środkowe. Skala 1:40 000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2005. ISBN 83-60044-44-9.
• Góry Sowie. Mapa turystyczna, skala 1:35 000. D. Jończy, R. Fronia, P. Pietrzak (red.). Jelenia Góra: Galileos, 2007/2008. ISBN 978-83-60975-44-2. Brak numerów stron w książce

• Sowia Góra, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 98 .
• Wielka Sowa. naszesudety.pl, 2005-04-24. [dostęp 2016-04-29].
• Wieża Widokowa na Wielkiej Sowie. pieszyce.pl, 2015-02-23. [dostęp 2016-04-29].
• Widok z kamer na Wielkiej Sowie
• Rodzinny szlak – Wielka Sowa