French
DeutschWiktor Krasin – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 4 sierpnia 1929 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 3 września 2017 |
| Zawód, zajęcie | dziennikarz |
| Stanowisko | opozycjonista w ZSRR, obrońca praw człowieka |
Wiktor Aleksandrowicz Krasin (ros. Виктор Александрович Красин; ur. 4 sierpnia 1929 w Kijowie, zm. 3 września 2017 w Naharijji[1][2][3]) – rosyjski ekonomista, dysydent w ZSRR, obrońca praw człowieka, wielokrotnie więziony w Związku Radzieckim, dziennikarz Radia Swoboda.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Jego ojciec został aresztowany w 1937 i zmarł później w łagrze na Kołymie. W latach 1937–1941 mieszkał u rodziny ojca w Kijowie. W 1941 został ewakuowany z matką i młodszym bratem do Taszkentu. W 1944 znalazł się w Moskwie. W 1947 ukończył naukę w szkole średniej i rozpoczął studia psychologiczne na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Moskiewskiego[1].
Po raz pierwszy został uwięziony przez władze ZSRR w 1949, gdy miał 19 lat z powodu głoszenia krytyki wobec marksizmu-leninizmu. Został skazany na 8 lat łagrów, faktycznie spędził pięć lat w kolonii karnej. W 1954 został zwolniony i zrehabilitowany. Ukończył studia ekonomiczne na Uniwersytecie Moskiewskim[4]. W 1969 był współzałożycielem tzw. Grupy Inicjatywnej, jednej z najważniejszych nielegalnych grup obrony praw człowieka w ZSRR[5]. W tym samym roku został skazany za pasożytnictwo na 5 lat zsyłki do Kraju Krasnojarskiego. W 1971 powrócił do Moskwy. W 1972 został ponownie aresztowany. Głośny proces rozpoczął się w Moskwie 27 sierpnia 1973 roku[6]. Złożył wówczas zeznania obciążające innych uczestników ruchu wolnościowego, do czego się później przyznał. W 1975 uzyskał wspólnie z żoną zgodę na emigrację do USA, których obywatelstwo otrzymał w 1981. W latach 1983–1991 był korespondentem Radia Swoboda. W latach 90. wrócił do Rosji, którą następnie na kilka lat opuścił[2][3].
Doświadczenia z zakresu działalności opozycyjnej opisał w 1983 podczas pobytu w USA w autobiograficznej książce pt. „Суд" (Красин В.A., Суд, New York: Chalidze Publications, 1983, 120 stron). Jej polskie tłumaczenie ukazało się w Polsce pt. „Sąd" w 1984 jako druk bezdebitowy w Wydawnictwie Krąg[3][7]. W 2012 opublikował drugą książkę autobiograficzną pt. Pojedynek. Zapiski antykomunisty (wydanie oryginalne: Красин В. Поединок. Записки антикоммуниста, предисл. и коммент. Роберта ван Ворена. [Surbiton]: Hodgson Press, 2012, 370 ss.)[1].
Zmarł w wieku 88 lat w klinice w izraelskim mieście Naharijja[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Красин Виктор Александрович (р. 1929) экономист, правозащитник. sakharov-center.ru. [dostęp 2017-09-05]. (ros.).
- ↑ a b c Obrońca praw człowieka w ZSRR, kilkakrotnie aresztowany. Nie żyje Wiktor Krasin. tvn24.pl, 4 września 2017. [dostęp 2017-09-05].
- ↑ a b c Rehabilitująca moc spowiedzi. fronda.pl. [dostęp 2017-09-05].
- ↑ В Израиле умер экономист и правозащитник Виктор Красин. svoboda.org, 4 września 2007. [dostęp 2017-09-05]. (ros.).
- ↑ Duda 2015 ↓, s. 239.
- ↑ Ojcewicz 2019 ↓, s. 177.
- ↑ Sąd - Wiktor Krasin. unikatantykwariat.pl. [dostęp 2017-09-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-05)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Katarzyna Duda: Andriej Amalrik - rosyjski dysydent. recenzent Prof. dr hab. Lucjan Suchanek. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015. ISBN 978-83-233-2961-9. [dostęp 2021-06-05].
- Grzegorz Ojcewicz. Z filologii śledczej. Pisarze rosyjscy w archiwum Wasilija Mitrochina. „Studia Rossica Gedanensia”. 6, s. 157–182, 2019. DOI: 10.26881/srg.2019.6.13. ISSN 2392-3644. (pol.).