Wilajet lebapski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wilajet lebapski

Lebap welaýaty

wilajet
Państwo	Turkmenistan
Siedziba	Türkmenabat
Kod ISO 3166-2	TM-L
Powierzchnia	93 730 km²
Populacja (2011) • liczba ludności	1 421 100
• gęstość	11,0 os./km²
Położenie na mapie Turkmenistanu
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Wilajet lebapski (turkm. Lebap welaýaty, turkm. cyr. Лебап велаяты; ros. Лебапский велаят) – jeden z pięciu wilajetów Turkmenistanu, we wschodniej części kraju, ze stolicą w Türkmenabacie. Według spisu powszechnego z 2011 roku liczy ponad 1,4 miliona mieszkańców^[1].

Wilajet lebapski graniczy od południa z wilajetem maryjskim, od zachodu z wilajetami daszoguskim i w niewielkim stopniu z achalskim, od północy i północnego wschodu z uzbeckimi wilajetami chorezmijskim, bucharskim, kaszkadaryjskim i surchandaryjskim, od południowego wschodu z afgańskimi prowincjami Farjab, Dżozdżan i Balch^[2].

Ponad 90% terytorium wilajetu to pustynne równiny, na zachodnim brzegu przepływającej przez region Amu-darii znajduje się pustynia Kara-kum a na wschodnim – Kyzył-kum. Na wschodzie rozciąga się pasmo Köýtendag, w którego skład wchodzi najwyższy szczyt kraju – 3139 metrowy Ajribaba^[1].

Do bogactw naturalnych należą gaz ziemny, siarka, węgiel, sól i minerały^[1].

Wilajet cechuje bardzo suchy klimat, wybitnie kontynentalny. Średnie temperatury latem oscylują tu w granicach 50 °C; zimą wahają się pomiędzy -2 a 4 °C. Osadnictwo wilajetu skupia się głównie wzdłuż koryta Amu-darii^[1].

Wilajet dzieli się na 10 etrapów i 3 miasta na prawach etrapu^[1].

Ośrodek wydobycia minerałów, węgla, soli, siarki i gazu ziemnego^[1].

W rejonie Amu-darii hoduje się zwierzęta gospodarskie i jedwabniki oraz uprawia zboża, bawełnę, melony; na terenach pustynnych rozwinęła się hodowla owiec rasy karakuł. Wilajet jest największym ośrodkiem przemysłu bawełnianego i jedwabniczego w kraju, do tego znajdują się tutaj zakłady produkujące tkaniny i dzianinę, mąkę oraz wyroby cukiernicze; rozwijają się przemysł chemiczny i budowlany^[1].

Na terytorium wilajetu umiejscowione są trzy rezerwaty przyrody: Amyderýa, Repetek oraz Köýtendag. W drugim znajduje się miejsce uznawane za najgorętsze na Ziemi. Köýtendag z kolei jest uważany za główną atrakcję wilajetu lebapskiego ze względu na zachowane pozostałości po dinozaurach oraz sporą liczbę chronionych zwierząt i roślin^[1].