French
DeutschWiktor Ambroziewicz – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 21 kwietnia 1882 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 23 listopada 1968 |
| Zawód, zajęcie | pedagog, dyrektor szkół |
| Odznaczenia | |
   | |
Wiktor Grzegorz Ambroziewicz (ur. 21 kwietnia 1882 w Warszawie, zm. 23 listopada 1968 tamże) – pedagog, dyrektor szkół średnich, kurator Okręgu Szkolnego Warszawskiego, członek Komisji Rewizyjnej Straży Kresowej w 1920 roku[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Przez wiele lat kierował szkołami średnimi, najpierw Gimnazjum im. Stanisława Żółkiewskiego w Siedlcach (do 1917). W latach 1917–1930 pełnił funkcję dyrektora Gimnazjum im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie. Gdy 30 października 1918 Rada Regencyjna przejęła administrację c.k. Generalnego Gubernatorstwa Lubelskiego, w nocy z 1 na 2 listopada Wiktor Ambroziewicz, dyrektor chełmskiej Szkoły Filologicznej, przywiózł do Chełma nominacje dla nowych władz polskich. Następnie w latach 1930–1936 kierował Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. Pod jego kierunkiem prowadzony był przez nauczycieli tego gimnazjum eksperyment pedagogiczny, zakładający rozwój sprawności uczniów w praktycznym posługiwaniu się wiedzą teoretyczną. W sierpniu 1936 Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Wojciech Świętosławski mianował go na stanowisko kuratora Okręgu Szkolnego Warszawsko-Łódzkiego (w miejsce Ludwika Pytlakowskiego)[2], które zajmował do wybuchu II wojny światowej.
Po II wojnie światowej był dyrektorem Państwowego Instytutu Robót Ręcznych, uruchomionego początkowo w Łodzi, a następnie przeniesionego do Bielska-Białej, tu pod nazwą Państwowego Instytutu Robót Ręcznych dla Nauczycieli im. Władysława Przanowskiego. W 1950 władze komunistyczne zlikwidowały Instytut bez podania przyczyny, zwalniając Ambroziewicza z pracy.
Wiktor Ambroziewicz był działaczem społecznym, aktywnym m.in. w Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, Polskiej Macierzy Szkolnej, Światowym Związku Polaków z Zagranicy, Towarzystwie Miłośników Robót Ręcznych (prezes).
Podczas całej swojej pracy zawodowej był znany jako propagator idei świetlic pozaszkolnych, szczególnie w okresie, gdy był kuratorem[3][4]. Był też inicjatorem powołania Muzeum Chełmskiego (obecnie Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie). Od 2009 jest jego patronem.
Wiktor Ambroziewicz był żonaty z nauczycielką - Stanisławą z Pawliszewskich (zm. 1960).
Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 174-4-36,37)[5].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1933)[6]
- Złoty Krzyż Zasługi (27 czerwca 1928)[7]
- Srebrny Wawrzyn Akademicki (5 lstopada 1935)[8]
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]Pod koniec życia opracował obszerną biografię Władysława Przanowskiego, przedstawiającą równocześnie dzieje wychowania technicznego w II Rzeczypospolitej (Władysław Przanowski i jego dzieło). Praca wyszła drukiem w 1964, z przedmową Tadeusza Kotarbińskiego. Postaci Władysława Przanowskiego poświęcił kilka artykułów zamieszczonych m.in. na łamach Przeglądu Historyczno-Oświatowego (Władysław Przanowski: życie i działalność, Udział Władysława Przanowskiego w opracowaniu programów pracy ręcznej).
W 2000 ukazała się drukiem autobiografia Ambroziewicza Moja przygoda pedagogiczna: o szkole polskiej nieco inaczej, Warszawa, 2000.
Z pozostałych publikacji należy wymienić broszury i artykuły:
- Z krwawych dni. Siedlce, 1906 (pod pseudonimem: Jerzy Rawicz);
- Mieczysław Brzeziński jako pisarz i działacz ludowy (Przegląd Narodowy 1911);
- Co Szymek Kołodziej o biedach wiejskich a Macierzy Szkolnej sąsiadom powiadał? Łuków, 1907;
- Regulamin gimnazjalnych egzaminów dojrzałości a życie. Warszawa, 1931;
- Sztandar szkolny. Warszawa, 1934;
- Sport w szkole średniej: referat wygłoszony na posiedzeniu komisyjnym Rady Naukowej WF w dn. 25 stycznia 1934 r. (Wychowanie Fizyczne 1934 nr 3/4);
- 44 miliony na budowę szkół powszechnych. Warszawa, 1936;
- Dobre dziecko nie zapomni o matce. Warszawa, 1938.
Ponadto przetłumaczył z języka rosyjskiego książkę: Kształcenie politechniczne w szkole ogólnokształcącej (Warszawa, 1956).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Joanna Gierowska-Kałłaur, Straż Kresowa wobec kwestii białoruskiej. Deklaracje i praktyka [w:] „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” tom XLIV, s. 22.
- ↑ Zwolnienie kuratora Pytlakowskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 190 z 21 sierpnia 1936.
- ↑ Łódź w Ilustracji, 18 X 1936, nr 42, s. 3 (na spotkaniu z łódzkimi nauczycielami, podczas wizyty w Łodzi).
- ↑ Łódź w Ilustracji, 3 IV 1938, nr 14, s. 1 (fotoreportaż z wizyty w Łodzi, 28 III 1938, podczas której otworzył świetlicę zajęć pozaszkolnych przy Szk. Powszechnej nr 2, ul. Podmiejska 21).
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: JÓZEFA PAWLISZEWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-29].
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za działalność wychowawczo-społeczną”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 150, poz 269 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Choińska Eugenia, Z dziejów oświaty w Polsce: Państwowy Instytut Robót Ręcznych (1923–1950), Warszawa 1998.
- Nowacki Tadeusz Wacław, Z Polską w sercu: rzecz o Wiktorze Ambroziewiczu. Warszawa, 2001.
- Pochodem idziemy... Dzieje i legenda Szkoły im. Stefana Batorego w Warszawie. (Warszawa 2003, tom I).
- Wiktor Ambroziewicz – działacz i pedagog. Chełm u progu niepodległości: informator do wystawy. Chełm: Muzeum Okręgowe, 1988.
- Nowacki Tadeusz W., Wiktor Grzegorz Ambroziewicz jako dyrektor Gimnazjum im. Stefana Czarnieckiego. „Rocznik Chełmski” tom 9: 2003, s. 255–272.