French
DeutschWilla Grundmanna – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Willa Grundmanna | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | ul. Warszawska 20 |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | C. Hauser |
| Inwestor | Herman Rosse |
| Rozpoczęcie budowy | 1868[1] |
| Ukończenie budowy | 1869 |
| Ważniejsze przebudowy | 1872-1873 |
| Zniszczono | 1973 |
| Pierwszy właściciel | Herman Rosse |
| Kolejni właściciele | Friedrich Grundmann, Salomon Königsberger, Feigeiowie, Józef Rymer, diecezja katowicka |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie Katowic  | |
| 50°15′30,9600″N 19°01′42,6000″E/50,258600 19,028500 | |
Willa Grundmanna – willa w stylu klasycystycznym, należąca do Friedricha W. Grundmanna, zlokalizowana przy ul. Warszawskiej 20[2] w Katowicach. Wyburzona w 1973 roku[3].
Dwukondygnacyjna willa została wzniesiona w latach 1868–1869 według projektu C. Hauslera[4][5], w stylu klasycystycznym[6], dla dyrektora huty Hermana Rosse. Otrzymała portyk podtrzymywany przez cztery posągi kariatyd, wieżę, pergolę i ogród zimowy[6]. Obiekt zlokalizowano przy ówczesnej Friedrichstraße (obecnie ul. Warszawska), na rogu z dzisiejszą ulicą Bankową[7].
W latach 1872–1873 willę przebudowano w stylu italianizującym[8] na polecenie Friedricha W. Grundmanna, który kupił ją w 1872[4]. Przebudowy również dokonał Hausler – dobudowano neorenesansowy budynek gospodarczy, willę nadbudowano wieżyczką[4]. Po śmierci Grundmanna, jego żona sprzedała budynek Salomonowi Königsbergerowi. W czasie I wojny światowej obiekt należał do rodziny Fajgei[4]. W 1922 mieszkał w niej pierwszy wojewoda śląski Józef Rymer (jeszcze przed przyłączeniem części Górnego Śląska do Polski w willi dokonano na niego nieudanego zamachu); zatrzymał się w niej także, przebywający w Katowicach, Józef Piłsudski.
W latach 1925–1968 należała do diecezji katowickiej – m.in. mieszkał w niej August Hlond[9]. W dwudziestoleciu międzywojennym w budynku mieściła się siedziba Kurii Biskupiej i Kapituły Katedralnej[10]. Willa była rozbudowywana[11]; w czasie II wojny światowej obiekt przejęła SA[12]; po drugiej wojnie światowej mieścił się tu Urząd Stanu Cywilnego[13]. W 1973 willę zburzono decyzją wojewódzkich władz partyjnych z 1972[14].
W miejscu dawnej willi wybudowano gmach Narodowego Banku Polskiego. Na jego fasadzie umieszczono pamiątkową tabliczkę informacyjną o dawnej willi[15].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 134, ISBN 978-83-7729-502-1.
- ↑ Katarzyna Łakomy: Wille miejskie Katowic. Katowice: Muzeum Śląskie, 2011. ISBN 978-83-62593-06-4.
- ↑ Naród Ślónski cz. II Autonomia Śląska. www.slonsk.de. [dostęp 2011-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-03)]. (pol.).
- ↑ a b c d Willa Grundmanna. www.wyburzone.pl. [dostęp 2011-09-14]. (pol.).
- ↑ Red. Ewa Chojecka: Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku. Katowice: Muzeum Śląskie, 2004, s. 186, 187. ISBN 83-87455-77-6.
- ↑ a b Red. S. Adamczyk: Katowice − Informator. Katowice: Urząd Miasta w Katowicach, 1993, s. 14.
- ↑ Jerzy Moskal: ...Bogucice, Załęże et nova villa Katowice – Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 140, 141. ISBN 83-85831-35-5.
- ↑ Katarzyna Łakomy: Pergola w ogrodach willi miejskich Katowic przełomu XIX i XX wieku. www.bc.biblos.pk.edu.pl. [dostęp 2011-09-14]. (pol.).
- ↑ Wmurowanie kamienia węgielnego pod nową siedzibę NBP. www.katowice.gazeta.pl. [dostęp 2011-09-14]. (pol.).
- ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922–1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 27. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna "Artur", 1996, s. 22. ISBN 83-905115-0-9.
- ↑ Historia willi Grundmanna. www.katowice.gazeta.pl. [dostęp 2011-09-14]. (pol.).
- ↑ Co powstanie w miejscu willi Grundmanna w Katowicach?. www.gazeta.pl. [dostęp 2011-09-14]. (pol.).
- ↑ Red. Antoni Barciak: Katowice. W 139. rocznicę uzyskania praw miejskich. Katowice: Instytut Górnośląski, Urząd Miasta Katowice, Muzeum Historii Katowic, 2005, s. 197. ISBN 83-86053-57-7.
- ↑ Nowa siedziba NBP prawie gotowa. www.gazeta.pl. [dostęp 2011-09-14]. (pol.).